ถ้าได้รับวัคซีน Rotarix โดสแรกตอนสองเดือน แล้วเดือนที่ 4 สามารถใช้ Rotateq แทนได้ไหม หรือในทางกลับกัน หากได้ Rotateq แล้วโพสแรกสามารถรับโดสถัดไปเป็น Rotarix ได้หรือไม่

คำตอบ

วัคซีน Rotarix และ Rotateq เป็นชื่อยี่ห้อวัคซีนใช้สำหรับป้องกันการติดเชื้อไวรัสโรต้าในทารก ซึ่งการติดเชื้อไวรัสโรต้าเป็นสาเหตุของโรคกระเพาะและลำไส้อักเสบเฉียบพลันรุนแรง (1) และอาจทำให้เกิดอาการอุจจาระร่วงจนนำไปสู่การเสียชีวิตได้ในเด็กที่อายุต่ำกว่า 1 ปี (2) โดยวัคซีน Rotarix ผลิตจากสายพันธุ์โรต้าไวรัสของมนุษย์ที่ทำให้อ่อนฤทธิ์ เป็นวัคซีนชนิดรับประทานทางปากโดยหยอด 2 ครั้ง สามารถเริ่มให้ในเด็กอายุตั้งแต่ 6 สัปดาห์ ควรได้รับการหยอดครั้งที่ 1 ก่อนอายุ 16 สัปดาห์ และควรหยอดครบทั้ง 2 ครั้งก่อนอายุ 24 สัปดาห์ ส่วนวัคซีน Rotateq เป็นวัคซีนที่พัฒนาขึ้นจากสายพันธุ์โรต้าไวรัสในมนุษย์และวัวที่ทำให้อ่อนฤทธิ์ และให้วัคซีนทางปากโดยหยอด 3 ครั้ง เริ่มการหยอดครั้งแรกเมื่อเด็กมีอายุระหว่าง 6–12 สัปดาห์และควรหยอดครบทั้ง 3 ครั้งภายในอายุ 32 สัปดาห์ (1,2) โดยปกติแล้วควรให้วัคซีนโรตาไวรัสชนิดเดียวกันตลอดทั้งชุด แต่ในกรณีที่ไม่สามารถหาวัคซีนชนิดเดิมหรือไม่ทราบชนิดวัคซีนที่เคยได้รับ หรือเคยได้รับวัคซีน Rotateq อย่างน้อย 1 ครั้งในการได้รับครั้งถัดไปสามารถเปลี่ยนวัคซีนจาก Rotarix เป็นวัคซีน RotaTeq หรือเปลี่ยนจากวัคซีน RotaTeq เป็นวัคซีน Rotarix แทนได้ แต่จะต้องได้รับการหยอดวัคซีนรวมทั้งหมด 3 ครั้ง (1) เนื่องจากการได้รับวัคซีนผสม 2 ยี่ห้อครบ 3 ครั้ง สามารถป้องกันอาการอุจจาระร่วงจากเชื้อไวรัสโรต้าได้ 80% ซึ่งความสามารถในการป้องกันอาการดังกล่าวใกล้เคียงกับการได้รับวัคซีน Rotarix หรือ Rotateq ครบตามที่แต่ละยี่ห้อกำหนด (3,4)

Reference:
1.O’Ryan MG. Rotavirus vaccines for infants. In: Edwards MS, Duryea TK, eds. UpToDate [Internet]. Waltham (MA): UpToDate Inc.; [updated 2023 Sep 1; cited 2025 May 21]. Available from: https://www.uptodate.com/contents/rotavirus-vaccines-for-infants

2.World Health Organization (WHO). Rotavirus vaccines: WHO position paper – July 2021. Wkly Epidemiol Rec. 2021 Jul 16;96(28):301–319.

3.Libster R, McNeal M, Walter EB, Shane AL, Winokur P, Cress G, et al. Safety and Immunogenicity of Sequential Rotavirus Vaccine Schedules. Pediatrics. 2016;137(2):e20152603.

4.Payne DC, Sulemana I, Parashar UD. Evaluation of Effectiveness of Mixed Rotavirus Vaccine Course for Rotavirus Gastroenteritis. JAMA Pediatr. 2016;170(7):708-10.

Keywords:
วัคซีน, Rotarix, Rotateq