Artesunate กับความเสี่ยงต่อการเกิด hemolytic anemia

ยาฉีด artesunate เป็นยาที่ช่วยชีวิตผู้ป่วยโรคมาลาเรียที่ติดเชื้อ Plasmodium falciparum แบบรุนแรง ช่วยลดอัตราตายลงได้ จากการศึกษาในผู้ป่วยโรคมาลาเรียรุนแรงที่เกิดจากเชื้อดังกล่าวข้างต้น พบว่ายานี้ลดอัตราตายลงได้ 34.7% (ในเอเซีย) และ 22.5% (ในแอฟริกา) เมื่อเปรียบเทียบกับการใช้ยาฉีด quinine และ WHO แนะนำให้ใช้ยาฉีด artesunate (ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ หรือเข้ากล้ามเนื้อ) เป็นยาอันดับแรกในการเริ่มรักษาโรคมาลาเรียรุนแรง

หลังจากมีการนำยาฉีด artesunate ออกใช้ ได้มีรายงานถึงผู้ป่วยที่ได้รับยานี้แล้วเกิด delayed hemolytic anemia แม้จะมีผู้ตั้งข้อสงสัยว่า hemolytic anemia ที่เกิดขึ้นนั้นจะมีสาเหตุมาจากยาจริงหรือไม่ หรือว่าอาจเกิดจากตัวโรคเองที่เป็นรุนแรงขึ้น เมื่อปีที่แล้วองค์กร Medicines for Malaria Venture (MMV) ได้มีระดมความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญเพื่อการทบทวนข้อมูลเกี่ยวกับการเกิด delayed hemolytic anemia จากยาฉีด artesunate (รายงานฉบับสมบูรณ์สามารถดูได้จาก MMV website) แม้จะยังไม่อาจสรุปได้แน่ชัด แต่จากข้อมูลในหลายรายงานพบว่า delayed hemolytic anemia เกิดขึ้นหลังจากได้รับยาฉีด artesunate ด้วยเหตุนี้ในเบื้องต้นบางหน่วยงานจึงมีข้อแนะนำว่าควรเพิ่มการเอาใจใส่ถึงความเสี่ยงต่อการเกิด hemolytic anemia ในช่วง 2-3 สัปดาห์หลังจากเริ่มฉีดยา artesunate และการใช้ยาฉีดนี้ควรจำกัดเพียงช่วงเวลาที่จำเป็นต้องใช้ ต่อจากนั้นควรใช้ยารักษาโรคมาลาเรียที่เหมาะสมชนิดอื่นจนครบระยะเวลาการรักษา พร้อมทั้งควรประเมินภาวะ hemolytic anemia เป็นเวลา 4 สัปดาห์หลังการรักษาด้วยยาฉีด artesunate นอกจากนี้ยังให้เก็บรวบรวมข้อมูลการเกิด delayed hemolytic anemia จากยาฉีด artesunate เพื่อนำไปประเมินผลต่อไป

อ้างอิงจาก:

(1) Medicines for Malaria Venture. Information Note, 13 October 2013. http://www.who.int/entity/malaria/publications/atoz/who_note_delayed_haemolytic_anaemia_oct13.pdf; (2) Artesunate: haemolytic anaemia. WHO Drug Information 2013;27(4):350; (3) Published reports of delayed hemolytic anemia after treatment with artesunate for severe malaria—worldwide, 2010–2012. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6201a2.htm; (4) Rolling T, Agbenyega T, Issifou S, Adegnika AA, Sylverken J, Spahlinger D, et al. Delayed hemolysis after treatment with parenteral artesunate in African children with severe malaria−a double-center prospective study. J Infect Dis 2014. DOI: 10.1093/infdis/jit841.