น้ำมันปลา ที่มี DL-alpha-tocopheryl acetate 15.15 mg. จัดเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารตามประกาศกระทรวงฯ ฉบับที่ 448 พ.ศ. 2566 หรือไม่

คำตอบ

DL-α-tocopheryl acetate เป็นวิตามินอีรูปแบบสังเคราะห์ที่นิยมใช้ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและยา โดยเกิดจากการทำปฏิกิริยาระหว่าง dl-tocopherol กับกรดอะซิติก ทำให้มีความเสถียรสูงขึ้นและทนต่อการเกิดออกซิเดชัน ส่งผลให้อายุการเก็บรักษานานกว่า เมื่อเข้าสู่ร่างกาย DL-α-tocopheryl acetate จะถูกไฮโดรไลซ์เปลี่ยนแปลงเป็น DL-tocopherol ซึ่งสามารถดูดซึมและออกฤทธิ์ได้ใกล้เคียงกับรูปแบบดั้งเดิม วิตามินอีแบ่งเป็น 8 ชนิดตามโครงสร้าง ได้แก่ tocopherol 4 ชนิด (α, β, γ, δ) และ tocotrienol 4 ชนิด (α, β, γ, δ) โดย α-tocopherol เป็นชนิดที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพสูงสุดและใช้เป็นเกณฑ์กำหนดความต้องการวิตามินอีประจำวันของร่างกาย นอกจากนี้ α-tocopherol ยังมีรูปแบบโมเลกุลที่มีการจัดเรียงอะตอมสามมิติต่างกัน (stereoisomer) ได้ 8 รูปแบบ โดยที่ RRR-α-tocopherol เป็นรูปแบบที่พบในธรรมชาติ (ระบุบนฉลากว่า D หรือ D-tocopherol) ขณะที่ในผลิตภัณฑ์สังเคราะห์มักอยู่ในรูป all racemic-α-tocopherol (ระบุว่า DL หรือ DL-tocopherol) อย่างไรก็ตาม DL-tocopherol จะมีประสิทธิภาพในการออกฤทธิ์เพียง 50% ของน้ำหนักจริงเมื่อเทียบกับ α-tocopherol ดังนั้น DL-α-tocopheryl acetate 15.15 มิลลิกรัม จึงมีประสิทธิภาพเทียบเท่ากับ α-tocopherol 7.58 มิลลิกรัม ซึ่งเป็นค่าที่ใช้ประเมินความเหมาะสมของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต่อเกณฑ์อ้างอิง ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 448 พ.ศ. 2566 ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีวิตามินหรือแร่ธาตุจะต้องมีปริมาณไม่น้อยกว่าร้อยละ 15 ของค่าอ้างอิงสารอาหารต่อวัน (Thai recommended daily intake) และไม่เกินปริมาณสูงสุดที่กำหนด โดยในกรณีของวิตามินอีต้องมีปริมาณ α-tocopherol ไม่น้อยกว่า 1.5 มิลลิกรัม (ค่าอ้างอิงวิตามินอีต่อวันสำหรับคนไทย คือ 10 มิลลิกรัมต่อวัน) และไม่เกิน 10 มิลลิกรัม ดังนั้นหากพิจารณาเฉพาะปริมาณวิตามินอี ผลิตภัณฑ์ที่มี DL-α-tocopheryl acetate 15.15 มิลลิกรัม จึงยังอยู่ในเกณฑ์ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารตามข้อกำหนดดังกล่าว

Reference:
1. กุ๋ยฉนวน ธ. วิตามินอี: ชีวเคมีและความสำคัญทางคลินิก. วารสารโภชนบำบัด. 2565;30(2):53-66. เข้าถึงได้จาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ThaiJPEN/article/view/255950/177980
2. National Institutes of Health. Vitamin E: Fact Sheet for Health Professionals [Internet]. Bethesda (MD): National Institutes of Health; 2021 [cited 2025 Sep 15]. Available from: https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminE-HealthProfessional/
3. กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 448) พ.ศ. 2566 ออกตามความในพระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ. 2522 เรื่อง วัตถุเจือปนอาหาร (ฉบับที่ 6) [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา; 2566 [เข้าถึงเมื่อ 15 ก.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://food.fda.moph.go.th/food-law/announ-moph-448
4. กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 182) พ.ศ. 2541 เรื่อง ฉลากโภชนาการ [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา; 2541 [เข้าถึงเมื่อ 16 ก.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://exfood.fda.moph.go.th/law/data/complilation/Compi_182.pdf

Keywords:
วิตามินอี, ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร, ประกาศกระทรวงสาธารณสุข