ประสิทธิภาพของสารสกัดจากธรรมชาติในการรักษาโรคเบาหวาน

Berberine เป็นสารสกัดจำพวกอัลคาลอยด์ซึ่งสกัดได้จากสมุนไพรจีนคือ Coptis chinensis (Huanglian) มีคุณสมบัติในการต้านเชื้อจึงนำมาใช้เป็นยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาภาวะท้องเสีย นอกจากมีคุณสมบัติในการต้านเชื้อข้อมูลทาง in vitro และ in vivo ยังพบฤทธิ์ในการลดระดับน้ำตาลและไขมันในเลือดอีกด้วย จึงมีการศึกษาในมนุษย์เพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ berberine ในการรักษาผู้ป่วยเบาหวานที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงร่วมด้วย ผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งหมดเป็นผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่เพิ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวาน (WHO criteria 1999) อายุระหว่าง 25-70 ปี และผู้เข้าร่วมการศึกษาทุกคนมีภาวะไขมันในเลือดสูงร่วมด้วย รูปแบบการศึกษาเป็น randomized, double-blind, placebo-controlled trial ผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งหมดจำนวน 116 คน ถูกสุ่มแบ่งเป็น 2 กลุ่ม โดยกลุ่มแรกได้รับ berberine 0.5 กรัม วันละ 2 ครั้ง ส่วนกลุ่มที่ 2 ได้รับยาหลอก โดยมีระยะเวลาการศึกษา 3 เดือน ผลการศึกษาพบว่าผู้ป่วยในกลุ่มที่ได้รับ berberine มีระดับ HbA1c ลดลงจาก 7.5±1.0% เป็น 6.6±0.7% โดยลดได้มากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.0001), ระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดลดลงจาก 2.51±2.04 เป็น 1.61±1.01 มิลลิโมลต่อลิตร และระดับคลอเลสเตอรอลลดลงจาก 5.31±0.98 เป็น 4.35±0.96 มิลลิโมลต่อลิตรโดยลดได้มากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.001 และ p<0.0001 ตามลำดับ และไม่พบผลข้างเคียงที่รุนแรงแต่อาจพบอาการท้องผูกโดยในกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับ berberine มีผู้ป่วยที่มีอาการท้องผูกจำนวน 5 คน ส่วนในกลุ่มควบคุมพบผู้ป่วยที่มีอาการท้องผูก 1 คน แต่อย่างไรก็ตามความถี่ในการเกิดอาการท้องผูกระหว่างกลุ่มที่ได้รับ berberine หรือกลุ่มควบคุมไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ(p=0.207) และผู้ป่วย 2 คน มีอาการดีขึ้นเมื่อลดขนาด berberine ลงเหลือ 0.25 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง และไม่พบรายงานการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ