ชุดตรวจที่ใช้ตรวจได้ทีละหลาย ๆ เชื้อพร้อมกันอย่างไข้หวัดใหญ่ โควิด... บางอันตรวจได้ตั้ง 6 อย่างพร้อมกัน มันเชื่อถือได้จริงแค่ไหนคะ

คำตอบ

Rapid antigen test หรือที่รู้จักกันในชื่อ ATK (antigen test kit) เป็นชุดตรวจที่ใช้ตรวจหาโปรตีนหรือแอนติเจนของเชื้อ โดยเก็บตัวอย่างสารคัดหลั่งจากโพรงจมูกหรือน้ำลาย มีทั้งแบบตรวจหาเชื้อเดี่ยวและเชื้อหลายชนิดพร้อมกัน เช่น COVID-19 ร่วมกับ influenza A/B เป็นต้น ปัจจุบันมีจำหน่ายหลายยี่ห้อ มีความไว (sensitivity) และความจำเพาะ (specificity) แตกต่างกันไปตามเชื้อและผู้ผลิต โดยทั่วไปอยู่ในช่วง 80-99% ผู้ใช้สามารถตรวจสอบความน่าเชื่อถือของชุดตรวจ ATK ได้จากหมายเลข อย. ซึ่งเป็นรหัสแสดงว่าผลิตภัณฑ์ผ่านการพิจารณาและอนุญาตให้จำหน่ายในประเทศไทยอย่างถูกกฎหมาย และจัดเป็นเครื่องมือแพทย์ ชุดตรวจ ATK ที่สามารถตรวจหาเชื้อหลายชนิดได้พร้อมกัน เช่น Testsealabs® FLU A/B+COVID-19/MP+RSV/Adeno+HMPV Antigen Combo Test Cassette (Nasal Swab) สามารถตรวจหาเชื้อได้ 6 ชนิดในครั้งเดียว ได้แก่ ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A และ B, COVID-19, mycoplasma pneumoniae (MP), respiratory syncytial virus (RSV), adenovirus และ human metapneumovirus (hMPV) ซึ่งประชาชนทั่วไปสามารถตรวจได้เอง โดยใช้เวลาในการอ่านผลประมาณ 15-30 นาที อย่างไรก็ตามการตรวจแบบ ATK เป็นเพียงการคัดกรองเบื้องต้นเท่านั้น ในกรณีที่มีปริมาณเชื้อน้อยอาจให้พบเป็นลบปลอม (ติดเชื้อแต่ตรวจไม่พบ) หากต้องการวินิจฉัยอย่างแม่นยำ การตรวจหารหัสพันธุกรรมของเชื้อไวรัสด้วยเทคนิค polymerase chain reaction (PCR) ถือเป็นหนึ่งในวิธีมาตรฐานที่ใช้วินิจฉัยการติดเชื้อไวรัส

Reference:
Rosenblatt KP, Romeu H, Romeu C, Granger E. Performance evaluation of a SARS-CoV-2 and influenza A/B combo rapid antigen test. Front Mol Biosci. 2024;11:1308202.

Watzinger F, Ebner K, Lion T. Detection and monitoring of virus infections by real-time PCR. Mol Aspects Med. 2006;27(2):254-98.

Yu S, Kim K, Lee C, Puebla YP, Zabat GMA, Shih H, et al. Performance evaluation of the Panbio COVID-19/Flu A&B Panel for detection of SARS-CoV-2, influenza A, and influenza B antigens using mid-turbinate nasal swabs. J Clin Microbiol. 2024;62(6):e00207-24.

สถาบันชีววิทยาศาสตร์ทางการแพทย์. Antigen Test Kit [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2568 ส.ค. 12]. เข้าถึงได้จาก: https://mlsi.dmsc.moph.go.th/post-view/365

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. ข้อมูลผลิตภัณฑ์เครื่องมือแพทย์: TESTSEALABS FLU A/B + COVID-19/MP + RSV/Adeno + HMPV Antigen Combo Test Cassette (Nasal Swab) [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 2568 ส.ค. 12]. เข้าถึงได้จาก: https://www.fda.moph.go.th/?cate=DATA_MDC&type=advance&fi=1&ww=672210008184

Keywords:
ATK, ชุดทดสอบแอนติเจน, ความน่าเชื่อถือ