ศิษย์เก่ารำลึก

“ความสำเร็จของอาชีพขายยา เกิดจากการลงทุนต่ำ แต่ได้รับผลตอบแทนสูง   แต่ความสำเร็จของวิชาชีพเภสัชกรรม เกิดจากความรู้ที่สามารถทำให้ผู้บริโภคยา มีการเสี่ยงต่ออันตรายจากยาที่ใช้น้อยที่สุด แต่ได้รับผลในการป้องกัน หรือบำบัดโรคมากที่สุด” 

ประโยคที่สั้น กระชับ ถือเป็นข้อความที่อาจารย์ได้สรุปผลลัพธ์สำคัญของวิชาชีพเภสัชกรรม ที่ไม่ใช่เพียงแค่ในสาขาเภสัชกรรมชุมชนเท่านั้น แต่น่าจะรวมถึงทุกสาขาวิชาชีพทางเภสัชกรรม ที่มีบทบาท หน้าที่ใดใดก็ตาม ไม่ว่างานผลิต งานโรงพยาบาล งานขึ้นทะเบียนยา เป็นต้น ต้องปฏิบัติหน้าที่

ด้วยความรู้ความสามารถ เพื่อให้เกิดผล

๐ ให้ผู้บริโภคได้รับความเสี่ยง อันตรายจากยาที่บริโภคให้น้อยที่สุด และ

๐ ได้รับประสิทธิผลในการป้องกัน รักษาสูงสุด 

 ประโยคสั้น ๆ แต่ความหมายชัดเจนเหล่านี้ ชี้ให้เห็นการทำงานที่ต้องมีตัวชี้วัดผลงาน และคุณค่าทางวิชาชีพต่อสังคม ที่เภสัชกรทุกสาขาควรตระหนักในการสร้างบทบาท และใช้วัดประเมินผลการทำงานของตนเองและหน่วยงาน

“ในด้านการผลิตเภสัชกร ก็ต้องการให้บัณฑิตของคณะ มีความรู้ ความสามารถ ทั้งในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางเภสัชกรรม และด้านธุรกิจ การจัดการ เพื่อทำงานในด้านต่าง ๆ ของวิชาชีพทุกสาขา

......หน้าที่สำคัญอย่างหนึ่งของเภสัชกร ก็คือ การเป็นเภสัชกรชุมชน ประชาชนคนไทยต้องพึ่งร้านขายยาเป็นส่วนใหญ่ ถ้าเภสัชกรมีโอกาสคุ้มครองสวัสดิภาพของประชาชนแล้ว จะสามารถช่วยแก้ปัญหาสาธารณสุขได้เป็นอย่างมาก แทนที่จะปล่อยให้ยาเป็นตัวปัญหาเสียเอง”

การที่เภสัชกรจะสามารถปฏิบัติงาน พัฒนางานวิชาชีพในทุกสาขาได้อย่างมีประสิทธิภาพ อาจารย์ให้แนวทางไว้อย่างชัดเจน ที่ไม่เพียงต้องมีความรู้ความสามาถในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางเภสัชกรรมเท่านั้น แต่ต้องสนใจเพิ่มพูนความรู้ความสามารถด้านธุรกิจ ด้านการบริหารจัดการ 

แต่ปัจจัยสำคัญอีกหนึ่งประเด็นที่อาจารย์ระบุไว้ คือ ทัศนคติที่เภสัชกรต้องมี   คือ  การทำหน้าที่คุ้มครองสวัสดิภาพของประชาชน ที่จะเป็นโอกาสในการแสดงบทบาทช่วยแก้ปัญหาสาธารณสุขของประเทศและประชาชน   โดยไม่ปล่อยให้ยาเป็นปัญหาด้านสาธารณสุข    แม้ประเด็นนี้   อาจารย์นำเสนอไว้ภายใต้บทบาทหน้าที่ของเภสัชกรชุมชน แต่เมื่อพิจารณาแล้ว น่าจะเป็นประเด็นที่นำไปใช้ได้กับทุกสาขาอาชีพทางเภสัชกรรม ที่ควรหาโอกาสพัฒนางานคุ้มครองสวัสดิภาพของประชาชน ช่วยแก้ปัญหาสาธารณสุข ลดปัญหาจากการใช้ยา   

“ปัจจุบันนี้ยาเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดความเจ็บป่วยในมนุษย์ แม้แต่ในสหรัฐอเมริกาเอง สถิติระบุในปีหนึ่ง ๆ คนอเมริกาที่ต้องเข้าโรงพยาบาล ประมาณร้อยละ 25 เพราะสาเหตุเนื่องมาจากยา... หลักสูตรของคณะ จึงเน้นความรู้ด้านเภสัชกรรมคลินิกเป็นพิเศษ....

      ....ท่านกล่าวกับอาจารย์ที่สอนทางด้านสมุนไพรว่า เราคงหนีไม่พ้นต้องให้เภสัชกรรู้เรื่องสมุนไพร ยาไทย เพราะคนย่อมคาดหวังว่าจะปรึกษาเรื่องนี้ได้จากเภสัชกร จึงวางรากฐานการศึกษา วิจัย ตลอดจนการทำฐานข้อมูลสมุนไพร เพื่อเป็นแหล่งที่พึ่งของผู้สนใจสมุนไพร”

เมื่อเวลาผ่านมาจนถึงปัจจุบัน สิ่งที่อาจารย์กล่าวไว้ล้วนเป็นจริง ทั้งประเด็นความต้องการใช้สมุนไพร ที่ประเทศไทยเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ มีการใช้สมุนไพรมาแต่อดีต         

สมุนไพรยังเป็นรากฐานของระบบสุขภาพในชุมชนไทยมานาน  ปัจจุบันเป็นสิ่งที่ผู้บริโภคต้องการไม่ใช่เพียงเพื่อรักษาโรค หรือส่งเสริมสุขภาพเท่านั้น แต่เพื่อการพึ่งพาตัวเอง   

ประเด็นปัญหาจากการใช้ยามีเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน เป็นประเด็นปัญหาที่เภสัชกรทุกสาขาวิชาชีพ ต้องพัฒนาระบบบริหารจัดการ ตั้งแต่การจัดหา กระจายยา การส่งมอบ พัฒนาระบบติดตาม การให้การศึกษา การรณรงค์โดยคำนึงถึงปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อสุขภาพ เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจ ที่จะพึ่งพาตนเองได้ถูกต้องในการจัดการปัญหาสุขภาพ และการใช้ยาอย่างถูกวิธี ยิ่งในบริบทปัจจุบันที่สภาพแวดล้อมเปลี่ยนไป เช่น ระบบออนไลน์ที่ส่งผลให้เกิดการสื่อสาร ประชาสัมพันธ์ถึงตัวผู้บริโภคโดยตรง ยากลายเป็นเหมือนสินค้าทั่วไป ปัญหาจากการใช้ยาจึงเกิดมากขึ้นอีกทวีคูณ เหล่านี้เป็นหน้าที่ของเภสัชกร ที่ต้องมีความรู้ด้านเภสัชกรรมคลินิก มีความรู้และข้อมูลที่เชื่อถือได้ด้านสมุนไพรเป็นพื้นฐานสำคัญ นอกเหนือจากความเข้าใจชีวิตความเป็นอยู่ สังคม วัฒนธรรม