Ibalizumab...monoclonal antibody สำหรับรักษาการติดเชื้อเอชไอวี

ในการรักษาการติดเชื้อเอชไอวี (HIV; human immunodeficiency virus) ในผู้ป่วยเอดส์ (AIDS; acquired immune deficiency syndrome) นั้น ส่วนใหญ่ตอบสนองดีต่อ antiretroviral drugs ซึ่งมีหลายกลุ่ม เช่น INSTIs (integrase strand transfer inhibitors), NRTIs (nucleoside reverse transcriptase inhibitors), NNRTIs (non-nucleoside reverse transcriptase inhibitors), PIs (HIV-1 protease inhibitors) โดยการใช้ยาร่วมกันอย่างน้อย 2 ชนิด อย่างไรก็ตาม มีผู้ป่วยจำนวนไม่น้อยที่เกิดการติดเชื้อชนิดดื้อต่อยาหลายอย่าง (multidrug-resistant HIV-1 infection) ซึ่งเป็นอันตรายมากและเสี่ยงต่อการเสียชีวิต จึงมีการพัฒนายาใหม่ๆ ออกมาใช้ รวมถึงยาจำพวกโมโนโคลนอลแอนติบอดี ซึ่งเมื่อเร็วๆ นี้ มียาตัวแรกในกลุ่มนี้ออกใช้ คือ ibalizumab (ชื่ออื่น: ibalizumab-uiyk, TMB-355) เป็น recombinant humanized monoclonal antibody ออกฤทธิ์ต่างจาก antiretroviral drugs ชนิดอื่นๆ โดยออกฤทธิ์จับกับ CD4 ตรง domain 2 จึงรบกวนขั้นตอนที่ไวรัสจะเข้าสู่ host cells (CD4+ T cells) ยานี้จึงออกฤทธิ์เป็น CD4-directed post-attachment HIV-1 inhibitor ช่วยป้องกัน viral transmission จากเซลล์หนึ่งสู่อีกเซลล์ที่เกิดโดยวิธี cell-cell fusion

Ibalizumab ได้รับข้อบ่งใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อเอชไอวีในผู้ใหญ่ที่ผ่านการใช้ยาต้านเอชไอวีหลายชนิดเพื่อรักษาการติดเชื้อ HIV-1 ที่ดื้อยา แต่ใช้ไม่ได้ผล โดยให้ใช้ ibalizumab ร่วมกับยาต้านเอชไอวีชนิดอื่น ผลการศึกษาทางคลินิกที่สนับสนุนข้อบ่งใช้ข้างต้นได้มาจากการศึกษาในผู้ใหญ่ที่ติดเชื้อเอชไอวีจำนวน 40 คน ซึ่งผ่านการใช้ยาต้านเอชไอวีมาหลายชนิดแต่ให้ผลไม่ดี มีการติดเชื้อที่ดื้อต่อยาหลายอย่าง ผู้ป่วยเหล่านี้มี viral load มากกว่า 1,000 copies/มิลลิลิตร ประสิทธิผลของยาประเมินจากผลการรักษาหลังได้รับยาเทียบกับก่อนได้รับยาในผู้ป่วยแต่ละราย (ไม่มีกลุ่มควบคุมแยกต่างหาก) ยานี้ผลิตออกจำหน่ายในรูปยาน้ำสำหรับให้ทางหลอดเลือดดำ ในแต่ละขวดมีตัวยา 200 มิลลิกรัมในปริมาตร 1.33 มิลลิลิตร (150 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร) เริ่มต้นให้ในขนาด 2,000 มิลลิกรัม ครั้งเดียว จากนั้นให้ 800 มิลลิกรัม ทุก 2 สัปดาห์ ในการให้ยาแต่ละครั้งให้เจือจางก่อนด้วย 0.9% Sodium Chloride Injection, USP ปริมาตร 250 มิลลิลิตร อาการไม่พึงประสงค์ที่อาจพบ เช่น ท้องเดิน คลื่นไส้ เวียนศีรษะ ผื่นขึ้น กลุ่มอาการที่เกิดจากภาวะฟื้นตัวของระบบภูมิคุ้มกัน (immune reconstitution syndrome)

อ้างอิงจาก

(1) Markham A. Ibalizumab: first global approval. Drugs 2018;78:781-5; (2) Bettikera RL, Korend DE, Jacobsona JM. Ibalizumab. Curr Opin 2018;13:354-8; (3) Morrow T. multidrug resistant HIV drug lauded, but clinical foundation not very deep. Manag Care 2018;27:31-3.