Posaconazole (Noxafil) ชนิดเม็ดและชนิดยาน้ำแขวนตะกอน...เตือนอีกครั้งว่าไม่ใช้ทดแทนกัน

Posaconazole เป็น broad-spectrum triazole antifungal สำหรับป้องกันและรักษาการติดเชื้อรา Aspergillus และ Candida ผลิตเป็นยา (Noxafil) ในรูปแบบยาเม็ดชนิดที่เป็น delayed-release tablet (100 มิลลิกรัม) ยาน้ำแขวนตะกอน (40 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร) และยาฉีด (300 มิลลิกรัม ให้แบบ infusion) ขนาดรับประทานในกรณียาเม็ดคือ 300 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง (โดยวันแรกรับประทาน 300 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง) ส่วนยาน้ำแขวนตะกอนให้รับประทาน 200 มิลลิกรัม วันละ 3-4 ครั้ง (รวมเป็น 600-800 มิลลิกรัม/วัน) ชนิดยาเม็ดมี bioavailability มากกว่าชนิดยาน้ำแขวนตะกอน การใช้ยาชนิดเม็ดและชนิดยาน้ำแขวนตะกอนจึงไม่อาจทดแทนกันโดยจำนวนมิลลิกรัมที่เท่ากัน หากมีการสั่งใช้ยาชนิดเม็ดแต่จ่ายชนิดยาน้ำแขวนตะกอนแทนโดยไม่มีการปรับขนาดและวิธีรับประทาน (กล่าวคือขนาดและวิธีรับประทานเป็นของชนิดเม็ด) อาจให้ประสิทธิผลไม่เพียงพอในการรักษาการติดเชื้อรา ในทางกลับกันหากมีการสั่งใช้ชนิดยาน้ำแขวนตะกอนแต่จ่ายชนิดเม็ดแทนโดยไม่มีการปรับขนาดและวิธีรับประทาน (กล่าวคือขนาดและวิธีรับประทานเป็นของยาน้ำแขวนตะกอน) อาจได้รับยามากเกินไปจนเกิดอาการพิษได้

ได้มีคำเตือนออกมาระยะหนึ่งแล้วเกี่ยวกับความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยา posaconazole (Noxafil) ที่ต่างรูปแบบกันนำมาใช้ทดแทนกัน ดังมีรายงานในประเทศสหรัฐอเมริกาซึ่ง posaconazole (Noxafil) ชนิดยาน้ำแขวนตะกอนมีวางจำหน่ายตั้งแต่ปี 2006 ต่อมาปี 2013 มีชนิดยาเม็ดออกวางจำหน่าย หลังจากนั้น USFDA ได้รับรายงานถึงความผิดพลาดในเรื่องรูปแบบยาดังกล่าวที่เกิดจากการสั่งใช้หรือการจ่ายยาให้ผู้ป่วยอย่างน้อย 11 ราย ในจำนวนนี้มี 1 รายที่เสียชีวิตเนื่องจากได้รับยาชนิดยาน้ำแขวนตะกอนแทนที่จะเป็นชนิดเม็ดโดยไม่มีการปรับขนาดและวิธีรับประทาน ทำให้ประสิทธิผลในการรักษาไม่เพียงพอจึงเกิดการติดเชื้อ Aspergillus ลุกลาม และอีก 10 รายเกิดจากความผิดพลาดที่ได้รับยาชนิดเม็ดแทนที่จะเป็นชนิดยาน้ำแขวนตะกอนโดยไม่มีการปรับขนาดและวิธีรับประทาน ทำให้ได้รับยามากเกินไปจนเกิดอาการไม่พึงประสงค์ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน และมี 1 รายที่ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลและมีระดับโพแตสเซียมในซีรัมต่ำ ทำนองเดียวกันกับเมื่อเร็วๆ นี้ มีรายงานในสหราชอาณาจักรว่าเกิดความผิดพลาดในการใช้ posaconazole (Noxafil) ที่ต่างรูปแบบกันนำมาใช้ทดแทนกันในขนาดยาที่เท่ากันจำนวน 3 ราย ในจำนวนนี้มี 2 รายที่แพทย์สั่งใช้ยาชนิดเม็ดแต่ผู้ป่วยได้รับชนิดยาน้ำแขวนตะกอนแทน ทำให้ผู้ป่วย 1 รายเกิดการติดเชื้อขึ้น (เนื่องจากยาให้ประสิทธิผลไม่เพียงพอ) ส่วนรายที่สามแพทย์สั่งใช้ชนิดยาน้ำแขวนตะกอนแต่ผู้ป่วยได้รับยาชนิดเม็ดแทนทำให้เกิดอาการปวดศีรษะและไตบกพร่อง (เนื่องจากได้รับยามากเกิน) ดังนั้นเพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดความผิดพลาดดังกล่าวจึงมีการกำหนดให้ระบุข้อความลงในผลิตภัณฑ์ยาทั้งสองรูปแบบคือชนิดเม็ดและชนิดยาน้ำแขวนตะกอนว่าไม่ให้ใช้ทดแทนกัน

อ้างอิงจาก:

(1) Posaconazole (Noxafil): tablets and oral suspension are not directly interchangeable. Drug Safety Update Volume 10 Issue 2, September 2016: 2; (2) FDA Drug Safety Communication: FDA cautions about dosing errors when switching between different oral formulations of antifungal Noxafil (posaconazole); label changes approved. http://www.fda.gov/downloads/Drugs/DrugSafety/UCM479774.pdf; (3) EMA warns that Noxafil tablets and oral suspension have different doses and are not interchangeable. EMA/425762/2016.