Diclofenac ชนิดทาช่วยป้องกัน hand-foot syndrome จากการใช้ capecitabine

Hand-foot syndrome (HFS) เป็นอาการข้างเคียงที่พบบ่อยในผู้ที่ได้รับ capecitabine โดยเกิดจากการเพิ่มขึ้นของ cyclooxygenase-2 (COX-2) หรือการที่ยาซึมออกจากหลอดเลือดฝอย ทำให้เกิดการอักเสบที่ผิวหนังโดยเฉพาะบริเวณฝ่ามือ ฝ่าเท้า และอาจก่อให้เกิดอาการผิวหนังหลุดลอก เป็นตุ่มพอง หรือเจ็บปวดจนส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้[1-2] ในปัจจุบันวิธีการที่มีข้อมูลการศึกษาสำหรับป้องกันอาการดังกล่าว คือ การรับประทาน celecoxib ซึ่งเป็นยากลุ่ม nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) ที่ออกฤทธิ์ยับยั้ง COX-2 อย่างเฉพาะเจาะจง แต่การใช้ยานี้เป็นเวลานานอาจทำให้เกิดผลเสียต่อระบบการทำงานของหัวใจและหลอดเลือด ดังนั้นการใช้ยาในกลุ่ม NSAIDs ชนิดทา จึงอาจช่วยลดผลข้างเคียงดังกล่าวได้จากการที่ยาถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดน้อยกว่าชนิดรับประทาน

เมื่อวันที่ 5 มิถุนายน ค.ศ. 2023 สมาคมแพทย์โรคมะเร็งทางคลินิกแห่งสหรัฐอเมริกา (American Society of Clinical Oncology) ได้มีคำแนะนำให้ใช้ diclofenac ชนิดทา เพื่อป้องกันการเกิด HFS ในผู้ที่ได้รับ capecitabine สำหรับรักษาโรคมะเร็งเต้านมและมะเร็งกระเพาะอาหาร[3] โดยอ้างอิงจาก D-TORCH[4] ซึ่งเป็นการศึกษาระยะที่ 3 แบบ randomized, double-blind, placebo-controlled trial ในผู้ป่วยจำนวน 263 ราย แบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับ 1% diclofenac gel จำนวน 130 ราย และกลุ่มที่ได้รับยาหลอกจำนวน 133 ราย พบว่ากลุ่มที่ได้รับ 1% diclofenac gel มีอัตราการเกิด HFS ที่ความรุนแรงระดับ 2 เป็นต้นไป 3.8% (95% CI 1.6%-8.9%) ซึ่งน้อยกว่ากลุ่มที่ได้รับยาหลอกที่ 15% (95% CI 9.9%-22.2%) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P=0.003) โดยการใช้ diclofenac ชนิดทาเพื่อป้องกันการเกิด HFS จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถทนต่อ capecitabine ได้มากขึ้น ส่งผลให้การรักษาเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เอกสารอ้างอิง

1. Kwakman JJM, Elshot YS, Punt CJA, Koopman M. Management of cytotoxic chemotherapy-induced hand-foot syndrome. Oncol Rev. 2020; 14(1):442.

2. Breastcancer.org. Hand-Foot Syndrome (HFS) or Palmar-Plantar Erythrodysesthesia (PPE) [internet]. 2022 [cited 2023 June 19]. Available from: https://www.breastcancer.org/ treatment-side-effects/hand-foot-syndrome.

3. ASCO Daily News. Data Suggest New Ways to Make Capecitabine More Tolerable for Patients [internet]. 2023 [cited 2023 June 19]. Available from: https://dailynews.ascopubs.org/do/data-suggest-new-ways-make-capecitabine-more-tolerable-patients.

4. Santhosh A, Batra A, Kumar A, et al. Randomized double-blind, placebo-controlled study of topical diclofenac in the prevention of hand-foot syndrome in patients receiving capecitabine. J Clin Oncol. 2023; 41:12005-12005.