ทานยาคุมแบบ 21 วัน ระหว่างช่วงที่เว้น 7 วันประมาณวันที่ 4 ได้เผลอทานยาเลื่อนประจำเดือนไป 1 เม็ด (ช่วงวันสงกรานต์พอดี) อยากสอบถามว่าถ้าจะทานยาคุมเหมือนเดิมจะต้องเริ่มทานรอบต่อไปวันไหนคะ

คำตอบ

ยาเม็ดคุมกำเนิดแบบ 21 เม็ดประกอบด้วย ethinyl estradiol เป็นตัวแทนของฮอร์โมน estrogen สังเคราะห์ และ ฮอร์โมน progesterone สังเคราะห์ ซึ่งทำงานร่วมกันโดยการยับยั้งการหลั่งฮอร์โมน gonadotropin-releasing hormone (GnRH), luteinizing hormone (LH) และ follicle-stimulating hormone (FSH) จึงช่วยยับยั้งการตกไข่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อเข้าสู่ช่วงเว้นยา 7 วันระดับฮอร์โมน estrogen และ progesterone ในร่างกายลดลง อาจทำให้เกิดการหลุดลอกของเยื่อบุมดลูกและมีประจำเดือนออกมาและในบางรายอาจเกิดการกระตุ้นรังไข่ให้สามารถสร้างไข่ได้บ้าง (1) และการใช้ยาเลื่อนประจำเดือนที่ประกอบด้วยตัวยา norethindrone ซึ่งเป็นฮอร์โมน progesterone สังเคราะห์ (2) จำนวน 1 เม็ดระหว่างช่วงที่เว้นการรับประทานยาคุมกำเนิด 7 วัน มีผลเพิ่มระดับ progesterone ในร่างกายให้สูงขึ้นแต่ไม่เพียงพอจะยับยั้งการตกไข่หรือทำให้เยื่อบุหนาตัวมากเมื่อหยุดยาจึงอาจไม่มีเลือดประจำเดือน อีกทั้งยาดังกล่าวเป็นฮอร์โมน progesterone สังเคราะห์เหมือนกับยาในกลุ่ม progestogen-only pill (POP) หากต้องการเปลี่ยนกลับมาใช้ยาคุมกำเนิดแบบ 21 เม็ด สามารถเปลี่ยนกลับมาใช้ได้เลยทันทีที่หยุดยาเลื่อนประจำเดือน และควรใช้วิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น การใช้ถุงยางอนามัย (3)

Reference:
1.London A, Jensen JT. Rationale for eliminating the hormone-free interval in modern oral contraceptives. International Journal of Gynecology & Obstetrics. 2016;134(1):8-12.

2.คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. Norethisterone: การใช้ยาเลื่อนประจำเดือนอย่างปลอดภัย [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล; [เข้าถึงเมื่อ 14 พฤษภาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/212/.

3.Faculty of Sexual and Reproductive Healthcare (FSRH). Progestogen-only pills: FSRH clinical guideline. London: FSRH; 2022 [updated 2023 Jul 11; cited 2025 May 14]. Available from: https://www.fsrh.org/Common/Uploaded%20files/documents/fsrh-ceu-clinical-guideline-progestogen-only-pills-aug22-amended-11july-2023-.pdf.

Keywords:
ยาคุมแบบ 21 วัน, ยาเลื่อนประจำเดือน