Statins…อาจเป็นยาสำหรับทุกคน

Statins หรือ HMG-CoA reductase inhibitors เป็นยาลดไขมันในเลือด ออกฤทธิ์ยับยั้ง hydroxy-methylglutaryl-coenzyme A reductase (HMG-CoA reductase) ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ตับทำหน้าที่สังเคราะห์ cholesterol ตัวอย่างยาในกลุ่ม statins เช่น lovastatin, simvastatin, pravastatin, fluvastatin, atorvastatin, rosuvastatin, pitavastatin มีใช้ในรูปยาเดี่ยวและยาสูตรผสมร่วมกับยาอื่น มีข้อบ่งใช้สำหรับรักษาภาวะไขมันในเลือดสูง (hyperlipidemia) ไม่ว่าจะเป็นชนิด total cholesterol (total-C), low-density lipoprotein cholesterol (LDL-C), very low-density lipoprotein cholesterol (VLDL-C), apolipoprotein B (Apo B) หรือ triglycerides (TG) และยังเพิ่ม high-density lipoprotein cholesterol (HDL-C) ได้ นอกจากนี้ยังมีบ่งใช้สำหรับลดความเสี่ยงต่อการเกิด cardiovascular events และการตายจาก coronary heart disease (CHD) ในผู้ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น มีโรคเบาหวาน (diabetes) มีโรคของหลอดเลือดส่วนปลาย (peripheral vascular disease) มีประวัติ stroke หรือมีโรคของหลอดเลือดสมอง (cerebrovascular disease) ชนิดอื่นๆ

Statins มีบทบาทในการลดอุบัติการณ์และการตายจากโรคหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular disease; CVD) ในผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงสูง เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไขมันในเลือดสูง การสูบบุหรี่ ที่ยังไม่มีประวัติของ CVD (ใช้เป็น primary prevention) และมีบทบาทในการรักษา CVD ในระยะเริ่มต้น (ใช้เป็น secondary prevention) ในปัจจุบันผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ที่กล่าวข้างต้นนั้นพบได้ในผู้ที่อายุไม่มากนัก และเมื่ออายุมากขึ้นยิ่งพบได้มากขึ้น ดังนั้นในตลอดช่วงชีวิตเกือบทุกคนอาจต้องเผชิญกับปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ มีหลายองค์กรได้มีข้อแนะนำถึงแนวทางในการลด cardiovascular risk ด้วย statins เช่น United States Preventive Services Task Force, UK National Institute for Health and Care Excellence (NICE), American College of Cardiology/American Heart Association (ACC/AHA), European Society of Cardiology/ European Atherosclerosis Society (ESC/EAS), Canadian Cardiovascular Society (CCS) แม้ว่าข้อแนะนำอาจมีรายละเอียดที่แตกต่างกันไปบ้าง ตัวอย่างเช่น เมื่อไม่นานมานี้ United States Preventive Services Task Force มีข้อแนะนำให้ใช้ statins ในขนาดต่ำถึงขนาดปานกลางในผู้ที่อายุ 40-75 ปีที่ยังไม่มีประวัติของ CVD แต่มีความเสี่ยงดังกล่าวข้างต้น (โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไขมันในเลือดสูง การสูบบุหรี่) อย่างน้อย 1 อย่างและค่า 10-year CVD event risk (มีสูตรคำนวณโดยคำนึงถึง เพศ, อายุ, เชื้อชาติ, ระดับ total cholesterol, ระดับ HDL-C, ความดันโลหิตขณะหัวใจบีบตัว, โรคความดันโลหิตสูง, โรคเบาหวาน, การสูบบุหรี่) ตั้งแต่ 10% ขึ้นไป (เมื่อประมาณค่าด้วย ACC/AHA Pooled Cohort equation) และยังมีข้อแนะนำให้ใช้ statins กับผู้ป่วยบางรายที่มีค่า 10-year CVD event risk 7.5-10% ส่วนในสหราชอาณาจักร (UK) ก็คล้ายคลึงกัน โดยองค์กร National Institute for Health and Care Excellence (NICE) แนะนำให้ใช้ atorvastatin 20 มิลลิกรัม ในผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิด CVD ในช่วงเวลาอีก 10 ปี ตั้งแต่ 10% ขึ้นไป

อ้างอิงจาก:

(1) Bibbins-Domingo K, Grossman DC, Curry SJ, Davidson KW, Epling JW Jr, García FA, et al. Statin use for the primary prevention of cardiovascular disease in adults: US preventive services task force recommendation statement. JAMA 2016;316:1997-2007; (2) National Institute for Health and Care Excellence. Cardiovascular disease: risk assessment and reduction, including lipid modification. https://www. nice.org.uk/Guidance/CG181. Last updated: Sep 2016; (3) Otto CM. Heart online first published on Dec 9, 2016. doi:10.1136/heartjnl-2016-310959