อายกทราบว่าปกติทานไดแอน แล้วอ้วน จึงเปลี่ยนมาทาน เมลลิเอนแทน สามารถทานได้มั้ยค่ะ และจะมีผลข้างเคียงหรือเปล่า

คำตอบ

ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมแต่ละยี่ห้อประกอบด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนชนิดเดียวกัน คือ ethinyl estradiol แต่ประกอบด้วยฮอร์โมนโปรเจสตินชนิดที่ต่างกันออกไป อาการข้างเคียงอย่างหนึ่งของยาคุมกำเนิดคือ ภาวะอ้วนหรือน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจมีสาเหตุจากฤทธิ์ของเอสโตรเจนที่ทำให้เกิดการสะสมไขมัน บวมน้ำ หรือฤทธิ์ทางแอนโดรเจนของโปรเจสตินในยาคุมกำเนิดที่เพิ่มความอยากอาหาร ซึ่งวิธีการลดอาการข้างเคียงดังกล่าวอาจทำได้โดยเลือกประเภทยาคุมกำเนิดที่มีโปรเจสตินที่ให้ผลทางแอนโดรเจนค่อนข้างน้อย ได้แก่ โปรเจสติน ชนิด desogestrel, gestodene หรือ drospirenone หรือเลือกประเภทยาคุมกำเนิดที่มีปริมาณโปรเจสตินหรือเอสโตรเจนลดลง Diane® ประกอบด้วย ethinyl estradiol 35 mcg และโปรเจสตินชนิด cyproterone acetate ส่วน Meliane® ประกอบด้วย ethinyl estradiol 20 mcg และโปรเจสตินชนิด gestodene ซึ่งจากข้อมูลพบว่า cyproterone ใน Diane® เป็นยาที่มีฤทธิ์ต้านแอนโดรเจน หากน้ำหนักตัวยังเพิ่มขึ้นการเปลี่ยนไปใช้ Meliane® ก็น่าจะเป็นตัวเลือกที่น่าสนใจอย่างหนึ่ง เนื่องจาก Meliane® ประกอบด้วยโปรเจสตินชนิด gestodene ซึ่งเป็นยาที่มีฤทธิ์ต้านแอนโดรเจนอย่างอ่อน และมีปริมาณเอสโตรเจนที่ลดลงด้วย นอกจากนี้ยาคุมกำเนิดอีกชนิดหนึ่งที่อาจเป็นทางเลือก คือยาคุมกำเนิดที่ประกอบด้วยยา ethinyl estradiol ร่วมกับโปรเจสตินชนิด drospirenone ซึ่งมีฤทธิ์ต้านแอนโดรเจน ร่วมกับฤทธิ์ต้านการคั่งของน้ำและเกลือ ลดปัญหาการบวมที่อาจเกิดจากเอสโตรเจน นอกจากนี้ปัจจัยหนึ่งที่พึงคำนึงถึงคือการรับประทานอาหาร (ไม่มากเกินจำเป็น) และการออกกำลังกายเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยลดปัญหาน้ำหนักตัวเพิ่ม ซึ่งสตรีส่วนใหญ่มีแนวโน้มน้ำหนักเพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น และภาวะน้ำหนักตัวเพิ่มอาจเป็นไปตามรอบเดือนเป็นผลจากเอสโตรเจน ทำให้มีการคั่งของน้ำและเกลือ Key words: oral contraceptive, body weight, obesity, ยาคุมกำเนิด, อ้วน

Reference:
1. จุราพร พงศ์เวชรักษ์. การจ่ายยาคุมกำเนิด (Dispensing oral contraceptives). ภาควิชาเภสัชกรรมคลินิก คณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

Keywords:
-