ทำไม adrenaline 1 mg/ml จึงใช้คำว่า 1:1000 ทำให้เกิดความสับสนในการคำนวณขนาดยา

คำตอบ

สารที่เป็นของแข็ง (เช่นผงยา) เมื่อละลายในของเหลวเกิดเป็นสารละลาย หากเขียนว่า 1:1000 ตัวเลขข้างหน้าคือ “น้ำหนักสารมีหน่วยเป็นกรัม” ตัวเลขข้างท้ายคือ “ปริมาตรของสารละลายมีหน่วยเป็นมิลลิลิตร” ดังนั้นอะดรีนาลีน (adrenaline) ความเข้มข้น 1:1000 จะมีอะดรีนาลีน 1 กรัม (เท่ากับ 1000 มิลลิกรัม) ในสารละลาย 1000 มิลลิลิตร จะเท่ากับ 1 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร ซึ่งการระบุความเข้มข้นแบบนี้ (เช่น 1:1000) เพื่อให้รู้ว่าต้องให้ยาทางใด เนื่องจากความเข้มข้น 1:1000 ใช้ฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือฉีดเข้าใต้ผิวหนัง หากจะฉีดเข้าหลอดเลือดดำจะใช้ความเข้มข้น 1:10000 หรือหากฉีดเข้าช่องหน้าม่านตา (intracameral injection) จะใช้ความเข้มข้น 1:100000 (หรือเจือจางกว่านี้) เป็นต้น ด้วยเหตุนี้การระบุเป็น 1:1000 ทำให้ทราบได้ว่าจะต้องให้ยาโดยวิธีใด

Reference:
1. Adrenaline (Epinephrine) 1mg/ml (1:1000) solution for injection (ampoule). https://www.medicines.org.uk/emc/product/3673/smpc#gref
2. Adrenaline 1 mg/10 ml (1:10,000), solution for injection in pre-filled syringe. https://www.medicines.org.uk/emc/product/2024/smpc#gref
3. Epinephrine dosing, clearly explained. https://www.timeofcare.com/epinephrine-dosing-clearly-explained/

Keywords:
adrenaline 1 mg/ml, adrenaline 1:1000, 1:10000, 1:100000