Nebivolol/valsartan (5/80 มิลลิกรัม)…ยาลดความดันโลหิตสูตรยาผสม

ยาสูตรผสม (combination drug หรือ fixed combination drug หรือ fixed dose combination drug) เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีตัวยาสำคัญ 2 ชนิดหรือมากกว่านี้ผสมรวมอยู่ในตำรับเดียวกัน ยาสูตรผสมมีข้อดีหลายประการ เช่น เห็นผลการรักษาเร็วขึ้น ลดอาการไม่พึงประสงค์หรืออาการพิษสะสมของยา (หากใช้ยาเดี่ยวอาจต้องใช้ยาขนาดสูง) เพิ่มความสะดวกในการใช้ และเพิ่มความร่วมมือจากผู้ป่วยในการใช้ยาตามคำแนะนำ (ดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ในเรื่อง “ยาสูตรผสม (combination drug)…แนวทางข้างหน้า” ใน “ข่าวยา” ประจำสัปดาห์ที่ 3 เดือน ตุลาคม ปี 2558) ยาสูตรผสมกลุ่มยาลดความดันโลหิตมีใช้มาตั้งแต่ช่วงกลางทศวรรษ 1960 จากนั้นมีการผลิตยาสูตรผสมออกจำหน่ายเรื่อยมา และเมื่อไม่นานมานี้มียาลดความดันโลหิตสูตรยาผสมตำรับใหม่ออกวางจำหน่ายในรูปยาเม็ดซึ่งมีตัวยา nebivolol 5 มิลลิกรัม (ในรูป nebivolol hydrochloride 5.45 มิลลิกรัม) ผสมกับ valsartan 80 มิลลิกรัม ใช้ลดความดันโลหิตในผู้ที่คุมความดันโลหิตได้ไม่ดีแม้ใช้ valsartan 80 มิลลิกรัม หรือ nebivolol 10 มิลลิกรัม ขนาดที่แนะนำคือให้เริ่มรับประทานยาสูตรผสม nebivolol/valsartan (5/80 มิลลิกรัม) วันละ 1 ครั้ง ผลในการลดความดันโลหิตเกิดเต็มที่ภายใน 2-4 สัปดาห์ ผู้ที่รับประทาน nebivolol 5 มิลลิกรัมร่วมกับ valsartan 80 มิลลิกรัมอยู่แล้วสามารถเปลี่ยนมาใช้ยาสูตรผสมตำรับนี้ได้

Nebivolol เป็น β-adrenergic receptor antagonist รุ่นที่ 3 (third-generation) ที่มีความชอบสูงที่จะเลือกออกฤทธิ์ที่ตัวรับชนิด β1 (เป็น highly selective β1-adrenergic receptor antagonist) และออกฤทธิ์ได้นาน ยานี้ที่มี pharmacologic profile ต่างจาก β1-adrenergic receptor antagonist ชนิดอื่น กล่าวคือนอกจากออกฤทธิ์ต้านที่ตัวรับ β1 ของหัวใจแล้ว (ทำให้หัวใจเต้นช้าลงและแรงบีบตัวลดลง) ยังออกฤทธิ์ผ่าน nitric oxide ทำให้หลอดเลือดขยาย (โดยกระตุ้นที่ตัวรับชนิด β3 เพิ่ม endothelial nitric oxide synthase) ซึ่งต่างจากฤทธิ์ขยายหลอดเลือดที่เกิดจาก β-blockers ชนิดอื่น เช่น carvedilol, labetalol ที่ออกฤทธิ์ผ่านการยับยั้ง α-adrenergic receptor ยา nebivolol ใช้มีข้อบ่งใช้สำหรับรักษาโรคความดันโลหิตสูง (บางประเทศมีข้อบ่งใช้สำหรับรักษาภาวะหัวใจล้มเหลวด้วย) ส่วน valsartan เป็น angiotensin receptor blocker (ARB) ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูงเป็นหลัก (มีข้อบ่งใช้อื่นด้วย เช่น รักษาภาวะหัวใจล้มเหลว) ออกฤทธิ์ต้าน angiotensin II โดยเลือกยับยั้งที่ตัวรับชนิด AT1 จึงขัดขวางฤทธิ์ angiotensin II ที่ทำให้หลอดเลือดหดตัว นอกจากนี้ยังส่งผลให้เกิดการยับยั้งการหลั่งอัลโดสเตอโรน (angiotensin II-dependent aldosterone release) อีกด้วย

การที่ nebivolol/valsartan (5/80 มิลลิกรัม) ได้รับอนุมัติในข้อบ่งใช้สำหรับโรคความดันโลหิตสูงเนื่องจากมีการศึกษาทางคลินิกสนับสนุน เป็นการศึกษา phase 3 แบบ randomized, double-blind, placebo-controlled trial ในผู้ป่วยจำนวน 4,161 คน ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงระดับ 1 หรือ 2 แบ่งผู้ป่วยแบบสุ่มออกเป็น 8 กลุ่ม เพื่อให้ยาสูตรผสม nebivolol/valsartan ในความแรง 5/80 มิลลิกรัม, 5/160 มิลลิกรัม และ 10/160 มิลลิกรัม ให้ยา nebivolol อย่างเดียวในขนาด 5 มิลลิกรัม และ 20 มิลลิกรัม ให้ยา valsartan อย่างเดียวในขนาด 80 มิลลิกรัม และ 160 มิลลิกรัม และกลุ่มสุดท้ายให้ยาหลอก เมื่อประเมินผลที่ 4 สัปดาห์พบว่ายาสูตรผสม nebivolol/valsartan (5/80 มิลลิกรัม) ให้ผลลดความดันโลหิตขณะหัวใจบีบตัว (SBP) และขณะคลายตัว (DBP) ลดจากค่า baseline ซึ่งเมื่อปรับค่าเทียบกับยาหลอกแล้วลดลงได้ -8.3 (SBP) และ -7.2 (DBP) มิลลิเมตรปรอท ซึ่งดีกว่าการใช้ยาแต่ละชนิดเพียงอย่างเดียวอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.0001 สำหรับค่าทั้ง SBP และ DBP เมื่อเทียบกับ nebivolol 5 มิลลิกรัม; p=0.0007 สำหรับค่า SBP และ p<0.0001 สำหรับค่า DBP เมื่อเทียบกับ valsartan 80 มิลลิกรัม) ยาสูตรผสมที่มีตัวยาปริมาณมากขึ้น หรือยาเดี่ยวที่ใช้ขนาดสูงขึ้นไม่เพิ่มผลในการลดความดันโลหิตอย่างมีนัยสำคัญ ส่วนอาการไม่พึงประสงค์ของยาสูตรผสม nebivolol/valsartan (5/80 มิลลิกรัม) ที่อาจพบ เช่น ความดันโลหิตต่ำ ภาวะโปแตสเซียมในเลือดต่ำ ปริมาตรปัสสาวะลดลง ไตวาย

อ้างอิงจาก:

(1) Nebivolol and valsartan. http://www.rxlist.com/byvalson-drug.htm; (2) Sander GE, Fernandez C, Giles TD. Fixed-dose combination therapy of nebivolol and valsartan for the treatment of hypertension. Expert Rev Cardiovasc Ther 2016;14:563-72; (3) Fongemie J, Felix-Getzik E. A review of nebivolol pharmacology and clinical evidence. Drugs 2015;75:1349-71.