อยากทราบว่าการใช้ clopidogrel เดี่ยวๆ กับการใช้ aspirin low dose (ประมาณ 75 mg) เดี่ยวๆ แบบไหนมีประสิทธิภาพดีกว่ากันค่ะ

คำตอบ

Aspirin และ clopidogrel นั้น จัดอยู่ในกลุ่มยาต้านเกล็ดเลือด โดยมีความแตกต่างกันที่การออกฤทธิ์ ยา aspirin ยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดโดยออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ cyclooxygenase (COX-1) ทำให้เกิดการลดลงของระดับ thromboxane A2 ซึ่งเป็นสารในการทำให้เกล็ดเลือดเกาะกัน ส่วนยา clopidogrel เป็นยากลุ่ม thienopyridine derivative ยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดโดยป้องกันไม่ให้ adenosine diphosphate ไปจับกับ receptor บน platelet (ADP antogonist) ซึ่งเป็นการออกฤทธิ์ที่ขั้นตอนสุดท้ายของการเกาะกัน ถึงแม้จะมีกลไกการออกฤทธิ์ที่แตกต่างกัน แต่ยาทั้งสองตัวนั้นสามารถนำมาใช้ในการต้านการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดได้ทั้งคู่ โดยอาจจะมีการใช้เดี่ยว หรืออาจใช้ร่วมกันเพื่อเสริมฤทธิ์กันในบางกรณีได้ ทั้งนี้การนำมาใช้ ทั้งในเรื่องของขนาดและระยะเวลาการให้ก็จะแตกต่างกันไปในแต่ละโรคหรือแต่ละข้อบ่งใช้ด้วย ดังนั้นหากเปรียบเทียบประสิทธิภาพของสองตัวนี้ อาจตอบได้ชัดเจนขึ้นว่าได้ผลดีหรือไม่อย่างไร หากทางคุณมัดหมีได้เพิ่มเติมข้อมูลในส่วนของข้อบ่งใช้ที่ต้องการ เช่น ในผู้ป่วยที่ต้องการป้องกันการกลับเป็นซ้ำของโรคหลอดเลือดหัวใจ หรือ ป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองในอนาคต สำหรับงานวิจัยที่มีการเปรียบเทียบระหว่าง aspirin และ clopidogrel คืองานวิจัยชื่อว่า CAPRIE (Clopidogrel versus Aspirin in Patients at Risk of Ischemic Events) เป็นงานวิจัยแบบสุ่ม โดยนำผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดอุดตันจำนวน19,185 คน แบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มแรกได้รับ aspirin 325 mg วันละ 1 เม็ด อีกกลุ่มหนึ่งได้รับ clopidogrel 75 mg วันละ 1 เม็ด ติดตามผลเฉลี่ยนาน 1.9 ปี พบว่าในกลุ่มที่ได้รับยา aspirin นั้นเกิดอุบัติการณ์การเกิดโรคหลอดเลือดอุดตันเฉียบพลัน(โรคหลอดเลือดสมองอุดตัน โรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน โรคหลอดเลือดส่วนปลาย) ร้อยละ 5.83 ขณะที่กลุ่มที่ได้รับ clopidogrel เกิดอุบัติการณ์ร้อยละ 5.32 โดยความแตกต่างนี้พบว่ามีนัยสำคัญทางสถิติ นอกจากนั้น หากพิจารณาลงไปในกลุ่มผู้ป่วยที่แตกต่างกัน ผลที่ได้ก็มีความแตกต่างด้วย ทั้งนี้จากผลดังกล่าวก็ไม่สามารถนำมาสรุปได้ชัดเจนว่า clopidogrel ให้ประสิทธิภาพที่ดีกว่า aspirin เนื่องจากดังที่เรียนไปข้างต้น ข้อมูลอื่นๆที่ควรนำมาประกอบการตัดสินใจร่วม เช่น ตัวผู้ป่วยเอง ผลข้างเคียงของยา รวมถึงราคานั้นก็เป็นเรื่องสำคัญ โดยรวม จากคำแนะนำของสมาคม American Heart Association/American College of Cardiology (AHA/ACC) มักจะแนะนำให้ใช้ aspirin เป็นอันดับแรก หากผู้ป่วยเกิดอาการแพ้ มีข้อห้ามในการใช้ aspirin หรือไม่สามารถทนผลข้างเคียงของ aspirin ได้ จึงจะพิจารณาเปลี่ยนมาเป็น clopidogrel แทน ในการป้องกันการกลับเป็นซ้ำของโรคหลอดเลือดหัวใจ และ โรคหัวใจขาดเลือด เป็นต้น

Reference:
• CAPRIE Steering Committee. A randomised, blinded, trial of clopidogrel versus aspirin in patients at risk of ischaemic events (CAPRIE). The Lancet 1996:348 ;1329 – 1339.
• Bhatt DL, Fox KAA, Hacke W, et al. Clopidogrel and Aspirin versus Aspirin Alone for the Prevention of Atherothrombotic Events. N Engl J Med 2006; 354:1706-1717.
• Aspirin. In: DRUGDEX® Evaluations. [Online]. 2010 Aug 25. Available from: MICROMEDEX® Healthcare Series; 2010. [cited 2010Aug 25].

Keywords:
-