Magnesium อาจป้องกันการเกิด AKI จาก cisplatin

Cisplatin เป็นยาเคมีบำบัดใช้สำหรับรักษาโรคมะเร็งหลายชนิด เช่น รังไข่ ปากมดลูก เต้านม อัณฑะ ศีรษะและคอ ปอด ลำไส้ใหญ่ ออกฤทธิ์ผ่านการจับกับ DNA ของเซลล์มะเร็ง ทำให้ DNA เกิดความเสียหายจนนำไปสู่การตายของเซลล์มะเร็ง อย่างไรก็ตาม cisplatin ก็สามารถจับกับ DNA ในเซลล์ปกติได้ทำให้มีผลข้างเคียงรุนแรงต่อเนื้อเยื่อโดยเฉพาะที่ไต โดยทำให้ท่อไตมีความผิดปกติและการทำงานของไตเสื่อมลงซึ่งเป็นข้อจำกัดสำคัญในการใช้ในการรักษาโรคมะเร็ง ซึ่งปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันจาก cisplatin จะมากขึ้นเมื่อได้รับยาในขนาดสูง มีประวัติได้รับ cisplatin การทำงานของไตผู้ป่วยมีความผิดปกติอยู่ก่อนแล้ว และการใช้ยาที่มีพิษต่อไตร่วมด้วย โดยทั่วไปวิธีมาตรฐานที่ใช้ในการป้องกันพิษต่อไตจาก cisplatin คือ การให้ IV isotonic saline และการหลีกเลี่ยงสารที่เป็นพิษต่อไต

ทั้งนี้การศึกษาในระดับ preclinic พบว่าการขาด magnesium มีผลลดการทำงานของ efflux transporters ที่ทำหน้าที่ขับ cisplatin ออกสู่ปัสสาวะที่ proximal tubular cells ส่งผลให้ cisplatin สะสมบริเวณไตมากขึ้นเพิ่มโอกาสเกิด acute kidney injury (AKI) ในทางตรงกันข้ามการให้ magnesium มีผลเพิ่มการทำงานของ efflux transporters ส่งผลให้ร่างกายสามารถขับ cisplatin ออกทางปัสสาวะเพิ่มขึ้นและลดโอกาสเกิด AKI ได้ และมีการศึกษาแบบ pilot randomized controlled trial โดยให้ magnesium ล่วงหน้า พบว่าช่วยลดพิษต่อไตที่เกิดจาก cisplatin ได้ดี เนื่องจากไม่พบการเปลี่ยนแปลงของค่า serum creatinine (SCr) และ eGFR ต่างจากกลุ่มที่ได้รับ normal saline 500 mL ที่พบค่า serum creatinine (SCr) เพิ่มขึ้น 0.36 mg/dL (eGFR ลดลง 24.7 ml/min/1.73 m²) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สำหรับอุบัติการณ์ของ AKI จาก cisplatin ในกลุ่มควบคุมมากกว่ากลุ่มที่ได้รับ magnesium (4.6% เทียบกับ 1.3%) แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนอุบัติการณ์ของ acute kidney disease (SCr เพิ่มขึ้นอย่างน้อย 0.3 mg/dL ในช่วงไม่เกิน 1-4 สัปดาห์หลังสิ้นสุดการได้รับ cisplatin) พบในกลุ่มควบคุม 46.7% ซึ่งมากกว่ากลุ่ม magnesium ที่พบ 6.7% อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยทั้งสองกลุ่มไม่พบผลกระทบต่อประสิทธิภาพของ cisplatin นอกจากนี้ยังมีการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการให้ magnesium ทางหลอดเลือดดำกับการเกิด AKI จาก cisplatin ที่รวบรวมข้อมูลผู้ป่วยมะเร็งที่เป็นผู้ใหญ่และรับ cisplatin ทางหลอดเลือดดำครั้งแรกระหว่างปี 2006-2022 จากศูนย์มะเร็งหลัก 5 แห่งทั่วสหรัฐอเมริกามาทำการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าการให้ IV magnesium ในวันแรกของการรักษาด้วย cisplatin สามารถลดความเสี่ยงของการเกิด AKI คิดเป็นประมาณ 20% โดยเฉพาะในผู้ป่วยอายุน้อยกว่า 65 ปี เพศหญิง ผู้ที่มีค่า eGFR ดี และระดับ magnesium ในเลือดอยู่ในช่วง 2.0-2.2 mg/dL ข้อมูลจากการศึกษาเหล่านี้บ่งบอกว่าการให้ magnesium อาจช่วยลดความเสี่ยงไตวายจาก cisplatin ได้ อย่างไรก็ตามแนวทางการใช้จริงและปริมาณของ magnesium ที่เหมาะสมยังต้องการข้อมูลการศึกษาเพิ่มเติม



เอกสารอ้างอิง

1. Li F, Livingston MJ, Dong Z. Protection of kidneys by magnesium in cisplatin chemotherapy: a fight between two metals. Am J Physiol Renal Physiol. 2017; 313(4):F955-f6.

2. Gonzales-Vitale JC, Hayes DM, Cvitkovic E, Sternberg SS. The renal pathology in clinical trials of cis-platinum (II) diamminedichloride. Cancer. 1977; 39(4):1362-71.

3. Gupta S, Glezerman IG, Hirsch JS, Chewcharat A, Wells SL, Ortega JL, et al. Intravenous Magnesium and Cisplatin-Associated Acute Kidney Injury. JAMA Oncology. 2025.

4. Suppadungsuk S, Phitakwatchara W, Reungwetwattana T, Pathumarak A, Phakdeekitcharoen B, Kitiyakara C, et al. Preloading magnesium attenuates cisplatin-associated nephrotoxicity: pilot randomized controlled trial (PRAGMATIC study). ESMO Open. 2022; 7(1):100351.