ยากลุ่ม Proton pump inhibitors รับประทานก่อนอาหาร 30 นาที กับ รับประทานก่อนอาหาร 60 นาที มีประสิทธิภาพเเตกต่างกันมากน้อยเพียงใด

คำตอบ

จากการสืบค้นข้อมูล ไม่พบการศึกษาทางคลินิกที่ศึกษาเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างเวลาในการรับประทานยากลุ่ม Proton pump inhibitor (PPI) ก่อนอาหาร 30 นาที กับ 60 นาที ต่อประสิทธิภาพในการลดการหลั่งกรดของยา โดยทั่วไปเพื่อให้ได้รับประสิทธิภาพสูงสุด ยากลุ่มนี้แนะนำให้รับประทานก่อนอาหารอย่างน้อย 15-60 นาที เมื่อรับประทานอาหาร จะกระตุ้นให้เกิดการทำงานของ parietal cell ที่กระเพาะอาหาร ทำให้ค่าความเป็นกรดด่าง (pH) ภายในเซลล์ลดลง Proton pump inhibitor ต้องอาศัยความเป็นกรดภายใน parietal cell เพื่อจะถูกเปลี่ยนให้อยู่ในรูปที่ออกฤทธิ์ (active form) จึงจะสามารถยับยั้งการทำงานของ H+/K+-ATPase ได้ ดังนั้นจึงแนะนำให้รับประทานยาก่อนอาหารอย่างน้อย 15-60 นาที เพื่อให้มีระดับยาในเซลล์สูงสุดตอนที่ parietal cell เริ่มทำงานจากการกระตุ้นของอาหาร และสามารถออกฤทธิ์ยับยั้ง H+/K+-ATPase ได้ทันที Sostek M.B. และคณะ ได้ทำการศึกษาเภสัชจลนศาสตร์ของ esomeprazole โดยพบว่าเมื่อรับประทาน esomeprazole ก่อนมื้ออาหารที่มีไขมันสูง 15 นาที ระดับยาในกระแสเลือดของกลุ่มตัวอย่างมีค่าลดลงเมื่อเทียบกับกลุ่มที่รับประทานยาก่อนอาหาร 4 ชั่วโมง แสดงให้เห็นว่าอาหารมื้อใหญ่หรืออาหารไขมันสูงอาจส่งผลลดการดูดซึมยาได้ (แต่การศึกษาไม่ได้ศึกษาเปรียบเทียบความแตกต่างด้านประสิทธิภาพของยา) Hatlebakk J. G. และคณะ ทำการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพของยา PPI ระหว่างการรับประทานยา ก่อนอาหาร และรับประทานยาก่อนนอน (ท้องว่าง) พบว่ากลุ่มตัวอย่างที่รับประทานยาก่อนอาหารมีค่าความเป็นกรดด่างภายในกระเพาะอาหารสูงกว่ากลุ่มที่รับประทานยาก่อนนอน แสดงให้เห็นว่ายาสามารถออกฤทธิ์ได้ดีกว่าเมื่อได้รับประทานอาหาร นอกจากนั้นผู้ทำการศึกษาแนะนำว่า การรับประทาน PPI ก่อนอาหาร อาจส่งผลลดการดูดซึมยา แต่การรับประทานอาหารก็ช่วยกระตุ้นการทำงานของ parietal cell นำไปสู่การเปลี่ยนให้ยาอยู่ในรูปแบบออกฤทธิ์ จากข้อมูลดังกล่าว จึงแนะนำให้รับประทานยากลุ่ม Proton pump inhibitor ก่อนอาหารอย่างน้อย 15-60 นาที หากเป็นอาหารมื้อใหญ่หรือไขมันสูง ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานยาใกล้กับมื้ออาหารเกินไป และไม่ควรรับประทานยาห่างจากมื้ออาหารมากเกินไป (ไม่ควรเกิน 60 นาที) เพราะจะส่งผลให้ยาออกฤทธิ์ได้ไม่เต็มที จากข้อมูลที่ได้อ้างอิงมาทั้งหมด การรับประทานยากลุ่ม Proton pump inhibitor ก่อนอาหาร 30 นาที หรือ 60 นาที คาดว่าไม่น่าจะส่งผลให้เกิดความแตกต่างต่อประสิทธิภาพของยามากนัก แต่เวลาเพียง 30 นาทีก่อนอาหาร ก็เพียงพอที่จะทำให้ยามีประสิทธิภาพสูงที่สุดแล้ว   Key words: Proton pump inhibitors, timing, dosing, efficacy, pharmacokinetic, pharmacodynamic

Reference:
1. Drug information handbook with international trade names index, 19th edition.
2. Stedman C. A. M. and Barclay M. L. (2011) Review article: comparison of the pharmacokinetics, acid suppression and efficacy of proton pump inhibitors. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 14(8): 963–978.
3. Sostek M.B, et. al. (2006) Effect of timing of dosing in relation to food intake on the pharmacokinetics of esomeprazole. British Journal of Clinical Pharmacology. 64(3): 386–390.
4. Shin J. M. and Kim N. (2013) Pharmacokinetics and Pharmacodynamics of the Proton Pump Inhibitors. J Neurogastroenterol Motil. 19(1): 25-35.
5. Hatlebakk J. G, et. al. (2001) Proton pump inhibitors: better acid suppression when taken before a meal than without a meal. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 14(10): 267–1272.

Keywords:
-