โดย วงศ์สถิตย์ ฉั่วกุล ศิษย์เภสัชมหิดล รุ่น 8 และอาจารย์ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์
1453 Views |
ประดิษฐ์ หุตางกูร ศตวรรษน้อมรำลึก
ประกอบด้วยปลื้มประโยชน์ไม่ประมาท ประวัติการณ์เภสัชศาสตร์ประดิษฐ์ศรัย
ดิษฐ์ดำริดารดาษสมุนไพร อุทยานก้าวหน้าไกลพัฒนา
หุตาจารย์ให้หนักแน่นไม่หนักจิต สมานมิตรมุ่งเรียนรู้ปรารถนา
ตางตำแหน่งติตรึกตรองตริเมตตา กรุณามุทิตาสถาพร
กูรประสิทธิ์วิทยาเกื้อกูลศิษย์ กล้าเก่งกาจประกอบกิจสโมสร
ศตพรรษศรัณยูเอื้ออาทร ศันสนะเภสัชกรศิษย์เก่าไกร
วรรษวศะวยายามเวทวิศิษฏ์ วิภาวีวิทย์วิจิตวินิจฉัย
น้อมสำนึกน้อมนำมาน้อมจิตใจ น้อมนำให้ครูสดใสนิรันดร
รำไพพรรณรจนารมเยศ รอบคอบรู้รัตน์วิเศษสาส์นสิขร
ลึกซึ้งสิทธิ์สิทธาจารย์เภสัชกร สิบสามรุ่นที่ครูสอนล้วนอาลัย
น้อมบูชามาอัญเชิญพระไตรรัตน์ พุทธคุณหนุนสวัสดิ์นิรัติศัย
ธรรมคุณพร้อมเพิ่มพูนเสริมบุญให้ สังฆคุณเอื้อน้ำใจได้สุขเทอญ
ความหมายของคำประพันธ์ “ประดิษฐ์ หุตางกูร ศตวรรษน้อมรำลึก”
ประกอบด้วย | มี มีมาก เช่น ประกอบด้วยเมตตา |
ปลื้ม | ชอบใจถูกใจมาก เบิกบานยินดีมาก |
ประโยชน์ | (ปฺระโหฺยด) สิ่งที่มีผลใช้ได้ดีสมกับที่คิดมุ่งหมายไว้ ผลที่ได้ตามต้องการ สิ่งที่เป็นผลดีหรือเป็นคุณ เช่น ประโยชน์ของการศึกษา ประโยชน์ของโรงเรียน |
ไม่ประมาท |
|
ประวัติการณ์ | (ปฺระหฺวัดติกาน ปฺระหฺวัดกาน) เหตุการณ์ที่สำคัญ หรือมีค่าควรแก่การบันทึก หรือจดจำไว้ "วันนี้มีคนเข้าชมงานมากเป็นประวัติการณ์" |
เภสัชศาสตร์ | (เพ-สัด-ชะ-สาด) วิทยาศาสตร์แขนงหนึ่งว่าด้วยกระบวนการต่าง ๆ เกี่ยวกับเรื่องยาแก้ บำบัด บรรเทา หรือป้องกันโรค พร้อมทั้งการฝึกอบรมทางด้านศิลปะ วิทยาศาสตร์ วิชาชีพ และธุรกิจ |
ประดิษฐ์ | (ปฺระดิด) สร้างขึ้น คิดขึ้น จัดทำขึ้น ตั้งขึ้น |
ศรัย | (ไส) ที่พักพิง ที่พึ่งพิง ที่อาศัย ที่ร่มเย็น |
ดิษฐ์ | (โบราณ) ท่าน้ำ ดิตถ์ |
ดำริ | (ดำ-หริ) ตริ คิด ไตร่ตรอง ตรึกตรอง |
ดารดาษ | (ดา-ระ-ดาด) ดาษ ดาษดา มากมาย เกลื่อนกลาด มีทั่วไป เต็มไปหมด |
สมุนไพร | ผลิตผลธรรมชาติได้จากพืช สัตว์ และแร่ธาตุ ที่มีสรรพคุณในการรักษาโรค อาการเจ็บป่วยต่าง ๆ หรือบำรุงร่างกาย เช่น เกลือ นอแรด กระดองหมึก ลำโพงพิมเสน กระวาน ดีปลี |
อุทยาน | (อุด-ทะ-ยาน) สวน |
ก้าวหน้า | เปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นตามลำดับ พัฒนาขึ้น |
ไกล | ห่าง ยืดยาว นาน |
พัฒนา | ทำให้เจริญ ทำให้ก้าวหน้า |
หุตาจารย์ | ผู้รู้ในการบูชา |
ให้ | มอบ สละ อุทิศ ยก |
หนักแน่น | มั่นคง ไม่ท้อถอย ไม่หวั่นไหว หรือคล้อยตามง่าย ๆ |
ไม่หนัก | ขนาดเบา เบาแรง บอบบาง เล็กน้อย นิดหน่อย ว่องไว คล่องแคล่ว จาง ง่าย จัดการได้ง่าย ไม่ลำบาก เล่น ๆ ร่าเริง เหลาะแหละ ปล่อยตัว |
จิต |
|
สมาน |
|
มิตร |
|
มุ่ง |
|
เรียนรู้ |
|
ปรารถนา |
|
ตาง | (โบ; กลอน) คำใช้แทนนามหลายฝ่ายให้แยกออกเป็นส่วน ๆ เช่น ทุกทั่วสัตวตื่นตาง แตกเต้า (ตะเลงพ่าย) ต่าง ก็ว่า |
ตำแหน่ง | ที่ตั้ง ที่อยู่ แห่งที่ หน้าที่ความรับผิดชอบ |
ติ | ตำหนิ ชี้ข้อบกพร่อง |
ตรึกตรอง | คิดใคร่ครวญ คิดทบทวน ตริตรอง ไตร่ตรอง |
ตริ | คิด ตรึกตรอง |
เมตตา | ความรัก และความเอ็นดู ความปรารถนาให้ผู้อื่นมีความสุข |
กรุณา | ความปรารถนาที่จะช่วยให้ผู้อื่นพ้นทุกข์ เป็นหลักธรรมข้อหนึ่งในพรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ใช้ประกอบหน้ากิริยาแสดงการขอร้องอย่างสุภาพ |
มุทิตา | ความพลอยยินดีเมื่อผู้อื่นได้ดีเป็นข้อ ๑ ในพรหมวิหาร ๔ |
สถาพร | ยั่งยืน ยืนยง มั่นคง เช่น สถิตสถาพร |
กูร | อังกูร = หน่อ หน่อเนื้อเชื้อไข เชื้อสาย มักใช้ อังกูร เป็นส่วนท้ายของสมาส เป็น อางกูร เช่น พุทธางกูร นรางกูร |
ประสิทธิ์ | ความสำเร็จ ทำให้สำเร็จ |
วิทยา | ความรู้ มักใช้ประกอบกับคำอื่น |
เกื้อกูล | ช่วยเหลือ เอื้อเฟื้อ เผื่อแผ่ เจือจาน อุดหนุน |
ศิษย์ | ผู้ศึกษาเล่าเรียนวิชาความรู้จากครู หรืออาจารย์ ผู้ที่อยู่ในความดูแลของอาจารย์ |
กล้า | อาจหาญ ไม่เกรงกลัว ไม่ครั่นคร้าม |
เก่งกาจ | กล้าหาญ ไม่กลัวเกรงสิ่งใด |
ประกอบ | ประสมหรือปรุงให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน |
กิจ | การงาน ธุระ เรื่องที่ต้องทำ |
สโมสร | ที่สำหรับร่วมประชุมพบปะกัน ร่วมพบปะชุมนุมกัน |
ศตพรรษ | (สะ-ตะ-พัด) รอบ ๑๐๐ ปี |
ศรัณยู | (สะ-รัน-ยู) ผู้เป็นที่พึ่ง |
เอื้อ | เอาใจใส่ มีน้ำใจ |
อาทร | ความเอื้อเฟื้อ ความห่วงใย ความเอาใจใส่ |
ศันสนะ | (สัน-สะ-นะ) การยกย่อง การสรรเสริญ การบอกเล่า |
เภสัชกร | แพทย์ปรุงยา ผู้ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญเรื่องยาตั้งแต่การจัดหาวัสดุที่ใช้เป็นยาไปจนกระทั่งถึงควบคุมดูแลจ่ายยาให้คนไข้ ผู้ที่มีใบอนุญาตให้เป็นผู้ประกอบโรคศิลปะ สาขาเภสัชกรรม |
ศิษย์เก่า | ผู้ที่เคยเรียนจบจากสถาบันการศึกษานั้น ๆ |
ไกร | ยิ่ง ใหญ่ มาก เกิน กล้า เก่ง |
วรรษ | ปี |
วศะ | (วะ-สะ) อำนาจ การบังคับบัญชา |
วยายาม | (พยายาม) พากเพียร ตั้งมั่น ตั้งใจ มานะ บากบั่น |
เวท | ความรู้ ความรู้ทางศาสนา |
วิศิษฏ์ | (วิ-สิด) เลิศ ยอดเยี่ยม ประเสริฐ |
วิภาวี | (วิ-พา-วี) ผู้รู้แจ้งชัด นักปราชญ์ |
วิทย์ | ความรู้ที่ได้โดยการสังเกตและค้นคว้าจากปรากฏการณ์ธรรมชาติแล้วจัดเข้าเป็นระเบียบ วิชาที่ค้นคว้าได้หลักฐานและเหตุผลแล้วจัดเข้าเป็นระเบียบ |
วิจิต | รวบรวม สังเกต เห็นแจ้ง รู้แจ้ง |
วินิจฉัย | ตัดสิน ชี้ขาด ลงความเห็น พิจารณา ไตร่ตรอง ใคร่ครวญ ตรึกตรอง |
น้อม | ค้อม โน้ม โอนลงเป็นการแสดงความเคารพ โอนอ่อนตาม |
สำนึก | รู้สึกซาบซึ้ง รู้สึกปีติปลาบปลื้ม |
น้อมนำมา | นำไปโดยกิริยาอ่อนน้อม |
น้อมจิตใจ | ใจ ความรู้สึก อารมณ์ทางใจ |
น้อมนำ | นำไปโดยกิริยาอ่อนน้อม |
ให้ | มอบ สละ อุทิศ ยก |
ครู | ผู้สั่งสอน หรือถ่ายทอดวิชาความรู้ให้แก่ศิษย์ |
สดใส | ผ่องใส ไม่ขุ่นมัว ไม่มัวหมอง แจ่ม |
นิรันดร | ตลอดไปไม่เว้นว่าง ไม่มีที่สิ้นสุด เสมอไป |
รำไพ | งามผุดผ่อง |
พรรณ | ชนิด ประเภท |
รจนา | ประพันธ์ ร้อยกรอง |
รมเยศ | (รม-มะ-เยด) (กลอน) น่าบันเทิงใจ น่าสนุก พึงใจ งาม |
รอบคอบ | ทั่ว ถ้วนถี่ ดูอย่างละเอียดทั่วถึง ไม่หลงลืม ไม่เผอเรอ |
รู้ |
|
รัตน์ | คน สัตว์ หรือสิ่งของที่ถือว่าวิเศษ และมีค่ามาก |
วิเศษ | ยอดเยี่ยม ล้ำเลิศ เลิศลอย |
สาส์น | (สาด) คำสอน คำสั่งสอน |
สิขร | (สิ-ขอน) จอม ยอด |
ลึกซึ้ง | ลึกมากจนยากที่จะหยั่งรู้ได้ เช่น ปัญหาลึกซึ้ง คิดลึกซึ้ง |
สิทธิ์ | อำนาจอันชอบธรรม อำนาจที่จะกระทำการใด ๆ ได้อย่างอิสระโดยได้รับการรับรองจากกฎหมาย |
สิทธาจารย์ | (สิด-ทา-จาน) อาจารย์ผู้สำเร็จ |
เภสัชกร | แพทย์ปรุงยา ผู้ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญเรื่องยาตั้งแต่การจัดหาวัสดุที่ใช้เป็นยาไปจนกระทั่งถึงควบคุมดูแลจ่ายยาให้คนไข้ ผู้ที่มีใบอนุญาตให้เป็นผู้ประกอบโรคศิลปะ สาขาเภสัชกรรม |
ล้วน | แท้ แท้ ๆ ไม่มีอะไรเจือปน |
อาลัย | ห่วงใย ห่วงหา มีใจผูกพัน หวนคิดถึง ระลึกถึงด้วยความเสียดาย |
น้อมบูชา | แสดงความเคารพด้วยเครื่องสักการะ ยกย่องเทิดทูนด้วยความนับถือหรือเลื่อมใส |
อัญเชิญ | เชิญด้วยความเคารพนับถือ |
พระไตรรัตน์ | แก้ว ๓ ประการอันประเสริฐสุดของพุทธศาสนิกชน หมายถึง พระพุทธเจ้า เรียกว่า พุทธรัตนะ พระธรรม เรียกว่า ธรรมรัตนะ พระสงฆ์ เรียกว่า สังฆรัตนะ รัตนตรัย ก็เรียก. ตรีรัตน์ น. แก้วทั้ง ๓ คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์, โดยมากใช้ ไตรรัตน์ |
พุทธคุณ | คุณความดีของพระพุทธเจ้าอย่างย่อ มี ๓ ประการ ได้แก่ พระบริสุทธิคุณ พระปัญญาคุณ พระกรุณาคุณ |
หนุน | รองให้สูงขึ้น ดันให้สูงขึ้น ที่เพิ่มเติม |
สวัสดิ์ | (สะ-หฺวัด) (สก. สฺวสฺติ มค. โสตฺถิ) น. ความสะดวก ความสุข ความสำราญ โชค ลาภ เคราะห์ดี ความเจริญ |
นิรัติศัย | (นิ-รัด-ติ-ไส) พิเศษยิ่ง ประเสริฐยิ่ง |
ธรรมคุณ | (ทำ-มะ-คุน) น. คุณของพระธรรม (ศน.) ความดีของพระธรรมอันเป็นคำสอนของพระพุทธเจ้า มี ๖ ประการ คือ ๑. สฺวากฺขาโตเป็นธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ดีแล้ว คือถูกต้องทุกประการ ๒. สนฺทิฏฐิโก ผู้ปฏิบัติจะได้รับผลเห็น ด้วยตนเองแน่ ๓. อกาลิโก ไม่ขึ้นอยู่กับกาลสมัย จึงไม่เป็นสิ่งที่ล้าสมัย คือทันสมัย ๔. เอหิปสฺสิโก ท้าให้พิสูจน์ได้ ๕. โอปนยิโก ควรน้อมเข้ามา คือ เหมาะแก่คนทุกชั้น ๖. ปจฺจตฺตํเวทิตพฺโพ วิญญูชน จักเห็นจริงเฉพาะตน |
พร้อม | คำแสดงให้รู้ว่าทำกิริยาร่วมกัน หรือในเวลาเดียวกัน ครบครัน สมบูรณ์ |
เพิ่มพูน | เติมให้มากขึ้น เสริมให้มากขึ้น |
เสริม | เพิ่ม เติม ต่อเติม หนุน |
บุญ | การทำความดีตามหลักคำสอนทางศาสนา ความประพฤติชอบทางกาย วาจา และใจ ความดี กุศลธรรม |
สังฆคุณ | สังฆคุณและข้อธรรมสำคัญในกรอบอริยสัจ ๔ พระสงฆ์เป็นผู้ประพฤติดีปฏิบัติชอบเป็นหลักสำคัญมากในการสืบต่อพระพุทธศาสนาซึ่ง ได้รับการเคารพยกย่องอย่างสูงโดยจัดเข้าเป็นส่วนหนึ่งของ พระรัตนตรัย คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ |
เอื้อ | เอาใจใส่ มีน้ำใจ เห็นแก่ |
น้ำใจ | ใจจริง ความจริงใจ นิสัยใจคอ ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ |
ได้ | รับมาหรือตกทอดมาเป็นของตัว อาจ สามารถ |
สุข | ความสบายกายสบายใจ เช่น ชีวิตย่อมมีทั้งทุกข์ และสุขปะปนกัน มักใช้คู่กับคำว่า เป็น เช่น อยู่เย็นเป็นสุข สบายกายสบายใจ เช่น อยู่ที่นี่สุขสบายดีไม่ต้องเป็นห่วง |
เทอญ | เถิด ใช้เป็นคำลงท้ายข้อความที่ตั้งใจให้เป็นอย่างนั้นอย่างนี้ มักใช้ในการให้ศีลให้พร |
"พระคุณที่ยิ่งกว่า พระคุณที่สาม"ดิฉันเป็นศิษย์คนหนึ่งของ "ท่านอาจารย์ ประดิษฐ์ หุตางกูร" ผู้ก่อตั้งคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เรียนหลักสูตร 5 ปี รุ่นที่ 4 พ.ศ. 2502-2507 จบเป็นบัณฑิตเภสัชศา...
อาจารย์ประดิษฐ์ หุตางกูร ผู้อยู่ในความทรงจำของดิฉันเมื่อครั้งเป็นนักศึกษาเภสัชศาสตร์ ม.แพทยศาสตร์ ที่เรียนในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนั้น ดิฉันรับรู้ได้ว่า อาจารย์ประดิษฐ์ มีจิตวิญญาณของความเป็นครู ที่จะอ...
อาจารย์ประดิษฐ์… ผู้เป็นเสมือนพ่อคอบดูแลลูก (ลูกน้อง)เริ่มเข้าทำงานที่คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อ พ.ศ. 2512 ดิฉันประทับใจ อ.ประดิษฐ์ มาก ท่านเป็นเสมือนพ่อคอยดูแลลูก (ลูกในที่นี้ ที่จริง...
|
HTML5 Bootstrap Font Awesome