กรณีคนไข้เด็กอายุน้อยกว่า 18 ปี มารับบริการที่้ร้านยาจากการซักประวัติพบว่าอาการเข้าข่ายกับ Cystitis ผู้ป่วยมีประวัติแพ้ยาฆ่าเชื่อกลุ่ม Penicillin สามารถพิจารณาให้การรักษาด้วยยา Norfloxacin ได้หรือไม่

คำตอบ

กระเพาะปัสสาวะอักเสบ (cystitis) คือ หนึ่งในการติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่บริเวณกระเพาะปัสสาวะ โดยเชื้อแบคทีเรียที่มักเป็นสาเหตุของ cystitis คือ Escherichia coli และเชื้ออื่น ๆ เช่น Klebsiella pneumoniae และ Proteus mirabilis โดยทั่วไปมีการแบ่งประเภทของ cystitis ตามความรุนแรงคือ 1. ไม่มีอาการแทรกซ้อน (uncomplicated) และ 2. มีอาการแทรกซ้อน (complicated) ในปัจจุบันร้านยาสามารถรักษาได้เพียง uncomplicated cystitis เนื่องจาก complicated cystitis มีอาการที่รุนแรงมากกว่าและควรได้รับการรักษาภายในโรงพยาบาล โดยตาม European Association of Urology (EAU) Guidelines on urological Infections 2024 แนะนำการรักษา uncomplicated cystitis ว่าไม่ควรใช้กลุ่มยา aminopenicillins หรือ fluoroquinolones โดยยาปฏิชีวนะกลุ่มแรกที่แนะนำสำหรับการรักษา uncomplicated cystitis ได้แก่ fosfomycin trometamol, nitrofurantoin และ pivmecillinam ทั้งนี้การพิจารณาใช้ยาเหล่านี้ในเด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี จากข้อมูลพบว่า pivmecillinam มีข้อบ่งใช้ในผู้ป่วยอายุมากกว่า 18 ปีขึ้นไป ส่วน fosfomycin trometamol ไม่แนะนำในผู้ป่วยต่ำกว่า 12 ปี เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลการศึกษาประสิทธิภาพและความปลอดภัย ในขณะที่ nitrofurantoin สามารถใช้ได้ในผู้ป่วยที่มีอายุตั้งแต่ 1 เดือนขึ้นไป สำหรับ norfloxacin เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่ม fluoroquinolones ซึ่งดูดซึมจากทางเดินอาหารเข้าสู่กระแสเลือดเพียงร้อยละ 30 ขับออกผ่านทางเดินปัสสาวะร้อยละ 26-32 และมีเพียงร้อยละ 5–8 เท่านั้นที่อยู่ในรูป active metabolite รวมถึงมีข้อมูลการศึกษาการดื้อยาต่อเชื้อ E. coli ในผู้ป่วยนอกที่มีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะแบบไม่แทรกซ้อนของโรงพยาบาลระดับตติยภูมิประเทศไทย พบว่าดื้อต่อ norfloxacin ถึงร้อยละ 36.2 ดังนั้นแม้จะสามารถใช้ในเด็กได้หากใช้เพียงช่วงระยะเวลาสั้น ๆ แต่การรักษา uncomplicated cystitis ด้วยยา norfloxacin อาจไม่เหมาะสมต่อการรักษาในปัจจุบัน

Reference:
Li R, Leslie SW. Cystitis. StatPearls [Internet]. [updated 2023 May 30; cited 2024 Oct 10]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482435/.

G. Bonkat (Chair), R. Bartoletti, F. Bruyère, el. at. EAU Guidelines on urological Infections [internet]. 2024 [cited 2024 Oct 10]. Available from: https://d56bochluxqnz.cloudfront.net/documents/full-guideline/EAU-Guidelines-on-Urological-Infections-2022.pdf.

Merative Micromedex. Norfloxacin [internet]. 2024 [cited 2024 Oct 10]. Available from: https://www-micromedexsolutions-com/Norfloxacin/Paharmacokinetics.

Sangsuwan T, Jariyasoonthornkit K, Jamulitrat S. Antimicrobial resistance patterns amid community-acquired uropathogens in outpatient settings of a tertiary care hospital in Thailand. Siriraj Medical Journal. 2021;73(8):501-9.

The U.S. Food and Drug Administration. Monurol® (fosfomycin trometamol) [Internet]. 2007 [cited 2024 Oct 14]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2008/050717s005lbl.pdf

The U.S. Food and Drug Administration. PIVYA® (pivmecillinam) [Internet]. 2024 [cited 2024 Oct 14]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2024/216483s000lbl.pdf

Meyers RS, Thackray J, Matson KL, et al. Key Potentially Inappropriate Drugs in Pediatrics: The KIDs List. J Pediatr Pharmacol Ther. 2020;25(3):175-191.

Keywords:
cystitis, norfloxacin, การติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ