Quinine เป็นยาต้านมาลาเรีย อยู่ในกลุ่ม methanolquinoline antimalarials นอกจากใช้รักษาโรคมาลาเรียแล้ว ในบางประเทศยังนำมาใช้รักษาโรคหรือความผิดปกติอย่างอื่นรวมถึงอาการตะคริวขาที่เกิดตอนกลางคืน (nocturnal leg cramps) และข้ออักเสบ เป็นที่ทราบกันแล้วว่ายานี้อาจทำให้คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติโดยมีช่วง QT ยาวขึ้น (QT prolongation) ซึ่งผลที่เกิดขึ้นมากน้อยเพียงใดขึ้นกับขนาดยา จึงควรเพิ่มความระมัดระวังเมื่อต้องให้ quinine แก่ผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิด QT prolongation อยู่ก่อน เช่น โรคหัวใจ ภาวะ atrioventricular block เกลือแร่ในร่างกายไม่สมดุล หรือได้รับยาที่มีความเสี่ยงต่อการเกิด QT prolongation ร่วมด้วย เช่น anti-arrhythmic drugs, ยาบางชนิดในกลุ่ม macrolides, quinolones, antipsychotics, antidepressants (ดูตาราง) นอกจากนี้การที่ quinine ถูกเปลี่ยนสภาพส่วนใหญ่โดย CYP3A4 ซึ่งเอนไซม์นี้ใช้ในการเปลี่ยนสภาพยาหลายอย่างจึงต้องระวังเรื่องปฏิกิริยากับยาอื่นด้วย
ปัจจุบันมีการใช้ quinine น้อยลง เมื่อต้องนำมาใช้อาจลืมนึกถึงผลไม่พึงประสงค์ของยานี้โดยเฉพาะเรื่องความเสี่ยงต่อการเกิด QT prolongation และการเกิดปฏิกิริยากับยาอื่น เมื่อไม่นานมานี้สหภาพยุโรปได้มีการทบทวนข้อมูลด้านประโยชน์และความปลอดภัยของ quinine นอกจากพบความเสี่ยงต่อหัวใจดังกล่าวแล้ว ยังพบการศึกษาด้านเภสัชจลนศาสตร์ที่แสดงให้เห็นว่า quinine เมื่อให้ร่วมกับ phenobarbital หรือ carbamazepine จะเพิ่มระดับยาต้านชักในเลือดจนอาจทำให้เกิดอาการพิษ ผลจากการทบทวนข้อมูลทำให้มีการเปลี่ยนแปลงเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ทุกตำรับที่มี quinine ผสมอยู่โดยจะต้องระบุคำเตือนถึงความเสี่ยงต่อการเกิด QT prolongation โดยผลที่เกิดขึ้นมากน้อยเพียงใดขึ้นกับขนาดยา ส่วนในสหราชอาณาจักรได้มีการให้ข้อมูลและข้อแนะนำแก่บุคลากรทางการแพทย์เพื่อเตือนอีกครั้งถึงความเสี่ยงจากการใช้ quinine ที่มีต่อหัวใจ (QT prolongation) และปฏิกิริยาระหว่างยาเมื่อใช้ร่วมกับยาอื่นไม่ว่าจะเป็นยาที่มีความเสี่ยงต่อการทำให้เกิด QT prolongation หรือยาที่ถูกเปลี่ยนสภาพโดย CYP3A4 โดยในกรณีหลังนี้มีข้อแนะนำให้ตรวจสอบรายชื่อยาที่อาจเกิดปฏิกิริยากับ quinine ในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ก่อนสั่งใช้ยา
อ้างอิงจาก:
(1) Quinine: reminder of dose-dependent QT-prolonging effects; updated medicine interactions. Drug Safety Update volume 11, issue 4; November 2017: 2; (2) QT interval and drug therapy, clinical review from Drug and Therapeutics Bulletin. BMJ 2016;353:i2732 doi: 10.1136/bmj.i2732
