ยาน้ำแขวนตะกอน clonidine รูปแบบยาใหม่สำหรับการรักษาโรคสมาธิสั้น

โรคสมาธิสั้น (attention deficit hyperactivity disorder; ADHD) เป็นปัญหาทางพฤติกรรมที่พบได้บ่อยในเด็กวัยเรียน สาเหตุหลักเกิดจากการขาดสารสื่อประสาท norepinephrine และ dopamine ในสมองส่วน prefrontal cortex ซึ่งสารสื่อประสาททั้งสองทำหน้าที่ช่วยให้สามารถตั้งใจและจดจ่อกับกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน อาการหลักของโรคสมาธิสั้นจึงเป็นการขาดสมาธิ ซนอยู่ไม่นิ่ง หุนหันพลันแล่น ขาดการยับยั้งชั่งใจที่มากกว่าปกติเมื่อเทียบกับเด็กในระดับเดียวกัน โดยยาที่ใช้รักษาโรคสมาธิสั้น แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ 1) ยาที่กระตุ้นสมอง (psychostimulants) เช่น methylphenidate และ 2) ยาที่ไม่กระตุ้นสมอง (non-stimulants) เช่น atomoxetine, clonidine เป็นต้น

Clonidine เป็นยาลดความดันโลหิตซึ่งออกฤทธิ์กระตุ้น alpha 2 adrenergic receptor ที่สมองส่วน medulla oblongata และยังออกฤทธิ์ช่วยปรับการส่งสัญญาณที่สมองส่วน prefrontal cortex ส่งผลเพิ่มการหลั่ง norepinephrine จึงลดอาการหุนหันพลันแล่นและใช้รักษาโรคสมาธิสั้นได้ โดยขนาดยาเริ่มต้นในการรักษาคือ 0.1 mg ต่อวัน ซึ่งในอดีตมี clonidine ในรูปแบบยาเม็ดทั้งที่เป็น immediate-released และ extended-released อย่างไรก็ตามยารูปแบบนี้อาจไม่เหมาะสำหรับเด็กที่ไม่สามารถกลืนยาเม็ดได้ ล่าสุดเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2567 USFDA ได้อนุมัติการใช้ยา Onyda® XR extended-release ซึ่งเป็น clonidine ในรูปแบบ oral suspension ทำให้ยานี้เป็นยารักษาโรคสมาธิสั้นกลุ่ม non-stimulants ตัวแรกและตัวเดียวที่มีรูปแบบยาเป็นของเหลว ขนาดยาที่ได้รับการอนุมัติ คือ 0.1 mg วันละหนึ่งครั้งก่อนนอน ใช้สำหรับเด็กอายุมากกว่า 6 ปีขึ้นไป ซึ่งยานี้อาจช่วยเพิ่มความสะดวกในการรับประทานยา รวมถึงอาจเป็นยาทางเลือกในผู้ที่ใช้ยากลุ่มอื่น ๆ แล้วไม่ได้ผล หรือมีข้อจำกัดในการใช้ยากลุ่มอื่น ๆ โดยอาจใช้เป็นยาตัวเดียว (monotherapy) หรือใช้ร่วมกับยาหลัก (adjunctive therapy)

ในเรื่องความปลอดภัย ยานี้ห้ามใช้ในผู้ที่มีประวัติแพ้ยา clonidine (hypersensitivity reaction) ส่วนอาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อย คือ ง่วงซึม เพลีย เหนื่อยล้า ปากแห้ง ท้องผูก และอาจพบอาการความดันตก หัวใจเต้นช้า หน้ามืดได้ จึงควรเริ่มต้นด้วยขนาดยาที่ต่ำ และปรับขนาดยาเพื่อหลีกเลี่ยงภาวะดังกล่าว

เอกสารอ้างอิง

1. Medscape. FDA Approves Nonstimulant Liquid Onyda XR for ADHD [Internet]. 2024 [cited 2024 June 4]. Available from: https://www.medscape.com/viewarticle/fda-approves-nonstimulant-liquid-onyda-xr-adhd-2024a1000a61?form=fpf.

2. Onyda XR. Package insert. Tris Pharma [Internet]. 2024 [cited 2024 June 4]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2024/217645s000lbl.pdf# page17.

3. Tris Pharma. Tris Pharma Receives U.S. FDA Approval for Once-Daily ONYDA XR (clonidine hydrochloride) Extended-Release Oral Suspension, the First-and-Only Liquid Non-Stimulant ADHD Medication [Internet]. 2024 [cited 2024 June 4]. Available from: https://www.trispharma.com/tris-pharma-receives-u-s-fda-approval-for-once-daily-onyda-xr-clonidine-hydrochloride-extended-release-oral-suspension-the-first-and-only-liquid-non-stimulant-adhd-medication/.

4. Jiranun Weerakul. Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Children [Internet]. 2024 [cited 2024 June 4]. Available from: http://www.med.nu.ac.th/dpMed/fileResearch/ 22_research_Jiranunw.pdf#page17.