ขอสอบถามค่ะ มีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกแบบไม่ได้ป้องกันค่ะ หลังจากนั้น 1ชม.ก็ทานยาคุม 1 เม็ดค่ะ (แบบ 28 เม็ด) เช้านี้เพศสัมพันธ์อีกรอบค่ะไม่ได้ป้องกัน อย่างนี้ควรทานยาซ้ำอีกรอบไหมคะ หรือควรทานเป็นยาคุมฉุกเฉินคะ

คำตอบ

ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดแผง 28 เม็ด ต้องรับประทานต่อเนื่องวันละ 1 เม็ด เป็นเวลาอย่างน้อย 7 วันจึงจะเกิดประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ (1) หากมีเพศสัมพันธ์ในช่วง 7 วันแรกของการเริ่มใช้ ควรใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นร่วมด้วย เช่น ถุงยางอนามัย (2) ดังนั้นในกรณีนี้ควรได้รับยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน โดยในประเทศไทยนิยมใช้ยาเลโวนอร์เจสเตรล (levonorgestrel) ขนาด 1.5 มิลลิกรัม ที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ทันที มีรูปแบบ 1 เม็ดขนาด 1.5 มิลลิกรัม (เช่น MAPLE FORTE) รับประทานครั้งเดียวภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ และรูปแบบ 2 เม็ด ขนาดเม็ดละ 0.75 มิลลิกรัม (เช่น Madonna) รับประทานเม็ดแรกภายใน 72 ชั่วโมง และเม็ดที่สองภายใน 12 ชั่วโมงถัดมา โดยรูปแบบ 2 เม็ดมีผลข้างเคียงที่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนน้อยกว่า ทั้งนี้ไม่ควรใช้ยาคุมฉุกเฉินเกิน 2 กล่องต่อเดือน เนื่องจากอาจเกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงจากยา (3) หากมีเพศสัมพันธ์เป็นประจำ อาจพิจารณาใช้ยาคุมกำเนิดชนิดรับประทานแบบรายเดือน ซึ่งสามารถเริ่มใช้ได้เมื่อมีประจำเดือนรอบถัดไป โดยควรรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ และลดความจำเป็นในการใช้ยาคุมฉุกเฉินในอนาคต

Reference:
Cooper DB, Patel P. Oral contraceptive pills. StatPearls [Internet]. Update 2024 [cited 13 May 2025]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430882/

คณะอนุกรรมการสอบความรู้เพื่อขอขึ้นทะเบียนและรับใบอนุญาตเป็นผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรม. คู่มือทักษะตามเกณฑ์ความรู้ความสามารถทางวิชาชีพของผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรม (สมรรถนะร่วม) พ.ศ. 2562. สภาเภสัชกรรม [Internet]. 2019 Oct [cited 6 May 2025]. Available from: https://www.pharmacycouncil.org/index.php?option=content_detail&view=detail&itemid=1433&catid=1

Uptodate. Emergency contraception [Internet]. 2025 [cited 2025 May 13]. Available from: https://www.uptodate.com

Keywords:
emergency contraception, levonorgestrel