แฟนอายุ 23 ปี ไม่สบายไปหาหมอหมอจ่ายยา Dexamethasone 4 mg มา 6 เม็ด ให้กิน 3 วัน เช้า-เย็น แต่ไม่ได้แจ้งกับทางหมอว่าฝังยาคุมอยากสอบถามว่ายาที่กินมีผลกระทบกับยาคุมที่ฝังหรือไม่ถ้ามีผลจะมีผลแค่ตอนช่วงระยะเวลาที่กินยา 3 วัน หรือมีผลต่อไปหลังจากหยุดยาด้วย(ต้องรอให้ฮอร์โมนในเลือดกลับมาเหมือนเดิมก่อนมั้ยครับ) ขอบคุณครับ

คำตอบ

ยาคุมกำเนิดชนิดฝัง หรือยาฝังคุมกำเนิด มีส่วนประกอบของฮอร์โมนโปรเจสติน (progestin) บรรจุในหลอดหรือแท่งพลาสติกเล็ก ๆ เมื่อฝังแล้วฮอร์โมนจะค่อย ๆ ปลดปล่อยออกสู่กระแสเลือดในระดับที่คงที่เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพและยาวนาน (1) การรับประทานยาเดกซาเมทาโซน (dexamethasone) อาจเหนี่ยวนำให้เอนไซม์ที่ร่างกายใช้ในการกำจัดฮอร์โมนโปรเจสตินทำงานเพิ่มขึ้นได้ ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนโปรเจสตินน้อยลง ลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดและเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ โดยผลดังกล่าวอาจสืบเนื่องไปอีกเล็กน้อยหลังจากหยุดยา อย่างไรก็ตามผลกระทบดังกล่าวมักจะเป็นปัญหาจากการใช้ยาสองชนิดร่วมกันอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน สำหรับกรณีที่รับประทานยาสั้น ๆ เพียง 3 วัน คาดการณ์ได้ว่าจะมีผลกระทบน้อยต่อประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดและอาจไม่ต้องดำเนินการเพิ่มเติมใด ๆ ทั้งนี้หากยังมีความกังวลอาจพิจารณาใช้วิธีการคุมกำเนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น สวมถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ (3)

Reference:
1.Thaxton L, Lavelanet A. Systematic review of efficacy with extending contraceptive implant duration. Int J Gynecol Obstet. 2019 Jan;144(1):2-8.

2.Bourdin V, Bigot W, Vanjak A, Burlacu R, Lopes A, Champion K, et al. Drug–Drug Interactions Involving Dexamethasone in Clinical Practice: Myth or Reality?. J Clin Med. 2023 Nov 15;12(22):7120.

3.Johnson DB, Lopez MJ, Kelley B. Dexamethasone. StatPearls [Internet]. 2023 May 2. StatPearls Publishing.

Keywords:
ยาคุมกำเนิดชนิดฝัง, ยาฝังคุมกำเนิด, dexamethasone