Baloxavir marboxil…ยาใหม่สำหรับรักษาโรคไข้หวัดใหญ่

โรคไข้หวัดใหญ่เกิดจากไวรัส (influenza virus) ไวรัสไข้หวัดใหญ่เป็น RNA virus การระบาดในคนเป็น type A, B และ C (ส่วน type D ยังไม่พบการระบาดในคน) ซึ่ง type A พบมากที่สุดและทำให้เกิดการระบาดรุนแรงได้อย่างกว้างขวาง ไวรัสไข้หวัดใหญ่ type A แบ่งเป็นชนิดย่อยอีกหลายชนิด ตัวอย่างชนิดย่อยที่เป็นสาเหตุของการระบาดที่สำคัญ ได้แก่ H1N1 (Spanish Flu), H2N2 (Asian Flu), H3N2 (Hong Kong Flu) และ H5N1 (Bird Flu) โรคไข้หวัดใหญ่มีภาวะแทรกซ้อนหลายอย่าง ที่สำคัญคือปอดบวม (pneumonia) การป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ทำโดยการฉีดวัคซีน ส่วนการรักษานั้นนอกจากรักษาตามอาการที่เกิดขึ้น เช่น ปวดศีรษะ ไข้ ไอ คัดจมูก น้ำมูกไหล ยังมีการรักษาด้วยยาต้านไวรัส (antiviral drugs) ซึ่งมีทั้ง neuraminidase inhibitors (เช่น oseltamivir, zanamivir, laninamivir, peramivir), ion channel (M2 protein) inhibitors (เช่น amantadine, rimantadine ยาทั้งสองนี้เป็น adamantane derivatives) และ endonuclease inhibitors ซึ่งเป็นยากลุ่มใหม่ ยาตัวแรกในกลุ่มนี้ที่เพิ่งวางจำหน่ายในบางประเทศเมื่อเร็วๆ นี้ คือ baloxavir marboxil

Baloxavir marboxil เป็น prodrug ภายหลัง hydrolysis ได้เป็น baloxavir ซึ่งเป็นสารที่ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ endonuclease (polymerase acidic endonuclease) ของไวรัสไข้หวัดใหญ่ เอนไซม์ดังกล่าวจำเป็นสำหรับ gene transcription ยาจึงขัดขวางการเพิ่มจำนวนของไวรัส ยานี้ใช้รักษาโรคไข้หวัดใหญ่เฉียบพลันที่ไม่มีอาการแทรกซ้อนและเริ่มเป็นมาไม่เกิน 48 ชั่วโมง โดยใช้กับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 12 ปีขึ้นไป ผลิตในรูปยาเม็ด ความแรง 20 และ 40 มิลลิกรัม สำหรับรับประทาน ขนาดยาขึ้นกับน้ำหนักตัวดังนี้ น้ำหนักตัว 40 กิโลกรัมขึ้นไปแต่ไม่ถึง 80 กิโลกรัม รับประทาน 40 มิลลิกรัมครั้งเดียว และน้ำหนักตัวตั้งแต่ 80 กิโลกรัมขึ้นไป รับประทาน 80 มิลลิกรัมครั้งเดียว โดยเริ่มรับประทานภายใน 48 ชั่วโมงหลังจากเริ่มเกิดอาการ

การที่ baloxavir (baloxavir marboxil) ได้รับอนุมัติในข้อบ่งใช้ข้างต้นนั้นมีการศึกษาทางคลินิกสนับสนุนจำนวน 2 การศึกษา Trial 1 เป็น placebo-controlled phase 2 trial เพื่อหาขนาดยาที่เหมาะสม ศึกษาในผู้ใหญ่ (อายุ 20-64 ปี) ชาวเอเชีย จำนวน 400 คน เป็นโรคไข้หวัดใหญ่ชนิด influenza A/H1N1 (63%), influenza B (25%) และ influenza A/H3N2 (12%) ให้ baloxavir ขนาด 10, 20 หรือ 40 มิลลิกรัม รับประทานครั้งเดียว เปรียบเทียบกับยาหลอก ส่วน Trial 2 เป็น phase 3 active-and placebo-controlled trial ในผู้ใหญ่และเด็กที่มีน้ำหนักตัวอย่างน้อย 40 กิโลกรัม รวม 1,436 คน เป็นชาวเอเชีย 78%, ชาวผิวขาว 17% และชาวผิวดำหรือ African American 4% กลุ่มผู้ใหญ่ (อายุ 20-64 ปี) แบ่งเป็น 3 กลุ่มย่อย เพื่อให้ baloxavir, ยาหลอก และ oseltamivir ในวันแรกกลุ่ม baloxavir และยาหลอก รับประทานยาหรือยาหลอกครั้งเดียว ส่วนอีก 4 วันต่อมาทั้งสองกลุ่มได้รับเฉพาะยาหลอก ส่วนกลุ่ม oseltamivir รับประทานยา 75 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 5 วัน สำหรับกลุ่มเด็ก (อายุ 12 ปีขึ้นไปแต่ไม่ถึง 20 ปี) เปรียบเทียบการใช้ baloxavir กับยาหลอก โดยรับประทานยาหรือยาหลอกเพียงครั้งเดียว ขนาด baloxavir ขึ้นกับน้ำหนักตัว หากน้อยกว่า 80 กิโลกรัม รับประทาน 40 มิลลิกรัม และตั้งแต่ 80 กิโลกรัมขึ้นไป รับประทาน 80 มิลลิกรัม โดยเริ่มรับประทานยาภายใน 48 ชั่วโมงหลังเกิดอาการ ในผู้ที่ได้รับ baloxavir นั้นโรคไข้หวัดใหญ่ที่เกิดขึ้นเป็นชนิด influenza A/H3N2 (90%), influenza B (9%) และ influenza A/H1N1 (2%) ทั้ง 2 การศึกษาประเมินผลด้วยระยะเวลาที่อาการ ทุเลาลงหลังจากเริ่มรับประทานยา (ประเมินอาการ 7 อย่าง ได้แก่ ไอ เจ็บคอ คัดจมูก ปวดศีรษะ อาการจากไข้ ปวดกล้ามเนื้อ และอ่อนล้า) โดยผู้ป่วยเป็นผู้ประเมิน พบว่ากลุ่มที่ได้รับ baloxavir ใช้เวลาสั้นกว่ากลุ่มยาหลอกอย่างมีนัยสำคัญ โดยใน Trial 1 กลุ่ม baloxavir 40 มิลลิกรัม ใช้เวลา (ค่ากลาง) 50 ชั่วโมง เทียบกับ 78 ชั่วโมงในกลุ่มยาหลอก ส่วนใน Trial 2 เมื่อคิดผู้ป่วยรวมกันทั้งเด็กและผู้ใหญ่ กลุ่ม baloxavir ใช้เวลา (ค่ากลาง) 54 ชั่วโมง เทียบกับ 80 ชั่วโมงในกลุ่มยาหลอก (หากคิดเฉพาะกลุ่มเด็ก ใช้เวลา 54 ชั่วโมง เทียบกับ 93 ชั่วโมง) และเมื่อเปรียบเทียบ baloxavir กับ oseltamivir พบว่าใช้เวลา (ค่ากลาง) ไม่แตกต่างกัน คือ 54 ชั่วโมง อาการไม่พึงประสงค์ของ baloxavir ที่อาจพบ เช่น ท้องเดิน คลื่นไส้ หลอดลมอักเสบ คออักเสบ ปวดศีรษะ

อ้างอิงจาก:

(1) Xofluza (baloxavir marboxil). Highlights of prescribing information. Reference ID: 4339817, revised: 10/2018. https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2018/210854s000lbl.pdf; (2) Hayden FG, Sugaya N, Hirotsu N, Lee N, de Jong MD, Hurt AC, et al. Baloxavir marboxil for uncomplicated influenza in adults and adolescents. N Engl J Med 2018;379:913-23; (3) Heo Y-A. Baloxavir: first global approval. Drugs 2018;78:693-7.