อีสุกอีใส เป็นได้ก็หายได้

โรคอีสุกอีใสเกิดจากการติดเชื้อไวรัสที่ชื่อว่า Varicella zoster (VZV) เป็นโรคที่ติดต่อได้ง่ายโดยการสูดหายใจเอาละอองฝอยของสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจ เช่น เวลาไอหรือจามเข้าไป หรือสัมผัสกับตุ่มน้ำบนผิวหนังโดยตรงโรคอีสุกอีใสมักพบบ่อยในเด็ก และมีอาการไม่รุนแรงสามารถหายได้เอง หลังจากที่ติดเชื้อจะมีภูมิคุ้มกันไปตลอดชีวิต^[1]

อาการ

เริ่มแรกจะมีอาการปวดหัว มีไข้ปวดเมื่อยเบื่ออาหารเกิดผื่นแดง หลังจากนั้นจะกลายเป็นตุ่มน้ำใสขึ้นทั่วตัวภายใน 24 ชั่วโมง หลังจากเป็นอีสุกอีใส เชื้อไวรัสจะยังคงอยู่ในร่างกายและเมื่อภูมิคุ้มกันของร่างกายลดลง เชื้อจะทำให้เกิดโรคงูสวัดได้^[2]

รายงานจากสำนักระบาดวิทยากรมควบคุมโรค

มีรายงานจากกระทรวงสาธารณสุข พบว่าในปี พ.ศ. 2552 มีผู้ป่วยเป็นโรคอีสุกอีใสจำนวน 89,246 รายทั่วประเทศและเสียชีวิต 4 ราย และในรอบ 5 ปีที่ผ่านมามีรายงานผู้เสียชีวิตปีละ 1-3 ราย เมื่อพิจารณาตามกลุ่มอายุพบว่ากลุ่มอายุ 5-9 ปี มีอัตราป่วยสูงสุดเท่ากับ 578.95 ต่อประชากร 100,000 คน รองลงมาคือกลุ่มอายุต่ำกว่า 5 ปี, 10-14 ปีและกลุ่มอายุมากกว่า 15 ปี โดยมีอัตราป่วยเท่ากับ 487.13, 338.45 และ 58.81 ตามลำดับจากข้อมูล 10 ปีย้อนหลังพบว่าจำนวนผู้ป่วยโรคอีสุกอีใสมีแนวโน้มสูงขึ้น^[3]

โรคอีสุกอีใสสามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีน

วัคซีนที่ใช้ในปัจจุบันทำมาจากเชื้ออีสุกอีใสที่มีชีวิตแล้วนำมาทำให้อ่อนฤทธิ์ลง ในประเทศไทยมีจำหน่าย 3 ชนิด คือ Varilrix ในวัคซีน 1 เข็มมีเชื้อไม่ต่ำกว่า 2,000 PFU, OKAVAX ในวัคซีน 1 เข็มมีเชื้อไม่ต่ำกว่า 1,000 PFU, และ Varicella Vaccine-GCC ในวัคซีน 1 เข็มมีเชื้อไม่ต่ำกว่า 1,400 PFU^[4]

ในปัจจุบันมีการผลิตวัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใสให้อยู่ในรูปวัคซีนรวม ได้แก่ วัคซีนรวมหัด-หัดเยอรมัน-คางทูม-อีสุกอีใส (MMRV) ซึ่งจะรวมอยู่ในเข็มเดียวกันทำให้สะดวก และไม่ต้องเจ็บตัวมากขึ้น

ประสิทธิภาพของวัคซีน

จากการศึกษาในเด็กอายุ 1-12 ปี หลังได้รับวัคซีนครั้งแรก จะมีภูมิคุ้มกันในระดับที่ป้องกันโรคได้ร้อยละ 85และเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 99.6 หลังได้รับวัคซีนครั้งที่ 2^[5]
วัคซีนมีประสิทธิภาพป้องกันการเกิดโรคอีสุกอีใสโดยรวมได้ร้อยละ 70-90 และป้องกันการเกิดโรครุนแรงได้ร้อยละ 95^[6] เมื่อติดตามภายหลังได้รับวัคซีน 10 ปี ในเด็กอายุ 1-12 ปี พบว่าในเด็กที่ได้รับวัคซีน 1 ครั้ง และ 2 ครั้ง จะมีอัตราการเกิดโรคอีสุกอีใสร้อยละ 7.3 และ 2.2 ตามลำดับ และส่วนใหญ่การกลับเป็นซ้ำจะเกิดขึ้นในช่วง 2-5 ปีแรกโดยพบว่าในเด็กที่ได้รับวัคซีน 1 ครั้ง และ 2 ครั้ง จะมีอัตราการกลับเป็นซ้ำร้อยละ 8.5% และ 3.1% ตามลำดับแสดงว่าเด็กที่ได้รับการฉีดวัคซีนครบ 2 ครั้ง จะมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคอีสุกอีใส และมีอัตราการกลับเป็นซ้ำน้อยกว่าเด็กที่ฉีดเพียง 1 ครั้ง และหลังได้รับวัคซีนพบว่าผู้ป่วยที่กลับเป็นซ้ำทั้งๆ ที่ได้รับวัคซีน มักจะมีอาการ และจำนวนผื่นน้อย และอาการทั้งหมดจะทุเลาลงเร็วกว่าผู้ที่ไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน^[5]
ในรายที่สัมผัสกับผู้ป่วยที่เป็นโรค ถ้าได้รับการฉีดวัคซีนภายใน 3 วันแรก หลังสัมผัสโรค พบว่าวัคซีนจะมีประสิทธิภาพป้องกันโรคได้ประมาณร้อยละ 90^[7]

ใครควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใสบ้างจะต้องให้กี่ครั้งอย่างไร

ในเด็กที่ยังไม่เคยมีประวัติเป็นโรคอีสุกอีใสมาก่อนควรแนะนำให้ฉีดวัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส 2 ครั้ง โดยครั้งแรกแนะนำให้ฉีดเมื่ออายุ 12-18 เดือน และฉีดครั้งที่สองเมื่ออายุ 4-6 ปี หรือเว้นระยะห่างจากเข็มแรกอย่างน้อย 3 เดือน สำหรับวัยรุ่นที่มีอายุตั้งแต่ 13 ปีขึ้นไปจะให้ฉีดวัคซีนเช่นกัน 2 ครั้ง แต่ให้ฉีดห่างกันอย่างน้อย 4-8 สัปดาห์^[4]

เอกสารอ้างอิง

1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC)..Prevention of Varicella Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMVR 2007; 56:1-40.
2. Heininger U, Seward JF. Varicella. Lancet. 2006; 368:1365-76.
3. สำนักระบาดวิทยา. โรคอีสุกอีใส. สรุปรายงานการเฝ้าระวังโรค 2552. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์. 2553; 55-6.
4. สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส. [internet]. 2012 [เข้าถึงเมื่อ 19 กรกฎาคม 3557]. เข้าถึงได้จาก: www.pidst.net/userfiles/30_%20วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส.pdf
5. Kuter B, Matthews H, Shinefield H, Black S, Dennehy P, Watson B, et al. Ten year follow-up of healthychildren who received one or two injections of varicellavaccine. Pediatr Infect Dis J. 2004; 23:132-7.
6. Krause PR, Klinman DM. Efficacy,immunogenicity,safety, and use of live attenuated chickenpox vaccine. J Pediatr. 1995; 127:518-25.
7. Macartney K, Mclntyre P. Vaccines for post-.exposure prophylaxis against varicella (chickenpox) in children and adults. Cochrane Database Syst Rev 2008.