Aztreonam-avibactam ยาใหม่สำหรับรักษาแบคทีเรียดื้อยา

แม้ว่าการรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียในกลุ่มแกรมลบชนิดที่ใช้ออกซิเจน (aerobic gram-negative bacteria) จะมียาหลายกลุ่ม เช่น cephalosporins, carbapenems, flouroquinolones เป็นต้น แต่ในปัจจุบันกลับพบอุบัติการณ์การดื้อยาเหล่านี้มากขึ้น ซึ่งถือเป็นปัญหาใหญ่ทางสาธารณสุขมีรายงานการเสียชีวิตจากการ ติดเชื้อแบคทีเรียที่ดื้อยาหลายชนิด (multidrug-resistant bacteria) ในทวีปยุโรปสูงกว่า 35,000 คนต่อปี จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมียาใหม่ เพื่อใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียที่ดื้อยาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เมื่อวันที่ 22 มีนาคม ค.ศ. 2024 องค์การยาแห่งยุโรป (EMA) ได้อนุมัติการจำหน่ายยาต้านแบคทีเรียสูตรผสมใหม่ที่มีชื่อการค้าว่า Emblaveo เพื่อใช้รักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรียในกลุ่มแกรมลบชนิดที่ใช้ออกซิเจน โดย Emblaveo ประกอบด้วยตัวยาสำคัญ 2 ชนิด คือ azteonam และ avibactam โดย azteonam เป็นยาต้าน แบคทีเรียกลุ่ม beta-lactams (monobactams) ซึ่งออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างผนังเซลล์ของแบคทีเรีย ส่วน avibactam เป็น beta-lactamase inhibitors รุ่นใหม่ ซึ่งออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ beta-lactamase ได้ดีกว่า beta-lactamase inhibitor รุ่นเก่า โดย avibactam จำนวน 1-5 โมเลกุล สามารถยับยั้งเอนไซม์ beta-lactamase ได้ 1 โมเลกุล ในขณะที่ tazobactam กับ clavulanate อาจต้องมีจำนวนมากกว่า 50 โมเลกุลขึ้นไปจึงจะสามารถยับยั้งเอนไซม์ beta-lactamase ได้ใกล้เคียงกัน

ปัจจุบัน Emblaveo มีข้อบ่งใช้ในการรักษาการติดเชื้อของอวัยวะในช่องท้อง (intra-abdominal infection) การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ (urinary tract infection) และโรคปอดอักเสบติดเชื้อที่เกิดขึ้นในโรงพยาบาล (hospital acquired pneumonia, HAP) ซึ่งข้อมูลประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ Emblaveo ได้จากการทดลองทางคลินิกระดับ phase 3 โดยพบว่าการให้ยา azteonam-avibactam ร่วมกับ metronidazole ประสบความสำเร็จในการรักษาการติดเชื้อที่บริเวณภายในช่องท้อง โรคปอดอักเสบติดเชื้อที่เกิดขึ้นในโรงพยาบาล และโรคปอดอักเสบติดเชื้อจากการใช้เครื่องช่วยหายใจ (ventilator-associated pneumonia, VAP) ใกล้เคียงกับการใช้ meropenem ร่วมกับ colistin ส่วนผลข้างเคียงของ azteonam-avibactam ที่พบมากในการศึกษาทางคลินิก ได้แก่ การเพิ่มของเอนไซม์ transminase ในตับ และท้องเสีย

เอกสารอ้างอิง

1. European medicines agency.New antibiotic to fight infections caused by multidrug-resistant bacteria [Internet].2024 [cited 2024 Apr 29]. Available from https://www.ema. europa.eu/en/news/new-antibiotic-fight-infections-caused-multidrug-resistant-bacteria.

2. Breijyeh Z, Jubeh B, Karaman R. Resistance of Gram-Negative Bacteria to Current Antibacterial Agents and Approaches to Resolve It. Molecules. 2020; 25(6):1340.

3. Gallagher J. β-Lactam/β-Lactamase Inhibitor Combinations: From Then to Now. Annals of Pharmacotherapy.2014; 49(1):1-13.

4. Carmelo Y, Cisneros JM, Paul M, Daikos GL, Wang M, Cisneros JT.2893 A. Efficacy and Safety of Aztreonam-Avibactam for the Treatment of Serious Infections Due to Gram-Negative Bacteria, Including Metallo-β-Lactamase-Producing Pathogens: Phase 3 REVISIT Study. Open Forum Infectious Diseases.2023; 10(2):ofad5002.