Pitavastatin ลดการเกิด non-calcified plaque ในผู้ป่วย HIV

ผู้ป่วยโรคติดเชื้อเอชไอวี (human immunodeficiency virus, HIV) มีความเสี่ยงในการเกิด major adverse cardiovascular events (MACE) เช่น ภาวะโรคหัวใจขาดเลือด (myocardial infarction) โรคหลอดเลือดสมอง (stroke) และโรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary artery disease; CAD) มากกว่าผู้ไม่ติดเชื้อ 1.5-2 เท่า[1] และยังพบอีกว่่่่่าผู้ป่วย HIV ที่มีโรค CAD พบการเกิด plaque ชนิด non-calcified coronary plaque มากขึ้น ส่งผลเพิ่มอัตราการเกิด cardiovascular events และการเสียชีวิตตามมา[2] โดย non-calcified coronary plaque เกิดจากไขมันและเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (connective tissue) ซึ่งมีความสัมพันธ์กับระดับ low-density lipoprotein (LDL)[3] ใน REPRIEVE trial ซึ่งศึกษาประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ pitavastatin (ยากลุ่ม statins ที่ไม่ได้เมแทบอลิซึมผ่าน cytochrome 450 จึงมีโอกาสเกิดอันตรกริยากับยาต้านเอชไอวีน้อย) พบว่า pitavastatin สามารถป้องกันการเกิด atherosclerotic CVD (ASCVD) events ในผู้ป่วย HIV ที่มีความเสี่ยงการเกิด ASCVD ระดับปานกลางได้ และพบการเกิด MACE ต่ำกว่ากลุ่มยาหลอก ซึ่งเป็นผลจากการลดระดับ LDL ของ pitavastatin[4] จึงคาดว่าการใช้ pitavastatin สามารถลด non-calcified coronary plaque ได้เช่นกัน

ข้อมูลจากการศึกษาย่อยของ REPRIEVE trial ซึ่งมุ่งหาความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ pitavastatin และการพัฒนาของ non-calcified coronary plaque ในผู้ป่วย HIV เป็นเวลา 2 ปี โดยเปรียบเทียบระหว่าง pitavastatin 4 mg กับยาหลอก ในผู้ป่วย HIV ซึ่งได้รับยาต้านเอชไอวีและมีความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดในเวลา 10 ปี (10-year CV risks) ระดับต่ำถึงปานกลาง พบว่า pitavastatin ลดขนาดของ non-calcified plaque ได้มากกว่า placebo 7% และลดความเสี่ยงของการเพิ่มปริมาตร non-calcified plaque มากกว่า placebo 33% (RR, 0.67, 95%CI, 0.52-0.88; p=0.33) ทั้งยังลดระดับ lipoprotein-associated phospholipase (Lp-PL) 2 ซึ่งเป็น biomarker สำคัญเกี่ยวกับความเสี่ยงการเกิด plaque ได้มากกว่าอย่างมีนัยสำคัญ ผลจากการศึกษานี้อาจสรุปได้ว่าการใช้ pitavastatin ในผู้ป่วย HIV สามารถลด non-calcified coronary plaque ได้ และอาจเป็นตัวเลือกของยาลดไขมันในผู้ป่วย HIV ที่มีความเสี่ยงสูงในการเกิด cardiovascular events

เอกสารอ้างอิง

1. Freiberg MS, Chang CC, Kuller LH, et al. HIV infection and the risk of acute myocardial infarction. JAMA Intern Med. 2013; 173(8):614-622. doi:10.1001/jamainternmed.2013.3728.

2. Hudson JA, Majonga ED, Ferrand RA, Perel P, Alam SR, Shah ASV. Association of HIV Infection with Cardiovascular Pathology Based on Advanced Cardiovascular Imaging: A Systematic Review. JAMA. 2022; 328(10):951-962. doi:10.1001/jama.2022.15078.

3. Otaki Y, Tamarappoo B, Cadet SJ, et al. Decrease in LDL-C is associated with decrease in all components of noncalcified plaque on coronary CTA. Atherosclerosis. 2019; 285:128-134. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2019.04.201.

4. Grinspoon SK, Fitch KV, Overton ET, et al. Rationale and design of the Randomized Trial to Prevent Vascular Events in HIV (REPRIEVE). Am Heart J. 2019; 212:23-35. doi:10.1016/j. ahj.2018.12.016.

5. Lu MT, Ribaudo H, Foldyna B, et al. Effects of Pitavastatin on Coronary Artery Disease and Inflammatory Biomarkers in HIV: Mechanistic Substudy of the REPRIEVE Randomized Clinical Trial. JAMA Cardiol. 2024; e235661. doi:10.1001/jamacardio.2023.5661.