Palopegteriparatide…ยาใหม่สำหรับรักษา hypoparathyroidism

Hypoparathyroidism เป็นภาวะที่ต่อมพาราไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนพาราไทรอยด์ (PTH) ได้น้อยลง โดยเมื่อระดับแคลเซียมในเลือดต่ำลงจะกระตุ้นการทำงานของ calcium sensing receptor (CaSR) เพื่อส่งสัญญาณให้ต่อมพาราไทรอยด์หลั่ง PTH เพื่อสลายแคลเซียมและฟอสฟอรัสจากกระดูก เพิ่มการดูดกลับแคลเซียมและการขับออกฟอสฟอรัสที่ไต รวมทั้งเพิ่มการผลิตอนุพันธ์ของวิตามินดีในรูป calcitriol ที่บริเวณไตเพื่อเพิ่มการดูดซึมแคลเซียมบริเวณลำไส้เล็ก ในกรณีที่มีภาวะ hypoparathyroidism จะส่งผลให้มีระดับแคลเซียมในเลือดต่ำ (hypocalcemia) และฟอสฟอรัสในเลือดสูง (hyperphosphatemia) ส่งผลให้กล้ามเนื้อหดเกร็งโดยเฉพาะที่มือและเท้า เกิดอาการชา กระตุก ตะคริว และอาจนำไปสู่การชักได้ ภาวะดังกล่าวสามารถรักษาด้วยยาเพิ่มระดับแคลเซียม เช่น calcium carbonate, calcium gluconate หรืออนุพันธ์วิตามินดี เช่น ergocalciferol, cholecalciferol อย่างไรก็ตามการรักษาเช่นนี้ไม่มีผลเพิ่มระดับ PTH โดยตรง และทำให้ระดับแคลเซียมมีความแปรปรวน อีกทั้งยังเพิ่มการทำงานของไตจนอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการตกตะกอนและเกิดเป็นนิ่วในทางเดินปัสสาวะ จึงมีการคิดค้นยาที่เป็นอนุพันธ์ของ PTH เพื่อลดปัญหาดังกล่าว อาทิ Natpara® [recombinant human (rH) PTH (1-84)] และ teriparatide (rhPTH (1-34)) ซึ่งเป็นยาฉีดใต้ผิวหนังวันละ 1 ครั้ง สำหรับผู้ที่มีภาวะ hypothyroidism ที่ไม่ตอบสนองต่อการใช้ยาเพิ่มระดับแคลเซียมและวิตามินดี อย่างไรก็ตามยาดังกล่าวออกฤทธิ์และหมดฤทธิ์เร็ว จึงไม่สามารถเลียนแบบลักษณะการสร้างฮอร์โมนพาราไทรอยด์ในร่างกายได้ อีกทั้งยังส่งผลให้มีระดับแคลเซียมในเลือดแปรปรวน และไม่มีผลลดการขับออกของแคลเซียมที่บริเวณไต ล่าสุดจึงมีการพัฒนายาใหม่ที่ชื่อว่า palopegteriparatide ซึ่งมีการดัดแปลงโครงสร้างมาจาก teriparatide โดยเติมสาร methoxyl polyethylene glycol (mPEG) ซึ่งทำหน้าที่เป็น carrier molecule เชื่อมบนตำแหน่งที่ 1 ของสายโปรตีนเพื่อป้องกันการจับกับ parathyroid receptor โดยตรง และค่อย ๆ ปลดปล่อยตัวยาอย่างสม่ำเสมอและครอบคลุม 24 ชั่วโมง โดยเมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2567 องค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (USFDA) ได้รับรองยา palopegteriparatide ในการรักษาภาวะ chronic hypothyroidism ในผู้ใหญ่

การได้รับข้อบ่งใช้ของ palopegteriparatide อ้างอิงจากผลการศึกษาประสิทธิภาพทางคลินิก Palopegteriparatide Treatment Improves Renal Function in Adults with Chronic Hypoparathyroidism: 1-Year results ซึ่งเป็นการศึกษา phase 3 รูปแบบ randomized controlled trial เกี่ยวกับประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการใช้ palopegteriparatide ขนาด 18 micrograms ฉีดใต้ผิวหนังวันละ 1 ครั้ง เปรียบเทียบกับยาหลอก ในผู้ป่วย chronic hypoparathyroidism ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป และมีค่าการทำงานของไต eGFR >30 mL/min/1.73 m2 จำนวน 82 คน ผลพบว่าที่ 52 สัปดาห์ ผู้ป่วยกลุ่มที่ได้รับยากว่า 86% มีระดับแคลเซียมอยู่ในช่วงการรักษา (normocalcemia; serum calcium 8.3-10.6 mg/dL) และในส่วนของการทำงานของไตพบว่าที่ 26 สัปดาห์ กลุ่มที่ได้รับยามีระดับ eGFR มากขึ้น 7.9 mL/min/1.73 m2 และเพิ่มขึ้นเป็น 9.3 mL/min/1.73 m2 เมื่อผ่านไป 52 สัปดาห์ ในด้านความปลอดภัยพบว่าไม่มีการรายงานผลข้างเคียงที่รุนแรง อีกทั้งไม่มีการรายงานการเกิดภาวะนิ่วที่ท่อปัสาวะในกลุ่มที่ได้รับยา

เอกสารอ้างอิง

1. FDA Approves Yorvipath (Palopegteriparatide) as the First and Only Treatment for Hypoparathyroidism in Adults. Ascendis Pharma. [internet]. 2024. [cited 12 Aug 2024]. Available from: https://investors.ascendispharma.com/news-releases/news-release-details/fda-approves-yorvipathr-palopegteriparatide-first-and-only.

2. Hans SK, Levine SN. Hypoparathyroidism. StatPearls. [Internet]. 2024. [cited 17 Aug 2024]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441899/.

3. Rejnmark L, Gosmanova EO, Khan AA, et al. Palopegteriparatide Treatment Improves Renal Function in Adults with Chronic Hypoparathyroidism: 1-Year Results from the Phase 3 PaTHway Trial. Adv Ther. 2024;41(6):2500-2518.

4. Rejnmark L. Treatment of Hypoparathyroidism by Re-Establishing the Effects of Parathyroid Hormone. Endocrinol Metab. 2024;39(2):262-266.