Diclofenac กับความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด

Diclofenac เป็นยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) ที่มีการใช้กันอย่างกว้างขวาง เพื่อบรรเทาอาการปวดและการอักเสบ ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคทางระบบหัวใจและหลอดเลือดได้ ถึงแม้จะใช้ยาในขนาดต่ำก็ตาม

โดย 1) การศึกษาแบบ meta-analysis โดย Dr.McGettigan และ Dr.Henry พบว่าการใช้ rofecoxib, etoricoxib และ diclofenac สัมพันธ์กับความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดที่เพิ่มขึ้น โดยผู้ใช้ rofecoxib จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดอย่างรุนแรงเพิ่มขึ้น 27% - 45% และผู้ใช้ etoricoxib จะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นมากกว่า 2 เท่าเมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ใช้ยา 2) การศึกษาแบบ observational study การศึกษาหนึ่งพบว่าผู้ป่วยที่ใช้ diclofenac จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันเพิ่มขึ้น 38% และเพิ่มขึ้น 39% ในอีกการศึกษาหนึ่ง ยังพบอีกว่าผู้ใช้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มขึ้น 40% นอกจากนี้ 3) การศึกษาแบบ randomized trial พบว่าผู้ป่วยที่ใช้ diclofenac จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคทางระบบหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มขึ้น 63% เมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ใช้ยา

จากผลการศึกษา Dr.Henry กล่าวว่า “ยาในกลุ่ม NSAIDs สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ โดยมักจะสัมพันธ์ขนาดยาที่ใช้ แต่สำหรับ diclofenac นั้น ขนาดยาที่ใช้โดยทั่วไปคือ 100-150 mg ต่อวัน ซึ่งเป็นขนาดที่สูงพอที่สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคดังกล่าวได้ และเมื่อเพิ่มขนาดยาจะทำให้ความเสี่ยงเพิ่มมากขึ้นอีก โดย NSAIDs ตัวอื่น เช่น ibuprofen, naproxen และ celecoxib นั้น เมื่อใช้ยาในขนาดต่ำ (ขนาดยาที่ใช้กันโดยทั่วไป) พบว่าไม่ทำให้ความเสี่ยงต่อการเกิดโรคดังกล่าวเพิ่มมากขึ้น ในขณะที่ diclofenac นั้น แม้ว่าจะใช้ยาในขนาดต่ำแล้ว ยังพบว่าสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคดังกล่าวได้”

Dr.Gabriel Steg (Centre Hospitalier Bichaut-Claude Bernard, Paris, France) ผู้ซึ่งไม่ได้มีส่วนร่วมในงานวิจัยชิ้นนี้ กล่าวว่า “NSAIDs ทุกตัว สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ (แต่พบว่า naproxen ทำให้เกิดน้อยกว่าตัวอื่นๆ) ดังนั้นในผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจควรหลีกเลี่ยงการใช้ NSAIDs ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ใช้ diclofenac นั้นอาจจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได้มากกว่าผู้ป่วยที่ใช้ NSAIDs ตัวอื่น แต่ต้องคำนึงถึงเสมอว่า การใช้ NSAIDs สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคดังกล่าวได้ทุกตัว ไม่ใช่แค่ตัวใดตัวหนึ่ง”

นอกจากนี้ Dr.Gabriel Steg ได้กล่าวถึงการศึกษาในวารสาร Circulation เมื่อปีที่ผ่านมาว่า การใช้ NSAIDs สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจในผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหัวใจขาดเลือด โดยผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจขาดเลือดมากกว่า 43,000 รายที่ได้รับ NSAIDs พบว่า 59% มีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตหลังจากการใช้ NSAIDs เป็นระยะเวลา 1 ปีและ 63% มีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตหลังจากการใช้ NSAIDs เป็นระยะเวลา 5 ปี นอกจากนี้การใช้ NSAIDs ยังสัมพันธ์กับการเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดหัวใจและการกลับเป็นซ้ำของโรคหัวขาดเลือดอีกด้วย

Dr.Henry ได้ให้คำแนะนำว่า “ควรใช้ naproxen เป็น drug of choice ของการใช้ NSAIDs” และยังแนะนำด้วยอีกว่า “ถ้าผู้ป่วยรายใดที่เป็นโรคหัวใจและกำลังได้รับยา diclofenac ควรหยุดใช้ยาและไปปรึกษาแพทย์ เพื่อทำการเปลี่ยนไปใช้ยาตัวอื่นที่เหมาะสมกว่า”



Ref: McGettigan P, Henry D. Use of non-steroidal anti-inflammatory drugs that elevate cardiovascular risk: An examination of sales and essential medicine lists in low-, middle-, and high-income countries. PLoS Med 2013; DOI:10.1371/journal.pmed.1001388.