Metoclopramide กับข้อแนะนำใหม่ที่เข้มงวด

ยา metoclopramide เป็น dopamine D2 antagonist และ serotonin 5-HT3 antagonist มีฤทธิ์เพิ่มการเคลื่อนไหวของทางเดินอาหาร (เป็น prokinetic drug) จึงใช้ป้องกันและระงับอาการคลื่นไส้และอาเจียนที่มีสาเหตุมาจากทางเดินอาหารเคลื่อนไหวไม่ดี นอกจากนี้ยังใช้ป้องกันและระงับอาการคลื่นไส้และอาเจียนจากสาเหตุอื่น เช่น ยาต้านมะเร็ง การฉายรังสี การผ่าตัด เป็นต้น

เมื่อเร็วๆ นี้ The European Medicines Agency's Committee on Medicinal Products for Human Use ได้ทบทวนข้อมูลด้านความปลอดภัยของยา metoclopramide ซึ่งจากข้อมูลได้ยืนยันถึงอาการไม่พึงประสงค์ของยาที่เกิดกับระบบประสาท และที่ทราบกันดีคือ short-term extrapyramidal disorders สำหรับในเด็กจะเกิดอาการต่อระบบประสาทแบบฉับพลันได้บ่อยกว่า ในขณะที่คนสูงอายุจะเกิด tardive dyskinesia ได้บ่อยกว่า ซึ่งอาการไม่พึงประสงค์เพิ่มตามขนาดยาหรือระยะเวลาที่ใช้ยา ข้อมูลที่ได้นี้จึงเป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าหากต้องใช้ยานี้นานจะทำให้ความเสี่ยงที่จะเกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงต่อระบบประสาทมีมากกว่าประโยชน์ที่จะได้รับจากยา นอกจากนี้ยังพบอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงต่อหัวใจหรือการไหลเวียนเลือดได้โดยเฉพาะเมื่อให้ยาโดยการฉีดซึ่งแม้จะพบได้น้อยมากก็ตาม ดังนั้นคณะกรรมการดังกล่าวจึงได้มีข้อแนะนำใหม่เกี่ยวกับการใช้ metoclopramide โดยเพิ่มความเข้มงวดในการใช้และลดระยะเวลาการใช้ยาลง ข้อแนะนำใหม่สรุปได้ดังนี้ (1) ไม่ควรใช้ metoclopramide เกินกว่า 5 วัน (2) ไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 1 ปี (3) การใช้ในเด็กอายุเกิน 1 ปีให้ใช้เป็นยาอันดับรอง (second-choice treatment) ในการป้องกันอาการคลื่นไส้และอาเจียนจากยาต้านมะเร็ง (delayed nausea and vomiting after chemotherapy) และใช้ระงับอาการคลื่นไส้และอาเจียนหลังการผ่าตัด (4) การใช้ในผู้ใหญ่ให้ใช้เพื่อป้องกันหรือเพื่อระงับอาการคลื่นไส้และอาเจียนจากยาต้านมะเร็ง การฉายรังสี การผ่าตัด และโรคปวดศีรษะไมเกรน และ (5) ควรเข้มงวดการใช้ยาขนาดสูงสุดที่แนะนำ (maximum recommended dose) ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ และควรนำตำรับยาที่มีความแรงสูงออกไปจากท้องตลาด



อ้างอิงจาก:

(1) WHO Drug Information Vol. 27, No. 3, 2013;27(3):224; (2) European Medicines Agency. Press Release, 28 June 2013 at http://www.ema.europa.eu/ema/