Interleukin-17…เป้าหมายใหม่ในการออกฤทธิ์ของยารักษาภาวะอักเสบเรื้อรังในโรคภูมิต้านตนเอง

IL-17 เป็น cytokine แบ่งเป็นชนิดย่อย 6 ชนิด ได้แก่ IL-17A, IL-17B, IL-17C, IL-17D, IL-17E (IL-25) และ IL-17F ชนิดย่อยเหล่านี้มีโครงสร้างที่คล้ายกัน 20-50% ซึ่ง IL-17A และ IL-17F เป็นชนิดที่มีบทบาทสำคัญในการแสดงฤทธิ์เป็น “pro-inflammatory cytokine” ทำให้เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลมารวมตัวกันและถูกปลุกฤทธิ์ ชนิดย่อยต่างๆ ที่กล่าวมานี้ล้วนผลิตโดยเซล์ Th17 (T helper 17 cell) ยกเว้น IL-17E (IL-25) ที่ผลิตโดยเซล์ Th2 (T helper 2 cell) ตัวรับสำหรับสมาชิกใน IL-17 family ได้แก่ IL-17RA, IL-17RB, IL-17RC หรือ IL-17RL (receptor like), IL-17RD และ IL-17RE ตัวรับเหล่านี้บางชนิดเจาะจงในการจับกับชนิดย่อย แต่บางชนิด เช่น IL-17RA จับได้ทั้ง IL-17A และ IL-17F

IL-17 กระตุ้น expression ของ chemokine หลายชนิด เช่น IL-8/CXCL8, CXCL1 (KC/GRO-α), CXCL2 (MIP2α/GRO-β), CCL20 (MIP-3α), CCL2 (MCP1) และ CCL7 (MCP3) ซึ่ง chemokine เหล่านี้ทำให้นิวโทรฟิลและลิมโฟไชต์เคลื่อนไปยังเยื่อหุ้มข้อ (synovium) ทำให้เกิดการอักเสบบริเวณนั้นและเกิดการทำลายข้อรุนแรงยิ่งขึ้น ได้มีการศึกษาถึงบทบาทของ IL-17 โดยเฉพาะชนิด IL-17A ในการก่อโรคซึ่งในคน IL-17A เกี่ยวข้องกับการเกิดภาวะอักเสบเรื้อรังในโรคภูมิต้านตนเอง เช่น rheumatoid arthritis, multiple sclerosis, โรคสะเก็ดเงิน (psoriasis), Crohn's disease, systemic lupus erythematosus (SLE), โรคหืด (asthma), Behçet's disease และ hyper IgE syndrome ในผู้ป่วยด้วยโรคเหล่านี้ เช่น SLE, ลำไส้อักเสบ (inflammatory bowel disease; IBD), Crohn's disease (เป็น IBD ชนิดหนึ่ง) พบว่า IL-17 ในซีรัมมีระดับสูงขึ้น

ที่ผ่านมาได้มีการคิดค้นยาประเภท anti-IL-17 antibody หรือ anti-IL-17 receptor antibody เพื่อรักษาภาวะอักเสบเรื้อรังในโรคภูมิต้านตนเอง พบว่ายา secukinumab (AIN457) ซึ่งเป็น anti-IL-17 antibody และ brodalumab (AMG827) ซึ่งเป็น anti-IL-17 receptor antibody เมื่อให้กับผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงินที่มีอาการระดับปานกลางจนถึงรุนแรงช่วยให้ผู้ป่วยดีขึ้น แต่ยาเหล่านี้กลับให้ผลไม่ดีในการรักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์เมื่อศึกษาในผู้ป่วยที่ใช้ methotrexate แล้วให้ผลไม่เพียงพอ เช่นเดียวกับผลการศึกษาในผู้ป่วย Crohn's disease ที่พบว่ายาทั้งสองชนิดดังกล่าวนี้ไม่เพียงแต่ใช้ไม่ได้ผลแต่ยังทำให้โรคเป็นมากขึ้นและเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์มากขึ้นได้ในบางราย ปัจจุบัน secukinumab มีวางจำหน่ายแล้วในบางประเทศโดยใช้รักษาโรคสะเก็ดเงิน

อ้างอิงจาก

(1) Chandrakumar SF, Yeung J. Interleukin-17 antagonists in the treatment of psoriasis. J Cutan Med Surg 2015;19(2):109-14; (2) Shabgah AG, Fattahi E, Shahneh FZ. Interleukin-17 in human inflammatory diseases. Postep Derm Alergol 2014;XXXI,4:256-61.DOI: 10.5114/pdia.2014.40954; (3) Yang J, Sundrud MS, Skepner J, Yamagata T. Targeting Th17 cells in autoimmune diseases. Trends Pharmacol Sci 2014;35(10):493-500.