เป็น ไทรอยด์เป็นพิษ มีค่า Free T3 อยู่ที่ 16 pg/ml โดยหมอให้ทาน Methimazole 5 mg 3 เม็ด/วัน ผ่านมา 2 สัปดาห์หมอนัดตรวจ พบว่าค่าไทรอยด์ลดลงเหลือ 5 pg/ml แต่ทำไมหมอให้เพิ่มยาเป็น 4 เม็ด/วัน ทั้งที่ค่าไทรอยด์ลดลง และนัดอีก 1 เดือนจากนี้ การทาน 4 เม็ด / วัน จะทำให้ค่าไทรอยด์ลดลงจนเป็น ไฮโปไทรอยด์ หรือไม่ครับ

คำตอบ

ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ คือ ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์มากเกินไปส่งผลให้ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดสูงเกินค่าปกติ (1) ได้แก่ free triiodothyronine (T3) ปกติ = 2-5 pg/mL และ free thyroxine (T4) ปกติ = 7-21 pg/mL (2) สำหรับ methimazole เป็นยาที่ใช้รักษาภาวะไทรอยด์เป็นพิษ ออกฤทธิ์ขัดขวางปฏิกิริยาออกซิเดชันของไอโอดีนในต่อมไทรอยด์ ส่งผลยับยั้งการสังเคราะห์ T4 และ T3 (3) จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้เห็นผลการรักษาช้าและใช้เวลาเฉลี่ย 4–6 สัปดาห์ ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ถึงลดลงเต็มประสิทธิภาพของยา (4) โดยขนาดยา methimazole ขึ้นกับระดับ free T4 หากระดับ free T4 สูงกว่าค่าปกติ 1-1.5 เท่าให้ 5-10 mg วันละครั้ง หากสูงกว่าค่าปกติ 1.5-2 เท่า (หรือในกรณีภาวะไทรอยด์เป็นพิษที่เกิดจากไอโอดีน) ให้ 10- 20 mg วันละครั้ง และหากสูงกว่าค่าปกติมากกว่า 2 เท่าให้ 20-40 mg ต่อวันโดยแบ่งให้ยาเป็น 2-3 ครั้งเพื่อลดผลข้างเคียงต่อระบบทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง (3) ในกรณีได้ยา methimazole ขนาด 15 mg ต่อวันจะทำให้ระดับ free T4 ลดลง แต่ยังอาจสูงกว่าค่าปกติจึงทำให้ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 20 mg ต่อวัน และเนื่องจากระยะเวลาเฉลี่ยที่ทำให้เห็นผลของยาชัดเจนอยู่ที่ 6 สัปดาห์ (4) จึงเพียงพอกับระยะเวลาที่แพทย์นัด และไม่น่าพบปัญหาค่าไทรอยด์ลดลงจนเกิดภาวะไฮโปไทรอยด์

Reference:
1.รศ. พญ.ฉัตรประอร งามอุโฆษ. ไทรอยด์เป็นพิษ คืออะไร ?. [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล; 2567 [เข้าถึงเมื่อ 3 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/ไทรอยด์เป็นพิษ-คืออะไร/

2.Toxicological Profile for Perchlorates. Atlanta (GA): Agency for Toxic Substances and Disease Registry (US); 2008 Sep. Table 3-10, Typical Reference Ranges for Serum Thyroid Hormones and TSH in Humans. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK600943/table/ch3.tab10/

3.Ross DS. Methimazole: Drug information [Internet]. UpToDate; 2024 [cited 2025 Jun 3]. Available from: https://www.uptodate.com/contents/methimazole-drug-information?search=Methimazole&topicRef=7875&source=see_link#F194318

4.Ross DS. Antithyroid drugs: Beyond the basics [Internet]. UpToDate; 2024 [cited 2025 Jun 3]. Available from: https://www.uptodate.com/contents/antithyroid-drugs-beyond-the-basics#H4

5.Pirahanchi Y, Toro F, Jialal I. Physiology, Thyroid Stimulating Hormone. [Updated 2023 May 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499850/

Keywords:
ไทรอยด์เป็นพิษ, free T3, methimazole, hypothyroidism