เป็นผื่น มีกินยา Methotrexate 7.5 mg ครั้งเดียว และมีกินยา folic acid ไปแล้ว6วัน ถ้าเราไม่กินยา Methotrexate ต่อแล้ว ยังต้องกิน folic acid ไหมครับ และยาจะออกฤทธิ์นานแค่ไหน ในการกินแค่ครั้งเดียวครับ

คำตอบ

Methotrexate เป็นยากดภูมิคุ้มกัน ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ dihydrofolate reductase ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น เช่น แผลในช่องปาก คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร และผลต่อการทำงานของไขกระดูก จึงมีการให้ methotrexate ควบคู่กับ folic acid เพื่อช่วยลดอาการข้างเคียงข้างต้นโดยขนาดยาของ folic acid ที่ใช้ คือ 1-5 มิลลิกรัมต่อวัน หรือต่อสัปดาห์ โดยแนะนำให้ทาน folic acid เสริมตลอดระยะเวลาที่มีการใช้ยา methotrexate อยู่ อย่างไรก็ตาม methotrexate มีค่าครึ่งชีวิตในการขจัดยา (elimination half-life) อยู่ที่ 3-10 ชั่วโมง และระยะเวลาที่ยาจะถูกกำจัดออกได้หมดจะใช้เวลาประมาณ 3-5 เท่าของค่าครึ่งชีวิตของยา คือประมาณ 9-50 ชั่วโมง ดังนั้นหากไม่ได้รับประทานยา methotrexate ต่อแล้ว แนะนำให้ทาน folic acid ต่ออีกประมาณ 2-3 วัน เพื่อลดอาการข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้น หรือให้ทานต่อตามคำแนะนำของแพทย์ต่อไป ทั้งนี้หากทานไปแล้วยังคงเกิดอาการไม่พึงประสงค์ของยา methotrexate อยู่จนรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน อาจปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร เพื่อหาทางรักษาที่เหมาะสมต่อไป

Reference:
1. Ortiz Z, Shea B, Suarez-Almazor ME, Moher D, Wells GA, Tugwell P. The efficacy of folic acid and folinic acid in reducing methotrexate gastrointestinal toxicity in rheumatoid arthritis. A metaanalysis of randomized controlled trials. J Rheumatol. 1998; 25(1):36-43.
2. Prey S, Paul C. Effect of folic or folinic acid supplementation on methotrexate-associated safety and efficacy in inflammatory disease: a systematic review. Br J Dermatol. 2009; 160(3):622-8.
3. Ince S. Taking folic acid with methotrexate for arthritis: 9 things you must know [Internet]. 2018 [cited 2024 May 28]. Available form: https://creakyjoints.org/living-with-arthritis/treatment-and-care/medications/folic-acid-and-methotrexate/.
4. เบ็ญจ์สชีว์ ปัทมดิลก และ มิ่งขวัญ วิชัยดิษฐ. สถาบันโรคผิวหนัง. โรคสะเก็ดเงิน Psoriasis [Internet]. 2018 [cited 2024 May 28]. Available from: https://www.iod.go.th/wp-content/uploads/2020/10/news_29.pdf.

Keywords:
methotrexate, folic acid