Tarlatamab-dlle ยาใหม่สำหรับรักษามะเร็งปอดระยะลุกลาม

มะเร็งปอดเป็นมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับสองในสหรัฐอเมริกา แต่ละปีมีผู้ป่วยใหม่และผู้เสียชีวิตกว่า 200,000 และ 150,000 ราย ตามลำดับ มะเร็งปอดแบ่งเป็น 2 ชนิด คือ small cell lung cancer (SCLC) กับ non-small cell lung cancer (NSCLC) โดยพบชนิด SCLC ประมาณ 15% ของคนที่เป็นมะเร็งปอดทั้งหมด[1] สาเหตุมาจากหลายกลไก ได้แก่ การสูญเสียความสามารถของยีนที่สร้างโปรตีนที่ยับยั้งมะเร็ง (tumor suppressor protein) ชนิด p53 กับ retinoblastoma protein1 (rb1) พร้อมกัน การกลายพันธุ์ของยีน phosphatidylinositol 3-kinase catalytic subunit alpha (PIK3CA) และ myelocytomatosis oncogene (MYC) เป็นต้น ทั้งหมดนี้ส่งผลทำให้เซลล์มะเร็งเจริญเติบโตมากขึ้น แต่การทำลายเซลล์มะเร็งลดลง[1,2] การรักษามะเร็งปอดชนิด SCLC ระยะลุกลาม (extensive stage small cell lung cancer/ES-SCLC) ในปัจจุบันเป็นการรักษาด้วยการให้ยาเคมีบำบัด อย่างไรก็ตามสูตรยาเหล่านี้ยังมีข้อจำกัดหลายประการ เช่น การใช้ etoposide ร่วมกับ cisplatin มักมีการกลับมา เป็นซ้ำภายในปีแรก และมักเสียชีวิตในเวลาอันรวดเร็ว[3] ส่วน cyclophosphamide ร่วมกับ doxorubicin และ vincristine มักมีผลข้างเคียงที่สำคัญ ได้แก่ กระเพาะปัสสาวะอักเสบ[4] กดไขกระดูก หัวใจเต้นผิดจังหวะ[5] และ การรับความรู้สึกผิดปกติ[6] สำหรับ irinotecan ร่วมกับ cisplatin มีผลข้างเคียงที่สำคัญ คือ เม็ดเลือดขาวต่ำ ซึ่งส่งผลทำให้ติดเชื้อโรคได้ง่าย[7] จึงมีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนายาใหม่ที่สามารถรักษามะเร็งปอดชนิด ES-SCLC ได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีผลข้างเคียงที่ลดลง

เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม ค.ศ. 2024 USFDA ได้อนุมัติการจำหน่ายยารักษามะเร็งที่มีชื่อว่า tarlatamab-dlle เพื่อใช้รักษา ES-SCLC[8] โดย tarlatamab-dlle ออกฤทธิ์จับกับ delta like ligand 3 (DLL3) บนเซลล์มะเร็ง และจับ cluster of differentiation 3 (CD3) บนผิวของ T cell ทำให้เกิดการกระตุ้นการฆ่าเซลล์มะเร็งโดยอาศัย T cell ทั้งนี้เนื่องจาก tarlatamab-dlle ออกฤทธิ์ถึง 2 เป้าหมาย จึงเรียกว่าเป็นยาชีววัตถุที่ออกฤทธิ์เป็น DLL3 target bispecific T cell engager[9] ปัจจุบัน tarlatamab-dlle มีข้อบ่งใช้ในการรักษามะเร็งปอดชนิด ES-SCLC เมื่อรักษาด้วยเคมีบำบัดที่มียากลุ่ม platinum ไม่ได้ผล ขนาดยาเริ่มต้นการรักษา คือ 1 mg บริหารยาทางหลอดเลือดดำเป็นเวลา 1 ชั่วโมงในวันแรก จากนั้นให้ขนาดยา 10 mg ในวันที่ 8 และวันที่ 15 จากนั้นให้ขนาดยา 10 mg ทุก 2 สัปดาห์[8] ข้อมูลประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ tarlatamab-dlle ได้จากการทดลองทางคลินิก phase 2 ที่มีชื่อการศึกษาว่า DeLLphi-301 โดยผู้ป่วยกลุ่มแรกได้รับ tarlatamab-dlle ในขนาด 10 mg กลุ่มที่สองได้รับ tarlatamab-dlle ในขนาด 100 mg ทุก 2 สัปดาห์และให้ยาจนกว่าจะพบการลุกลามของมะเร็งหรือพบการเกิดพิษของยาจนไม่สามารถใช้ยาต่อได้ พบว่ากลุ่มที่ใช้ยาขนาด 10 mg มีอัตราการตอบสนองต่อยา (objective response rate) อยู่ที่ 40% ส่วนกลุ่มที่ได้รับ 100 mg ตอบสนองที่ 32% โดยมีผู้ป่วยที่ตอบสนองต่อยาในช่วง 6 เดือนแรกของการรักษาคิดเป็น 59% ของผู้ป่วยที่ตอบสนองต่อยาทั้งหมด นอกจากนี้ยังพบว่าผู้ป่วยที่ใช้ tarlatamab-dlle ในขนาด 10 mg มีค่ามัธยฐานของการรอดชีวิตโดยไม่มีการดำเนินโรค (median progression-free survival/mPFS) คิดเป็น 4.9 เดือน ส่วนผู้ป่วยที่ใช้ขนาด 100 mg มี mPFS) คิดเป็น 3.9 เดือน ดังนั้นยา tarlatamab-dlle ขนาด 10 mg จึงมีประสิทธิภาพสูงกว่าขนาด 100 mg[9] ส่วนผลข้างเคียงที่พบมากในการศึกษาทางคลินิก ได้แก่ กลุ่มอาการจากการหลั่งไซโตไคน์ (cytokine release syndrome) อ่อนเพลีย ไข้ เบื่ออาหาร ปวดกล้ามเนื้อ การรับรสผิดปกติ คลื่นไส้อาเจียน เป็นต้น และนอกจากนี้ยังพบผลทางปฏิบัติการที่ผิดปกติซึ่งพบได้น้อย ได้แก่ ค่า neutrophil, hemoglobin, lymphocyte, potassium, sodium ที่ลดลง และค่า uric acid, activated partial thromboplastin time ที่เพิ่มขึ้น[8]

ทั้งนี้สามารถอ่านความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการตั้งชื่อยาของ antibody เหล่านี้ ได้ที่ ชื่อยายุคใหม่...บอกข้อมูลเบื้องต้นได้ (ตอนที่ 2) (mahidol.ac.th)

เอกสารอ้างอิง

1. Basumallik N, Agarwal M. Small Cell Lung Cancer. [Updated 2023 Jul 10]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482458/.

2. Denninghoff V, Russo A, de Miguel-Pérez, Malapelle U, Benyounes A, Gittens A. Small Cell Lung Cancer: State of the Art of the Molecular and Genetic Landscape and Novel Perspective. Cancers. 2021; 13(7):1723.

3. สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคมะเร็งปอด.พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพ :โฆสิตการพิมพ์;2558.

4. Ogino MH, Tadi P. Cyclophosphamide. [Updated 2023 Jul 3]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi. nlm.nih.gov/books/NBK553087/.

5. Johnson-Arbor K, Dubey R. Doxorubicin. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi. nlm.nih.gov/books/NBK459232/.

6. Awosika AO, Below J, Das JM. Vincristine. [Updated 2023 Oct 30]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537122/.

7. Fukuda A, Okuma Y, Hakozaki T, et al. Cisplatin and Irinotecan as First-Line Chemotherapy for Previously Untreated Metastatic Thymic Carcinoma: Updated Analysis. Front Oncol. 2022; 11:779700.

8. Food and Drug Administration. FDA grants accelerated approval to tarlatamab-dlle for extensivestage small cell lung cancer [Internet]. 2024 [cited 2024 May 16]. Available fromhttps://www.fda.gov/drugs/resources-information-approved-drugs/fda-grants-accelerated-approval-tarlatamab-dlle-extensive-stage-small-cell-lung-cancer.

9. Addeo A, Banna GL, Friedlaender A. Tarlatamab: a potential new option for recurrent small cell lung cancer. Transl Lung Cancer Res. 2023; 12(7):1628-1630.

10. Ahn M-J, Cho BC, Felip E, Korantzis I, Ohashi K, Majem M. Tarlatamab for Patients with Previously Treated Small-Cell Lung Cancer. N Engl J Med .2023; 389(22).