ยา methotrexate มี drug interaction กับ urinary alkalinizer เช่น sodium bicarbonate หรือไม่

คำตอบ

เมโทเทร็กเซต (methotrexate) เป็นยากดภูมิคุ้มกันที่นำมาใช้รักษาโรคต่าง ๆ และยังใช้รักษาโรคมะเร็งบางชนิด ยานี้เป็นกรดอ่อนและละลายน้ำได้ไม่ดี การใช้ยานี้ในขนาดสูงเช่นกรณีที่ใช้รักษาโรคมะเร็ง อาจทำให้เกิดการตกตะกอนของยาบริเวณไตและทำลายเนื้อเยื่อไต ซึ่งการทำปัสสาวะให้เป็นด่าง (โดยให้มีค่าพีเอชมากกว่า 7) ด้วย urinary alkalinizer เช่น โซเดียมไบคาร์บอเนต (sodium bicarbonate) ร่วมกับการดื่มน้ำให้เพียงพอ จะเพิ่มการละลายและการขับเมโทเทร็กเซตออกทางปัสสาวะ จึงช่วยลดความเป็นพิษของเมโทเทร็กเซตที่มีต่อไต ในทางกลับกันต้องคำนึงว่าการใช้ยาทั้งสองชนิดนี้ร่วมกันอาจลดระดับยาเมโทเทร็กเซต ซึ่งอาจส่งผลต่อการรักษาได้ กล่าวคือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา (drug interaction) กัน ด้วยเหตุนี้จึงควรใช้โซเดียมไบคาร์บอเนตเฉพาะเพื่อต้องการลดความเป็นพิษต่อไตจากเมโทเทร็กเซต Keywords: methotrexate, urinary alkalinizer, drug interaction, เมโทเทร็กเซต, โซเดียมไบคาร์บอเนต, ปฏิกิริยาระหว่างยา

Reference:
1. Howard SC, McCormick J, Pui CH, Buddington RK, Harvey RD. Preventing and managing toxicities of high-dose methotrexate. Oncologist 2016;21(12):1471-82.
2. Micromedex® [Database on the internet]. Colorado: Thomson Reuters (Healthcare); ©1974- 2020. IBM Micromedex® Drug Ref [Methotrexate].
3. Sand TE, Jacobsen S. Effect of urine pH and flow on renal clearance of methotrexate. Eur J Clin Pharmacol 1981;19(6):453-6.