Foscarbidopa + foslevodopa ยาใหม่สำหรับโรคพาร์กินสัน

โรคพาร์กินสัน (Parkinson\’s disease) เป็นโรคที่เกิดจากความเสื่อมของเซลล์ประสาทที่สร้างและหลั่ง dopamine (dopaminergic neurons) บริเวณก้านสมองส่วน substantia nigra การใช้ยา levodopa ร่วมกับ carbidopa ในรูปแบบรับประทานเป็นการรักษามาตรฐานเพื่อควบคุมอาการการเคลื่อนไหวผิดปกติในระยะเริ่มต้นของโรค อย่างไรก็ตามเมื่อโรคมีการรุดหน้ามากขึ้น ประสิทธิภาพของยารูปแบบรับประทานมักลดลง เกิดภาวะการตอบสนองต่อยาไม่สม่ำเสมอ (wearing-off) และทำให้การเคลื่อนไหวร่างกายผิดปกติ (dyskinesia) ซึ่งมีอัตราการเกิดในผู้ป่วยโรคพาร์กินสันโดยเฉลี่ยจะอยู่ที่ประมาณร้อยละ 10 ต่อปี เพื่อแก้ไขปัญหานี้ผู้ป่วยมักต้องเพิ่มขนาดยาและใช้ยารับประทานกลุ่มอื่นเพิ่มเติม เช่น dopamine agonists, anticholinergics, selective MAO-B inhibitors และ COMT inhibitors เป็นต้น รวมถึงอาจต้องเข้ารับการรักษาโดยการผ่าตัดในที่สุด

เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2567 องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (U.S. Food and Drug Administration) อนุมัติข้อบ่งใช้ของยา VYALEV™ ซึ่งประกอบด้วย foscarbidopa และ foslevodopa ในรูปแบบฉีดใต้ผิวหนังอย่างต่อเนื่อง (continuous subcutaneous infusion) สำหรับรักษาภาวะการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติในผู้ป่วยพาร์กินสันระยะรุนแรง เนื่องจากมีผลการศึกษาสนับสนุนว่ายาดังกล่าวมีประสิทธิภาพเหนือกว่า levodopa ร่วมกับ carbidopa ในรูปแบบรับประทาน โดยเพิ่มเวลา “on” (ช่วงเวลาที่ผู้ป่วยได้รับผลของยา ไม่เกิด dyskinesia) ได้มากขึ้น 1.75 ชั่วโมง (95% CI 0.46 ถึง 3·05; p=0·0083) และลดเวลา “off” (ช่วงเวลาที่ยาไม่แสดงฤทธิ์ เกิด dyskinesia) ได้น้อยลง 1.79 ชั่วโมง (95% CI-3·03 ถึง -0·54; p=0·0054) อีกทั้งยังมีการศึกษาสนับสนุนถึงประสิทธิภาพและความปลอดภัยระยะยาวอีกด้วย ซึ่งอาการไม่พึงประสงค์จากยานี้ส่วนใหญ่อยู่ในระดับไม่รุนแรง และรุนแรงระดับเบาถึงปานกลาง โดยอาการเจ็บบริเวณที่ฉีดยาเป็นอาการที่พบบ่อยที่สุด

VYALEV™ ประกอบด้วยยา foscarbidopa และ foslevodopa เป็นยาในรูปแบบ prodrug ที่ถูกพัฒนามาจาก carbidopa และ levodopa โดยทำให้ยาสามารถละลายน้ำและให้ในรูปแบบฉีดใต้ผิวหนังได้ ต้องใช้ยานี้ร่วมกับอุปกรณ์ VYAFUSER™ pump ซึ่งทำหน้าที่ในการนำส่งยาแบบต่อเนื่อง 24 ชั่วโมง ผ่านทางผิวหนังบริเวณหน้าท้อง แนะนำให้เปลี่ยนตำแหน่งการฉีดและ infusion set อย่างน้อยทุก 3 วัน เพื่อลดโอกาสการติดเชื้อและการระคายเคืองจากการฉีดยา โดยยานี้จะมีบทบาทสำคัญสำหรับผู้ป่วยพาร์กินสันระยะรุนแรงโดยเฉพาะผู้ที่ไม่สามารถควบคุมอาการได้อย่างมีประสิทธิภาพจากยารับประทาน

เอกสารอ้างอิง

1. Medscape. FDA OKs Novel Levodopa-Based Continuous Sub-Q Regimen for Parkinson’s. [Internet]. 2024 [cited 2024 Nov 6]. Available from: https://www.medscape.com/ viewarticle/fda-oks-novel-levodopa-based-continuous-sub-q-regimen-2024a1000j42.

2. Aldred J, Freire-Alvarez E, Amelin AV, Antonini A, Bergmans B, Bergquist F, et al. Continuous Subcutaneous Foslevodopa/Foscarbidopa in Parkinson’s Disease: Safety and Efficacy Results From a 12-Month, Single-Arm, Open-Label, Phase 3 Study. Neurology and Therapy. 2023; 12(6):1937-58.

3. Soileau MJ, Aldred J, Budur K et al. Safety and efficacy of continuous subcutaneous foslevodopa-foscarbidopa in patients with advanced Parkinson’s disease: a randomised, double-blind, active-controlled, phase 3 trial. The Lancet Neurology. 2022; 21(12):1099-109.

4. Olanow CW, Stern MB, Sethi K. The scientific and clinical basis for the treatment of Parkinson disease (2009). Neurology. 2009; 72(21 Suppl 4):S1-136.

5. คณะทำงานเฉพาะกิจเพื่อการจัดทำคู่มือการใช้ยารักษาโรคพาร์กินสันอย่างสมเหตุผลตามบัญชียาหลักแห่งชาติ. การใช้ยารักษาโรคพาร์กินสันอย่างสมเหตุผลตามบัญชียาหลักแห่งชาติ.[อินเทอร์เน็ต] 2562 [เข้าถึงเมื่อ 7 พฤศจิกายน 2567] เข้าถึงได้จาก: https://www.lpnh.go.th/files/drug/Final%20 Parkinson%202019%20for%20Web.pdf

6. Mizuno Y, Shimoda S, Origasa H. Long-term treatment of Parkinson’s disease with levodopa and other adjunctive drugs. J Neural Transm (Vienna). 2018; 125(1):35-43.

7. U.S. FDA approves VYALEV™ (foscarbidopa and foslevodopa) for adults living with advanced Parkinson’s disease. [Internet]. 2024 [cited 2024 Nov 7] Available from: https://news.abbvie.com/2024-10-17-U-S-FDA-Approves-VYALEV-TM-foscarbidopa-and-foslevodopa-for-Adults-Living-with-Advanced-Parkinsons-Disease.

8. AbbVie Inc. VYALEV™ (foscarbidopa and foslevodopa) injection, for subcutaneous use. [Internet]. 2024 [cited 2024 Nov 7] Available from: https://www.rxabbvie.com/pdf/ vyalev_pi.pdf.