ไปคลินิคลดความอ้วนมาคะ หมอจ่ายยา Xenical ให้กินวันละครั้งคะ ไม่ทราบว่ายานี้คือยาอะไร มีข้อดีข้อเสียอย่างไร และหาซื้อเองได้รึเปล่าคะ เพราะที่คลินิคขายแพงมากคะ

คำตอบ

Xenical® เป็นชื่อทางการค้าของยา orlistat มีข้อบ่งใช้สำหรับการรักษาภาวะน้ำหนักเกิน (overweight) หรือภาวะอ้วน (obesity) โดยกลไกการทำงานของยา คือ ยาจะลดการดูดซึมอาหารประเภทไขมัน ทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารประเภทไขมันลดลง จากกลไกของยาจะพบว่าหากผู้รับประทานยาไม่ได้รับประทานอาหารจำพวกไขมันเป็นหลัก แต่เป็นอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตเป็นหลัก เช่น ขนมปัง ข้าว ขนมหวาน ผู้รับประทานยาก็แทบจะไม่ได้ประโยชน์ใดๆ เลยและเสี่ยงต่อการได้รับผลข้างเคียงจากยาอีกด้วย ดังนั้นเพื่อให้เกิดความเหมาะสมในการรับประทานยาอาจจำเป็นต้องสำรวจประเภทอาหารที่รับประทานด้วยว่ารับประทานอาหารจำพวกไขมันเป็นหลักหรือไม่ นอกจากนี้การที่ยาลดการดูดซึมไขมันจะมีผลลดการดูดซึมวิตามินที่ละลายในไขมัน เช่น วิตามิน A, D, E และ K ได้เช่นกัน ดังนั้นอาจมีความจำเป็นต้องได้รับวิตามินรวมเสริมในระหว่างที่รับประทานยา orlistat ด้วย ผลข้างเคียงทั่วไปที่อาจพบได้ จากการรับประทานยา ได้แก่ รู้สึกไม่สบายท้อง ท้องอืด อุจจาระนิ่มหรือเหลวมีน้ำมันหรือไขมันปน มีของเหลวคล้ายน้ำมันหรือไขมันไหลออกทางทวารหนัก อุจจาระบ่อยขึ้น รู้สึกปวดบริเวณทวารหนัก อยากถ่าย ปวดท้อง ปวดศีรษะ กระวนกระวาย คัดจมูก-น้ำมูกไหล ประจำเดือนผิดปกติ หากอาการเหล่านี้รบกวนชีวิตประจำวันควรแจ้งให้แพทย์ทราบ ผลข้างเคียงที่รุนแรง ได้แก่ ผื่นคัน ผื่นลมพิษ หายใจหอบเร็ว ตัวเหลือง ตาเหลือง ปวดท้องรุนแรง ข้ออักเสบ ปวดข้อ มีอาการกดเจ็บบริเวณข้อ ปวดหลัง กลืนลำบาก ไม่มีแรง เป็นลม ตามกฎหมายแล้วยา Xenical จัดเป็นยาอันตราย ซึ่งสามารถซื้อได้จากร้านขายยาที่มีเภสัชกรผู้มีใบประกอบโรคศิลป์เท่านั้นครับ อย่างไรก็ดีไม่แนะนำให้ซื้อยามารับประทานเองโดยที่ไม่ได้พบแพทย์เพื่อติดตามผลการรักษาครับ เนื่องจากอาจจำเป็นต้องมีการปรับลด-เพิ่มขนาดยาครับ สิ่งที่ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบ การแพ้ยา orlistat หรือแพ้ยาอื่นๆ รับประทานยากดภูมิคุ้มกัน เช่น ไซโคลสปอรีน (cyclosporine) กรณีรับประทานยาไซโคลสปอรีนต้องรับประทานยาห่างจากยา orlistatอย่างน้อย 2 ชั่วโมง ยาอื่นๆ ทั้งยาที่แพทย์สั่งจ่ายและยาที่ใช้เอง วิตามิน อาหารเสริม และยาสมุนไพร ที่ใช้อยู่ในขณะนี้หรือกำลังจะใช้ มีโรคหรือภาวะต่างๆ ดังนี้ ได้แก่ ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ การอุดกั้นของทางเดินน้ำดี การดูดซึมอาหารผิดปกติ โรคเบาหวาน โรคนิ่วในไต ตับอ่อนอักเสบ นิ่วในกระปัสสาวะ โรคต่อมไทรอยด์ มีความผิดปกติในการรับประทานอาหาร เช่น ภาวะไร้ความอยากอาหาร (anorexia nervosa) มีความอยากอาหารมากผิดปกติ (bulimia) การตั้งครรภ์ การวางแผนในการตั้งครรภ์ หรือการให้นมบุตร ห้ามรับประทานยานี้เมื่อตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร การรับประทานยาให้ได้ประโยชน์ในการลดน้ำหนักและปลอดภัยมากที่สุด คือ รับประทานยาและปฏิบัติตนตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ พึงระลึกไว้เสมอครับว่า ไม่มียาหรือการรักษาใดๆที่ปลอดภัยร้อยเปอร์เซนต์ ดังนั้นก่อนการรับประทานยาใดๆ ควรที่จะทราบวิธีการรับประทานที่ถูกต้อง ผลข้างเคียงต่างๆ รวมถึงการปฏิบัติตนเมื่อเกิดผลข้างเคียง ซึ่งข้อมูลเหล่านี้ เภสัชกรสามารถเป็นผู้ให้คำแนะนำได้ครับ

Reference:
1. Orlistat. In: DRUGDEX® Evaluations. [Online]. 2009 Aug 25. Available from: MICROMEDEX® Healthcare Series; 2009. [cited 2009 Dec 14].

2. Orlistat [Online]. [cited 2009 Dec 14]. Available from: URL: http://www.yaandyou.net/search2_web.php?nsetid=2818&genname=Orlistat&dosageform=0&gen_name=orlistat.

3. TIMS (Thailand) Ltd. MIMS. 114th ed. 2009.

Keywords:
-