ประมาณ 15% ของโรคมะเร็งเต้านมเป็นชนิด triple-negative breast cancer ซึ่งไม่พบ estrogen receptor, progesterone receptor และ human epidermal growth factor receptor 2 (HER2) (หรือพบปริมาณน้อยมาก) จึงไม่ตอบสนองต่อยาที่ออกฤทธิ์เกี่ยวข้องกับตัวรับเหล่านี้ แต่ส่วนใหญ่โรคมะเร็งดังกล่าวตอบสนองดีต่อ chemotherapy ที่ใช้ทั่วไป แม้จะพบว่ามีอัตราการกลับมาเป็นซ้ำได้มาก โรคมะเร็งเต้านมชนิด triple-negative breast cancer นี้พบ Trop-2 (มีชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น trophoblast antigen 2, cell surface glycoprotein Trop-2, tumor-associated calcium signal transducer 2, epithelial glycoprotein-1) ซึ่งเป็น transmembrane glycoprotein ที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคมะเร็งหลายชนิด (พบมากกว่า 85% ของเนื้องอกทั้งหลาย) ด้วยเหตุนี้ Trop-2 จึงเป็นเป้าหมายในการคิดค้นยารักษาโรคมะเร็งชนิดต่าง ๆ อยู่ในขณะนี้ เช่น โรคมะเร็งเต้านม, โรคมะเร็งรังไข่, โรคมะเร็งปอดชนิดเซลล์ขนาดเล็ก (small cell lung cancer), โรคมะเร็งต่อมไทรอยด์, โรคมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ และเมื่อเร็ว ๆ นี้ยา sacituzumab govitecan ซึ่งเป็น anti-Trop-2 antibody ในรูป drug conjugate ได้รับอนุมัติแบบเร่งด่วนในบางประเทศสำหรับรักษาโรคมะเร็งเต้านมที่ไม่มีตัวรับทั้ง 3 ชนิดที่กล่าวข้างต้นและอยู่ในระยะแพร่กระจาย (metastatic triple-negative breast cancer) ในผู้ที่ผ่านการใช้ยารักษามาแล้วอย่างน้อย 2 ขนาน
Sacituzumab govitecan (ชื่ออื่น: sacituzumab govitecan-hziy ซึ่งการเรียกชื่อยาและมีอักษร 4 ตัวต่อท้ายชื่อหลัก ดูข้อมูลได้ที่
ชื่อยายุคใหม่...บอกข้อมูลเบื้องต้นได้ - ตอนที่ 2) เป็น antibody-drug conjugate ที่มี sacituzumab เชื่อมกับ SN-38 ซึ่ง sacituzumab เป็น humanized IgG1 monoclonal antibody จับจำเพาะกับ Trop-2 ส่วน SN-38 (7-ethyl-10-hydroxycamptothecin) เป็น active metabolite ของ irinotecan (มีฤทธิ์แรงกว่า irinotecan ราว 100-1,000 เท่า) ออกฤทธิ์เจาะจงในการยับยั้งเอนไซม์ topoisomerase I ทำให้ double-strand DNA เกิดความเสียหายและทำให้เซลล์ตาย การผลิตในรูป antibody-drug conjugate สามารถพา SN-38 ปริมาณมากไปออกฤทธิ์ที่เซลล์มะเร็ง จึงเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาและลดผลไม่พึงประสงค์ของยา
Sacituzumab govitecan ผลิตในรูปผงยาบรรจุขวดสำหรับการใช้ครั้งเดียว (single-dose vial) มีตัวยา 180 มิลลิกรัม ให้โดยการหยดเข้าหลอดเลือดดำ ในขนาด 10 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ให้ยาวันที่ 1 และวันที่ 8 ของรอบการรักษา 21 วัน ต่อเนื่องไปจนใช้ไม่ได้ผล (โรคลุกลาม) หรือทนต่ออาการพิษจากยาไม่ได้ การที่ยานี้ได้รับอนุมัติแบบเร่งด่วนในข้อบ่งใช้และขนาดยาตามที่กล่าวข้างต้นนั้น เนื่องจากมีการศึกษาแบบ multicenter, single-arm trial มาสนับสนุน ศึกษาในผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้านมชนิด triple-negative breast cancer ในระยะแพร่กระจาย จำนวน 108 คนที่ผ่านการใช้ยารักษามาแล้วอย่างน้อย 2 ขนาน ในจำนวนนี้มีผู้ป่วยให้การตอบสนองต่อการรักษา 33.3% (36 คน) แบ่งเป็น complete response 2.8% และ partial response 30.6% โดยมีระยะเวลาที่ใช้ยา (ค่ากลาง) เท่ากับ 7.7 เดือน (95% CI=4.9-10.8) ส่วนผลไม่พึงประสงค์ที่พบได้บ่อยที่สุด (≥25%) ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องเดิน นิวโทรฟิลต่ำ โรคโลหิตจาง ผมร่วง และอ่อนล้า
อ้างอิงจาก:
(1) Trodelvy (sacituzumab govitecan-hziy) for injection. Highlights of prescribing information. Reference ID: 4596074, revised: 04/2020. https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2020/761115s000lbl.pdf; (2) Bardia A, Mayer IA, Vahdat LT, Tolaney SM, Isakoff SJ, Diamond JR, et al. Sacituzumab govitecan-hziy in refractory metastatic triple-negative breast cancer. N Engl J Med 2019;380:741-51; (3) Zaman S, Jadid H, Denson AC, Gray JE. Targeting Trop-2 in solid tumors: future prospects. Onco Targets Ther 2019;12:1781-90.
