Eng |
อาจารย์ เภสัชกร ศุภทัต ชุมนุมวัฒน์ ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
อาการปวดไมเกรนแบบเฉียบพลัน (acute migraine attack) เกิดจากหลอดเลือดที่กะโหลกศีรษะมีการขยายตัวมากผิดปกติ ยา ergotamine เป็นยาที่ใช้สำหรับรักษาอาการปวดไมเกรนโดยไปทำให้หลอดเลือดหดตัว สำหรับในประเทศไทยนั้นยา ergotamine มีชื่อทางการค้าที่หลากหลาย เช่น Cafergot®, Avamigran®, Tofago® หรือ Poligot-CF® เป็นต้น และเนื่องจากยา ergotamine เป็นยาที่มีประสิทธิภาพดีในการลดอาการปวดศีรษะไมเกรน ทำให้ความนิยมในการใช้ยา ergotamine มีเพิ่มขึ้น รวมไปถึงอันตรายที่เพิ่มขึ้นตามมาจากการใช้ยา ergotamine อย่างผิดวิธี (ผู้อ่านสามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการรับประทานยา ergotamine อย่างเหมาะสมและผลเสียจากการรับประทานยา ergotamine ที่ผิดวิธีเพิ่มเติมได้จากบทความ “ยาแก้ปวดศีรษะไมเกรน Ergotamine ใช้อย่างไรจึงจะปลอดภัย” สำหรับบทความนี้จะเน้นให้ผู้อ่านทราบถึงปัญหาเรื่องยาตีกันระหว่าง ergotamine กับยาอื่นๆ ที่อาจใช้บ่อยในชีวิตประจำวันรวมไปถึงอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงจากปัญหายาตีกัน
ปัญหายาตีกันจากการใช้ยา ergotamine
ยาตีกัน หรือ ปฏิกิริยาระหว่างยา (drug interaction) ergotamine กับยาอื่น สามารถแบ่งได้เป็น 2 แบบ คือ 1) ยาตีกันที่ทำให้ประสิทธิภาพหรือปริมาณยา ergotamine ในกระแสเลือดลดต่ำลง ทำให้ควบคุมอาการปวดศีรษะไมเกรนไม่ได้ และ 2) ยาตีกันที่ทำให้ประสิทธิภาพหรือปริมาณยา ergotamine ในกระแสเลือดเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งผลของยาตีกันในแบบที่ 2 นี้เองมีความสำคัญและเป็นสิ่งที่ควรทราบเนื่องจากอาจทำให้ผู้รับประทานได้รับอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงจากยา ergotamine ได้
อาการไม่พึงประสงค์ที่สำคัญของยา ergotamine มีอะไรบ้าง?
อาการไม่พึงประสงค์ที่สำคัญที่สามารถเกิดขึ้นได้หากเกิดปัญหายาตีกัน มีดังต่อไปนี้
ยาใดบ้างที่ต้องระวังหากรับประทาน ergotamine?
ยาที่ต้องระวังเมื่อรับประทาน ergotamine คือยาที่มีผลเพิ่มระดับ ergotamine ในกระแสเลือด โดยเฉพาะยาที่สามารถยับยั้งเอนไซม์ cytochrome P450 (CYP) ชนิด 3A4 ซึ่งร่างกายของเราใช้ในการกำจัดยา ergotamine ผลจากการยับยั้งเอนไซม์ CYP3A4 นี้สามารถเกิดขึ้นเร็วและทำให้ระดับยา ergotamine ในกระแสเลือดเพิ่มขึ้น และหากมีการรับประทานยา ergotamine ในขนาดที่มากเกินไปหรือรับประทานติดต่อกันเป็นเวลานานจะทำให้มีการสะสมของยาในกระแสเลือดจนถึงระดับที่อันตรายและก่อให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยา ergotamine ในที่สุด ยาที่ใช้บ่อยและส่งผลเสียอย่างมีนัยสำคัญหากรับประทานร่วมกับ ergotamine ได้แก่
ข้อควรปฏิบัติเพื่อหลีกเลี่ยงอาการไม่พึงประสงค์จากปัญหายาตีกันของ ergotamine มีอะไรบ้าง?
ผลของยาตีกันระหว่างยา ergotamine และยาอื่น ที่ส่งผลทำให้ระดับยา ergotamine ในกระแสเลือดสูงขึ้นสามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงที่ถึงขั้นต้องตัดแขน ขา หรือเสียชีวิตได้ คำแนะนำสำคัญเพื่อช่วยหลีกเลี่ยงอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงจาก ergotamine ได้แก่