Crinecerfont ยาใหม่สำหรับรักษา classic congenital adrenal hyperplasia

ภาวะพร่องฮอร์โมนต่อมหมวกไตแต่กำเนิด (congenital adrenal hyperplasia, CAH) เป็นโรคทางพันธุกรรมที่พบได้น้อย โดยหนึ่งในชนิดที่พบบ่อยเกิดจากการขาดเอนไซม์ 21-hydroxylase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวกับการผลิตฮอร์โมน cortisol และ aldosterone เมื่อขาดฮอร์โมน cortisol ร่างกายจะตอบสนองโดยการผลิตฮอร์โมน adrenocorticotropic hormone (ACTH) จากต่อม pituitary และ corticotropin releasing hormone (CRH) จาก hypothalamus มากขึ้น เพื่อกระตุ้นต่อมหมวกไตให้สร้าง cortisol อย่างไรก็ตามการกระตุ้นอย่างต่อเนื่องจะนำไปสู่ adrenal hyperplasia นอกจากนี้ ACTH ที่เพิ่มขึ้นยังกระตุ้นต่อมหมวกไตให้สร้างฮอร์โมน androgen มากเกินไป ซึ่งผู้ป่วยที่เป็นเด็กอาจมีลักษณะทางเพศผิดปกติ มีการเจริญเติบโตเร็วและมีลักษณะวัยแรกรุ่นก่อนวัย รวมถึงมีภาวะขาดน้ำร่วมกับโซเดียมต่ำและโพแทสเซียมสูง เป็นต้น โดยแนวทางการรักษาเดิม คือ การใช้ยาสเตียรอยด์ขนาดสูงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งการใช้สเตียรอยด์อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงหลายประการ เช่น โรคกระดูกพรุน ไขมันในเลือดสูง การเจริญเติบโตช้า ภาวะหลอดเลือดแดงแข็งตัวในคนอายุน้อย เป็นต้น

เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2567 องค์การอาหารและยาของประเทศสหรัฐอเมริกา (USFDA) ได้อนุมัติให้ใช้ crinecerfont (Crenessity®) ในการควบคุมระดับฮอร์โมน androgen ในผู้ใหญ่และเด็กอายุ 4 ปีขึ้นไปที่เป็นโรค CAH โดยใช้ร่วมกับสเตียรอยด์ ทั้งนี้ crinecerfont ออกฤทธิ์เป็น corticotropin-releasing factor type 1 receptor antagonist ที่ต่อม pituitary จึงมีผลลดระดับ androstenedione ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมหมวกไตและเป็นสารตั้งต้นในการผลิต testosterone ข้อบ่งใช้ของ crinecerfont อ้างอิงจากผลการศึกษาทางคลินิกชื่อ CAHtalyst ซึ่งทำในผู้ใหญ่และเด็กที่เป็น classic CAH ซึ่งเป็นชนิดที่แสดงอาการตั้งแต่เกิดและมีความรุนแรงถึงชีวิตหากไม่ได้รับการรักษา โดยการศึกษาทั้งคู่เป็น phase 3 รูปแบบ randomized controlled trial เกี่ยวกับประสิทธิภาพทางคลินิกและความปลอดภัยจาก 1) ในผู้ใหญ่ จำนวน 182 คน แบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับ crinecerfont 100 mg รับประทาน 2 ครั้งต่อวัน จำนวน 122 คน และกลุ่มที่ได้รับยาหลอกจำนวน 60 คน (อัตราส่วน 2:1) และทั้งหมดได้รับ glucocorticoid (เทียบเท่ากับ hydrocortisone) มากกว่า 13 mg/m² เป็นเวลาอย่างน้อย 1 เดือน พบว่าในสัปดาห์ที่ 24 กลุ่มที่ได้รับ crinecerfont สามารถลดขนาดยา glucocorticoid ลงได้ 4.8 mg/m² พร้อมกับคงระดับ androstenedione ได้มากกว่ายาหลอก นอกจากนี้พบว่ากลุ่มที่รับยากว่า 63% สามารถลดปริมาณการใช้ glucocorticoid ให้อยู่ใน physiologic dose และควบคุมระดับ androstenedione ได้ ส่วนผลข้างเคียงที่พบมาก ได้แก่ อ่อนเพลีย และปวดหัว 2) ในเด็กจำนวน 103 คน แบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับ crinecerfont 25-100 mg รับประทาน 2 ครั้งต่อวัน จำนวน 69 คน และกลุ่มที่ได้รับยาหลอกจำนวน 34 คน (อัตราส่วน 2:1) และทั้งหมดได้รับยา glucocorticoid (เทียบเท่ากับ hydrocortisone) มากกว่า 12 mg/m² เป็นเวลาอย่างน้อย 1 เดือน พบว่าในสัปดาห์ที่ 28 กลุ่มที่ได้รับ crinecerfont สามารถลดขนาดยา glucocorticoid พร้อมควบคุมระดับ androstenedione ได้มากกว่ากลุ่มยาหลอก นอกจากนี้พบว่ากลุ่มที่รับยาจำนวน 30% สามารถลดระดับปริมาณการใช้ glucocorticoid อยู่ใน physiologic dose และควบคุมระดับ androstenedione ได้ ส่วนผลข้างเคียงที่พบมาก ได้แก่ ปวดหัว มีไข้ และ อาเจียน

เอกสารอ้างอิง

1. Podgórski R, Aebisher D, Stompor M, Podgórska D, Mazur A. Congenital adrenal hyperplasia: clinical symptoms and diagnostic methods. Acta Biochim Pol. 2018; 65(1):25-33.

2. Yang M, White PC. Genetics and pathophysiology of classic congenital adrenal hyperplasia due to 21-hydroxylase deficiency. J Clin Endocrinol Metab. 2025; 110(Supplement_1):S1-S12.

3. Speiser PW, Arlt W, Auchus RJ, et al. Congenital adrenal hyperplasia due to steroid 21-hydroxylase deficiency: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline [published correction appears in J Clin Endocrinol Metab. 2019 Jan 1; 104(1):39-40.

4. Ishii T, Kashimada K, Amano N, et al. Clinical guidelines for the diagnosis and treatment of 21-hydroxylase deficiency (2021 revision). Clin Pediatr Endocrinol. 2022; 31(3):116-143.

5. Muhammad Y, Amandeep G, Sidharth S. Corticosteroid adverse effects. 2023 [cited 2024 Feb 5]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531462/.

6. U.S. Food and Drug Administration. FDA approves new treatment for congenital adrenal hyperplasia. 2024 [cited 2024 Feb 5]. Available from: https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-new-treatment-congenital-adrenal-hyperplasia.

7. Auchus RJ, Hamidi O, Pivonello R, et al. Phase 3 trial of crinecerfont in adult congenital adrenal hyperplasia. N Engl J Med. 2024; 391(6):504-514.

8. Sarafoglou K, Kim MS, Lodish M, et al. Phase 3 trial of crinecerfont in pediatric congenital adrenal hyperplasia. N Engl J Med. 2024; 391(6):493-503.