Orexins เป็น neuropeptides หลั่งจาก orexin neurons ซึ่งส่วนใหญ่พบที่ไฮโปทาลามัส มีทั้ง orexin A หรือ hypocretin-1 และ orexin B หรือ hypocretin-2 มีบทบาทในการควบคุมรอบการหลับ-การตื่น โดยกระตุ้นให้เกิดการตื่นตัว ดังนั้นการยับยั้งที่ตัวรับของ orexins (ออกฤทธิ์เป็น orexin receptor antagonists) จึงกดการตื่นตัวและทำให้หลับ ก่อนหน้านี้มี orexin receptor antagonists ออกวางจำหน่ายแล้ว ได้แก่
suvorexant และ
lemborexant ยาเหล่านี้ออกฤทธิ์เป็นแบบ dual orexin receptor antagonist คือจับ (ยับยั้ง) ได้ทั้ง orexin 1 receptor (OX1R หรือ HCRTR1) ซึ่งเป็นตัวรับของ orexin A หรือ hypocretin-1 และ orexin 2 receptor (OX2R หรือ HCRTR2) ซึ่งเป็นตัวรับของ orexin B หรือ hypocretin-2 และเมื่อเร็ว ๆ นี้มียาชนิดใหม่คือ daridorexant (ชื่อเดิมคือ nemorexant) ออกฤทธิ์เป็น dual orexin receptor antagonist เช่นเดียวกัน ยานี้ได้รับอนุมัติแล้วในบางประเทศสำหรับใช้ในผู้ใหญ่เพื่อรักษาโรคนอนไม่หลับ ไม่ว่าจะเริ่มหลับยากและ/หรือตื่นบ่อย ขนาดที่แนะนำคือ 25-50 มิลลิกรัม รับประทานก่อนเข้านอน 30 นาที โดยต้องมีเวลานอนไม่น้อยกว่า 7 ชั่วโมง ผลิตในรูปยาเม็ดขนาด 25 และ 50 มิลลิกรัม
การศึกษาที่มาสนับสนุนข้อบ่งใช้ข้างต้นเป็น multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group trial จำนวน 2 การศึกษา ทำในผู้ป่วยผู้ใหญ่ที่เป็นโรคนอนไม่หลับ รวม 1,854 คน ศึกษานาน 3 เดือน โดยให้ยาหรือยาหลอกก่อนนอนทุกคืน การศึกษาที่ 1 แบ่งผู้ป่วยเป็น 3 กลุ่ม เพื่อให้ daridorexant ขนาด 50 มิลลิกรัม (310 คน), 25 มิลลิกรัม (310 คน) และยาหลอก (310 คน) ในการศึกษาที่ 2 แบ่งผู้ป่วยเป็น 3 กลุ่มเช่นเดียวกัน เพื่อให้ daridorexant ขนาด 25 มิลลิกรัม (309 คน), 10 มิลลิกรัม (307 คน) และยาหลอก (308 คน) ประเมินผลด้วยระยะเวลาตั้งแต่เข้านอนจนถึงเริ่มหลับยาว (latency to persistent sleep; LPS) เพื่อดูการชักนำให้หลับ, ระยะเวลาที่ตื่นกลางดึก (wake after sleep onset; WASO) เพื่อดูว่าควบคุมการหลับได้ดี และระยะเวลาที่หลับรวมทั้งหมด (subjective total sleep time; sTST) โดยเทียบกับค่าเริ่มต้น พบว่ากลุ่มที่ได้รับ daridorexant ขนาด 25 และ 50 มิลลิกรัม มีค่า LPS และ WASO ลดลงมากกว่ากลุ่มยาหลอก และค่า sTST เพิ่มขึ้นมากกว่ายาหลอก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) โดยยาเริ่มให้ผลในการรักษาตั้งแต่เดือนที่ 1 และยังคงให้ผลจนถึงเดือนที่ 3 (ยาขนาด 10 มิลลิกรัมให้ผลไม่แตกต่างจากยาหลอก) และขนาด 50 มิลลิกรัมให้ผลดีกว่าขนาด 25 มิลลิกรัม สำหรับผลไม่พึงประสงค์ของ daridorexant ที่พบได้บ่อยที่สุด (≥5% และไม่น้อยกว่ายาหลอก) ในช่วงที่ทำการศึกษาทางคลินิก ได้แก่ ปวดศีรษะ และง่วงนอนหรืออ่อนล้า
อ้างอิงจาก:
(1) Quviviq (daridorexant) tablets, for oral use. Highlights of prescribing information. Reference ID: 4916652, revised: 01/2022. https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2022/214985s000lbl.pdf; (2) Roch C, Bergamini G, Steiner MA, Clozel M. Nonclinical pharmacology of daridorexant: a new dual orexin receptor antagonist for the treatment of insomnia. Psychopharmacology 2021;238:2693-708.
