คนไข้ชายอายุประมาณ 65 ปีทำบอลลูนที่เส้นเลือดหัวใจ (balloon angioplasty) ไม่ได้กินยา Isosorbide dinitrate จะมีความปลอดภัยในการกินยา Sildenafil 50 mg(Viagra) หรือไม่

คำตอบ

Sildenafil (ชื่อทางการค้า Viagra®) คือ ยาในกลุ่ม PDE5 inhibitors ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำลายสาร cGMP ทำให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัว มีข้อบ่งใช้สำหรับโรคหย่อนสมรรถภาพทางเพศ (erectile dysfunction, ED) จากข้อมูลใบกำกับยาไม่พบข้อห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่มีการขยายหลอดเลือดหัวใจด้วยบอลลูน (balloon angioplasty) และในกรณีที่ผู้ป่วยรับประทานยาต้านเกล็ดเลือด aspirin อยู่ก็พบว่ายาทั้งสองชนิดไม่มีข้อห้ามใช้ร่วมกัน การใช้ยา sildenafil รักษา ED โดยทั่วไปจะใช้ขนาด 50 mg รับประทานวันละ 1 ครั้ง ก่อนการมีเพศสัมพันธ์ 1 ชั่วโมง และอาจเพิ่มขนาดยาสูงสุดเป็น 100 mg หรือ ลดลงเป็น 25 mg ต่อวันขึ้นอยู่กับการตอบสนองของยาแต่ละบุคคล อย่างไรก็ตามผู้ป่วยกลุ่มพิเศษ ได้แก่ ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป ผู้ที่มีการทำงานของตับและไตบกพร่อง (ค่าความเร็วในการขับของเสียออกจากตัวกรองที่ไต หรือ estimated Glomerular Filtration Rate; eGFR <30 ml/min/1.73m2) และโรคร่วมชนิดอื่น ๆ อาจต้องมีการปรับลดขนาดยาเนื่องจากระดับยาในร่างกายจะคงอยู่ในระดับสูงเป็นเวลานานกว่าคนปกติจนอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายตามมาได้ การใช้ยา sildenafil มีข้อควรระวังเมื่อต้องใช้ร่วมกับยาชนิดอื่น ๆ อาทิ ยากลุ่ม alpha-adrenergic blocking (เช่น tamsulosin doxazosin, prazosin) และยาลดความดันชนิดอื่น ๆ เนื่องจากการใช้ร่วมกันอาจทำให้ความดันโลหิตลดต่ำลงมากขึ้น อีกทั้งการใช้ยากลุ่มอื่น ๆ ที่มีคุณสมบัติเป็น CYP3A4 inhibitor เช่น clarithromycin, ketoconazole และ ritonavir จะส่งผลให้ระดับยา sildenafil ในเลือดเพิ่มสูงขึ้น จนอาจทำให้เกิดภาวะองคชาตแข็งค้าง (priapism) เกิดอาการเจ็บ ปวด และเกิดการทำลายเนื้อเยื่อที่บริเวณดังกล่าว นอกจากนี้การใช้ยา sildenafil ในผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไปอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคขั้วประสาทตาขาดเลือด (anterior ischemic optic neuropathy; AION) ดังนั้นการใช้ยา sildenafil ในผู้ป่วยรายนี้อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะต่าง ๆ ด้วยประการที่กล่าวมาข้างต้น จึงแนะนำให้ผู้ป่วยปรึกษาแพทย์ประจำตัวเกี่ยวกับการใช้ยาดังกล่าว และติดตามผลการรักษาเกี่ยวกับการขยายหลอดเลือดหัวใจอย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากผู้ป่วยกลุ่มนี้มีความเสี่ยงต่อการกลับมาเป็นซ้ำของโรคสูง และอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมาได้

Reference:
Smith BP, Babos M. Sildenafil. StatPearls. [Internet].2024. [cited 18 Aug 2024]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558978/

Pfizer Laboratories Div Pfizer Inc. Patient Information VIAGRA (sildenafil citrate) tablets. [Internet].2024. [cited 18 Aug 2024]. Available from: https://labeling.pfizer.com/ShowLabeling.aspx?id=652§ion=ppi

Cheitlin MD, Hutter AM Jr, Brindis RG, Ganz P, Kaul S, Russell RO Jr, Zusman RM. Use of sildenafil (Viagra) in patients with cardiovascular disease. Technology and Practice Executive Committee. Circulation. 1999;99(1):168-77.

Keywords:
balloon angioplasty, sildenafil