Amiodarone...ย้ำเตือนถึงการเฝ้าระวังผลไม่พึงประสงค์ร้ายแรงโดยเฉพาะผลที่เกิดกับปอด ตับ และต่อมไทรอยด์

Amiodarone ใช้รักษาโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดที่เป็นอันตรายมาก เมื่อใช้ยาอื่นไม่ได้ผลหรือไม่สามารถใช้การรักษาอื่น ยานี้มีผลไม่พึงประสงค์ร้ายแรงต่อหลายอวัยวะไม่ว่าจะเป็น ตา เส้นประสาท ผิวหนัง ต่อมไทรอยด์ ปอด หัวใจและตับ นอกจากนี้ยังเกิดปฏิกิริยากับยาหลายอย่าง ยามีค่าครึ่งชีวิตราว 50 วัน ดังนั้นหลังหยุดใช้ยาผลไม่พึงประสงค์อาจยังคงอยู่นานเป็นเดือนหรือกว่านั้น ในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ได้มีคำเตือนต่าง ๆ ไว้แล้ว

เมื่อเร็ว ๆ นี้ หน่วยงาน Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) ในสหราชอาณาจักรได้มีการทบทวนข้อมูลด้านความปลอดภัยของ amiodarone โดยเฉพาะผลไม่พึงประสงค์ต่อปอด เนื่องจากหน่วยงานดังกล่าวได้รับรายงานจากเจ้าหน้าที่ซึ่งได้ชันสูตรศพผู้หญิงรายหนึ่งที่ได้รับการรักษาด้วย amiodarone นาน 5 ปี พบว่าอวัยวะหลายอย่างทำงานล้มเหลว หน่วยงานดังกล่าวจึงให้ข้อมูลและคำแนะนำไปยังบุคลากรทางการแพทย์ เป็นการย้ำเตือนให้เฝ้าระวังถึงผลไม่พึงประสงค์ที่ร้ายแรงของยานี้ซึ่งอาจเกิดขึ้นกับปอดและอวัยวะอื่นตามในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ โดยมีสาระสำคัญดังนี้

• amiodarone มีผลไม่พึงประสงค์ร้ายแรงต่อหลายอวัยวะไม่ว่าจะเป็น ตา หัวใจ ปอด ตับ ต่อมไทรอยด์ ผิวหนัง และระบบประสาทส่วนปลาย

• ควรทบทวนถึงการใช้ยาของผู้ป่วยเป็นระยะ ๆ ในรายที่ต้องใช้ยานาน ผลไม่พึงประสงค์บางอย่างอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตแต่เริ่มเกิดช้า

• ยาอาจทำให้เกิด hypothyroidism หรือ hyperthyroidism (ซึ่งห้ามใช้ในผู้ที่มีประวัติความผิดปกติของต่อมไทรอยด์) ควรตรวจการทำงานของต่อมไทรอย์ก่อนเริ่มให้ยา และทุก 6 เดือนในช่วงที่ใช้ยา หากหยุดการรักษายังต้องติดตามการทำงานของต่อมไทรอยด์ต่อไปอีกหลายเดือน

• ตรวจการทำงานของตับก่อนเริ่มให้ยา และทุก 6 เดือนในช่วงที่ใช้ยา

• ยาทำให้เกิดปอดอักเสบได้ บางรายอาจเกิดพังผืดซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต ควรประเมินสภาพทางคลินิกของผู้ป่วยและอาจพิจารณาให้ทำเอ็กซเรย์ปอดก่อนเริ่มการรักษาด้วยยานี้ อันตรายต่อปอดแม้เริ่มเกิดช้าแต่รุดหน้าเร็ว หากต้องใช้ยานานแม้ว่าไม่จำเป็นต้องตรวจภาพปอดอย่างสม่ำเสมอเป็นกิจวัตร (เนื่องจากอาจทำให้ผู้ป่วยสัมผัสรังสีมากเกิน) แต่ควรแนะนำให้ผู้ป่วยพบแพทย์หากมีอาการของระบบทางเดินหายใจแย่ลงหรือเกิดอาการใหม่ และหากสงสัยว่าจะเกิดความเป็นพิษต่อปอดจาก amiodarone ผู้ป่วยควรได้รับการตรวจด้วย computerised tomography (CT) scan ซึ่งยืนยันผลได้ดีกว่าการทำเอ็กซเรย์

• ให้คำแนะนำผู้ป่วยและผู้ดูแลผู้ป่วยว่า ให้หยุดใช้ยาและพาผู้ป่วยไปพบแพทย์หรือไปโรงพยาบาลทันทีหากเกิดอาการอย่างใดอย่างหนึ่งเหล่านี้ ได้แก่ หายใจไม่อิ่มหรือหายใจถี่ (shortness of breath) หรือไอ โดยมีอาการแย่ลงหรือเป็นอาการใหม่ที่เริ่มเกิด และเป็นไม่หาย; ตัวเหลือง รู้สึกเหนื่อยล้าหรือรู้สึกป่วย เบื่ออาหาร ปวดท้อง หรือมีไข้; อ่อนเพลีย น้ำหนักตัวลดหรือเพิ่ม ทนร้อนหรือหนาวไม่ได้ ผมร่วง เหงื่อออก ประจำเดือนเปลี่ยนแปลง คอโต/คอพอก กระวนกระวาย รู้สึกอยู่ไม่สงบ หรือความใส่ใจต่อสิ่งต่าง ๆ ลดลง; หัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอหรือช้ามาก; สูญเสียการมองเห็น

อ้างอิงจาก:

(1) Amiodarone (Cordarone X): reminder of risks of treatment and need for patient monitoring and supervision. Drug Safety Update volume 15, issue 8: March 2022:2; (2) Amiodarone 200mg Tablets. Revised: December 28,2021. https://www.medicines.org.uk/emc/product/6018/smpc#gref; (3) Amiodarone. https://www.rxlist.com/cordarone-drug.htm