อยากทราบว่าเราสามารถหายจากการดื้อยาได้ไหมคะ เช่น สมมติ?ว่าเราดื้อ amoxicillin? ถ้า?เรา?หยุดใช้ไปนานๆ เราจะกลับมาไม่ดื้อยานี้ไหมคะ

คำตอบ

การดื้อยาปฏิชีวนะ คือ การพัฒนาของแบคทีเรียโดยการเปลี่ยนแปลงสารพันธุกรรมให้สามารถทนทานต่อยาปฏิชีวนะด้วยหลายกลไก [1] ดังนั้นการดื้อยาจะไม่ใช่ภาวะที่ร่างกายมนุษย์ดื้อต่อยาปฏิชีวนะ แต่เป็นการดื้อของเชื้อแบคทีเรียต่อยาปฏิชีวนะ โดยเชื้อแบคทีเรียบางชนิดนั้นอาจดื้อต่อยาปฏิชีวนะบางชนิดโดยธรรมชาติอยู่แล้ว แต่เชื้อบางชนิดที่โดยธรรมชาตินั้นไวต่อยาปฏิชีวนะอาจเกิดการดื้อยาได้หากมีการใช้ยาปฏิชีวนะบ่อย ๆ รวมถึงใช้ในขนาดที่ต่ำเกินไปหรือใช้ในระยะเวลาที่ไม่เพียงพอต่อการกำจัดเชื้ออย่างเหมาะสม ซึ่งเชื้อดื้อยาเหล่านี้มีโอกาสที่จะหลงเหลืออยู่ในร่างกายต่อไปได้แม้ว่าจะหายจากการติดเชื้อแล้วก็ตาม และเชื้อดื้อยาอาจหมดไปจากร่างกายได้เองเมื่อเวลาผ่านไประยะหนึ่ง โดยระยะเวลาดังกล่าวอาจขึ้นกับชนิดและจำนวนของเชื้อดื้อยาและลักษณะของผู้ป่วย เช่น งานวิจัยบางฉบับระบุว่าผู้ป่วยที่หายจากการติดเชื้อรุนแรงที่ต้องเข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยวิกฤตที่ติดเชื้อดื้อยามากกว่าหนึ่งชนิดอาจใช้เวลาประมาณ 5 เดือนกว่าเชื้อดื้อยาทั้งหมดจะหายไป แต่กรณีที่ติดเชื้อดื้อยาชนิดเดียวอาจใช้เวลาเฉลี่ยที่สั้นกว่า เช่น ประมาณ 2-6 สัปดาห์ [2] อย่างไรก็ตามระยะเวลาที่ระบุข้างต้นนั้นเป็นเพียงเวลาเฉลี่ย และข้อมูลดังกล่าวมาจากการศึกษาเพียงฉบับเดียวและจำเพาะกับเชื้อเพียงบางชนิดเท่านั้น รวมถึงยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อการดำรงอยู่ของเชื้อดื้อยาด้วย เช่น สมดุลของเชื้อแบคทีเรียในร่างกายของแต่ละบุคคล ดังนั้นจึงไม่สามารถระบุระยะเวลาที่แน่ชัดในการที่เชื้อดื้อยาจะหายไปจากร่างกายของแต่ละบุคคลได้

Reference:
1. Habboush Y, Guzman N. Antibiotic resistance. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 [cited 2024 Feb 5]. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513277/
2. Mo Y, Hernandez-Koutoucheva A, Musicha P, et al. Duration of Carbapenemase-Producing Enterobacteriaceae Carriage in Hospital Patients. Emerg Infect Dis. 2020;26(9):2182-2185. doi:10.3201/eid2609.190592
3. Using medication: Using antibiotics correctly and avoiding resistance [Internet]. Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2013 [cited 2024 Feb 5]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK361005/

Keywords:
เชื้อดื้อยา