สอบถามเรื่องการทานยาลดกรดกลุ่ม PPI คะ ตามคำแนะนำยากลุ่มนี้ให้รับประทานก่อนอาหารอย่างน้อย 15-60 นาทีถึงจะได้ประสิทธิภาพสูงสุด เพราะต้องอาศัยความเป็นกรดภายใน parietal cell เพื่อจะถูกเปลี่ยนให้อยู่ในรูปที่ออกฤทธิ์ (active form) อยากทราบว่าถ้าเราทานยาตอนท้องว่าง เช่น ตอนเช้าทานยาแล้วไม่ได้ทานอาหารเช้า ยาที่ทานเข้าไปจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือเปล่าคะ (พอดีเป็นคนทานอาหารไม่ค่อยตรงเวลาคะ เลยมักทานยาลดกรดเพื่อป้องกันกระเพาะคะ ขอบคุณคะ

คำตอบ

ยาลดกรดกลุ่ม Proton pump inhibitors (PPIs) จำเป็นต้องอาศัยความเป็นกรดใน parietal cell เพื่ออยู่ในรูปที่ออกฤทธิ์ (active form) โดยการรับประทานอาหารจะกระตุ้นให้เกิดการหลั่งฮอร์โมน เช่น gastrin ที่ช่วยกระตุ้นการทำงานของ parietal cell ทำให้ค่าความเป็นกรดด่าง (pH) ใน parietal cell ลดลง อยู่ที่ประมาณ 1-2 (PPIs มีค่า pKa อยู่ที่ประมาณ 3-4)ดังนั้นหากไม่ได้รับประทานอาหาร อาจส่งผลให้ยาอยู่ในรูป active form ได้ลดลง เนื่องจากค่าความเป็นกรดใน parietal cell ไม่พอ การรับประทานอาหารหลังจากทานยา 15-60 นาที จะช่วยให้ยาออกฤทธิ์ได้เต็มประสิทธิภาพมากขึ้น Hatlebakk J. G. และคณะ ได้ทำการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพของยา PPIsระหว่างการรับประทานยา ก่อนอาหารและรับประทานยาก่อนนอน (ท้องว่าง) พบว่ากลุ่มตัวอย่างที่รับประทานยาก่อนอาหารมีค่าความเป็นกรดภายในกระเพาะอาหารน้อยกว่ากลุ่มที่รับประทานยาก่อนนอน แสดงให้เห็นว่ายาสามารถออกฤทธิ์ได้ดีกว่าเมื่อได้รับประทานอาหาร นอกจากนั้นผู้ทำการศึกษาแนะนำว่า การรับประทาน PPIs ก่อนอาหาร ถึงแม้อาจส่งผลลดการดูดซึมยา แต่การรับประทานอาหารก็ช่วยกระตุ้นการทำงานของ parietal cell นำไปสู่การเปลี่ยนให้ยาอยู่ในรูปแบบที่ออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น Key words: Protom pump inhibitors, parietal cell, efficacy, pharmacokinetic, pharmacodynamic

Reference:
1. Hatlebakk J. G, et. al. (2001) Proton pump inhibitors: better acid suppression when taken before a meal than without a meal. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 14(10): 267–1272.
2. Roche V. F. (2006) The Chemically Elegant Proton Pump Inhibitors. Am J Pharm Educ. 70(5): 101.

Keywords:
-