|
|
|
อาการเจ็บป่วยที่พบได้บ่อยทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ คือ โรคหวัด ซึ่งจะมีอาการแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล อาการส่วนใหญ่ที่พบก็อย่างเช่น มีไข้ ไอ น้ำมูกไหล เจ็บคอ เป็นต้น อาการมีตั้งแต่รุนแรงน้อย ซึ่งผู้ป่วยอาจไปซื้อยามารับประทานเอง จนถึงอาการรุนแรงมาก ทำให้ผู้ป่วยต้องไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาล
สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการหวัด เจ็บคอ มีอยู่ 2 สาเหตุหลัก คือ เกิดจากการติดเชื้อไวรัส และเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยส่วนใหญ่แล้วพบว่า อาการหวัดมักจะเกิดจากการติดเชื้อกลุ่มไวรัสที่มีชื่อว่า Rhinoviruses ได้มากกว่าการติดเชื้อแบคทีเรียโดยพบว่า เกิดจาก Rhinoviruses ถึง 80% ในผู้ป่วยที่เป็นโรคหวัด1
สำหรับการแยกสาเหตุของหวัดเจ็บคอว่าจะเกิดจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย สามารถดูได้เบื้องต้นจากอาการแสดงของผู้ป่วย คือ หากเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะไม่มีอาการไอ และไม่มีน้ำมูก มีจุดหนองที่บริเวณต่อมทอนซิล ต่อมทอนซิลบวมแดง มีฝ้าที่บริเวณลิ้น เป็นต้น เมื่อมีอาการดังกล่าวไม่แนะนำให้ไปซื้อยาฆ่าเชื้อรับประทานเอง เพราะอาจเกิดผลเสียมากกว่าผลดี แต่แนะนำให้ไปปรึกษาเภสัชกรที่ร้านขายยาหรือไปพบแพทย์ เพื่อวินิจฉัยว่าควรได้รับการรักษาด้วยยาฆ่าเชื้อหรือไม่ หากเกิดจากเชื้อไวรัส ส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักมีน้ำมูก ไอ คอแดง เสียงเปลี่ยนไป เป็นต้น อาการหวัดที่เกิดจากเชื้อไวรัส สามารถหายเองได้ด้วยภูมิต้านทานของร่างกายผู้ป่วย ส่วนใหญ่จะหายได้เองในระยะเวลา 3-4 วัน หากมีการพักผ่อนเพียงพอ ดื่มน้ำอุ่นมากๆ และกลั้วคอด้วยน้ำเกลือจะช่วยให้หายเร็วขึ้น การใช้ยามักจะเป็นยาบรรเทาอาการ เช่น ยาแก้แพ้ (antihistamine) ยาบรรเทาอาการไอ และยาแก้คัดจมูก เป็นต้น 2
ในการรักษาอาการหวัด เจ็บคอ ในกรณีที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย มักจะใช้ยาปฎิชีวนะ หรือยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดการเจ็บคอได้มีหลายชนิดเช่น Group A ß-hemolytic streptococcus (GAS), Streptococcus pneumonia, Haemophilus influenza เป็นต้น 3 หากอาการหวัด เจ็บคอ เกิดจากการติดเชื้อไวรัส การรับประทานยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียก็ใช้ไม่ได้ผล เพราะยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียไม่สามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้ นอกจากนั้นยังทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงที่จะได้รับผลข้างเคียงจากยาหรือความเสี่ยงที่จะแพ้ยาซึ่งเป็นอันตรายต่อร่างกาย รวมไปถึงมีความเสี่ยงต่อการดื้อยาของการติดเชื้อครั้งต่อไปอีกด้วย
ดังนั้นหากมีอาการหวัด เจ็บคอ จึงควรที่จะพิจารณาถึงสาเหตุก่อนว่าเกิดจากติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย ซึ่งหากไม่สามารถพิจารณาด้วยตนเองได้ แนะนำให้ปรึกษาเภสัชกร หรือพบแพทย์ก่อนเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง และได้รับการรักษาที่เหมาะสม ไม่แนะนำให้ซื้อยาฆ่าเชื้อมารับประทานเอง หากเกิดจากติดเชื้อแบคทีเรีย ก็สามารถใช้ยาฆ่าเชื้อได้ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุการเกิดคออักเสบก็มีอยู่หลายชนิด ซึ่งแพทย์และเภสัชกรสามารถแนะนำยาฆ่าเชื้อที่เหมาะสมต่อผู้ป่วยแต่ละรายได้ หากเป็นอาการหวัดที่เกิดจากเชื้อไวรัส ก็ไม่จำเป็นที่จะต้องใช้ยาฆ่าเชื้อ เนื่องจากอาจส่งผลเสียมากกว่าผลดีต่อร่างกาย แต่แพทย์และเภสัชกรจะสามารถแนะนำยาบรรเทาอาการเพื่อลดอาการเจ็บป่วยให้ผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม
เอกสารอ้างอิง
1. Covington TR, Henkin R, Miller S, Sassetti M, Wright W. Treating the common cold. IAFP2004;5(4):1-16.
2. สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. หวัดเจ็บคอหายได้ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ:
2557 [เข้าถึงเมื่อ 18 ก.ค 2557]. เข้าถึงได้จาก: http://newsser.fda.moph.go.th/rumthai/userfiledownload/asu136dl.pdf.
3. Zoorob R, Sidani MA, Fremont RD, Kihlberg C. Antibiotic use in acute upper respiratory tract infections. Am Fam Physician 2012; 86:817-22.
|
|
