รพ.มียา Speeda ปกติจะนัดฉีดเป็น IM ถือบัตรนัดไป รพ.อื่น ตามสิทธิการรักษา แจ้งว่ามี PVRV จึงไม่ฉีดให้คนไข้ แล้วให้กลับมาฉีดที่เดิม อยากทราบว่า CPRV, PVRV ใช้แทนกันได้หรือไม่ ซึ่งวัคซีนทั้ง 2 แบบ ผลิตโดยใช้ vero cell เหมือนกัน ต่างกันที่สายพันธุ์ กรณีที่ไม่สามารถใช้แทนกันได้ แสดงว่าจะต้องฉีดยายี่ห้อเดิมเท่านั้นหรือไม่ เพราะต่างยี่ห้อก็ต่างสายพันธุ์กันทั้งหมด

คำตอบ

Speeda® เป็นชื่อการค้าของวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าชนิด Chromatographically Purified vero cell Rabies Vaccine (CPRV) โดยผลิตจากสายพันธุ์ L-pasteur PV-2061 [1] ในขณะที่วัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าชนิด Purified Vero Cell Rabies Vaccine (PVRV) ผลิตจากสายพันธุ์ PM/WI38 1503-3M [2] แม้ว่าจะมีการใช้วัคซีนทั้งสองชนิดแทนที่กันมากมายในทางปฏิบัติ แต่แนวทางการดูแลรักษาผู้สัมผัสโรคพิษสุนัขบ้า สถานเสาวภา สภากาชาดไทย และคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก (WHO) พ.ศ. 2561 ให้คำแนะนำไว้ว่าในการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้านั้นไม่ควรเปลี่ยนชนิดของวัคซีนที่ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ยกเว้นกรณีที่มีความจำเป็นเท่านั้น [3,4] อีกทั้งในปัจจุบันยังไม่มีงานวิจัยที่ศึกษาผลกระทบต่อประสิทธิภาพในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่อาจเกิดขึ้นเมื่อเปลี่ยนชนิดวัคซีนจาก CPRV เป็น PVRV [5] ดังนั้นในบริบทที่การเปลี่ยนชนิดวัคซีนยังไม่มีข้อมูลหรือมีข้อมูลจำกัด บุคลากรทางการแพทย์จึงต้องพิจารณาระหว่างความเสี่ยงต่อการถูกสัตว์กัดในช่วงเวลาที่ต้องรอรับวัคซีนชนิดเดิมและความเสี่ยงต่อประสิทธิภาพในการป้องกันโรคและเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่อาจลดลงหรือเปลี่ยนแปลงไปหากเปลี่ยนชนิดวัคซีน และตัดสินใจร่วมกับผู้รับวัคซีนที่รับทราบถึงข้อจำกัดของข้อมูลที่สนับสนุนการเปลี่ยนชนิดวัคซีน

Reference:
1. MIMS. Full Prescribing Info: Speeda [Internet]. 2023 [Accessed on 14 August 2023]. Available from: https://www.mims.com/thailand/drug/info/speeda?type=full
2. MIMS. Full Prescribing Info: Verorab [Internet]. 2023 [Accessed on 14 August 2023]. Available from https://www.mims.com/thailand/drug/info/verorab?type=full
3. คลินิกป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า สถานเสาวภา สภากาชาดไทย. แนวทางการดูแลรักษาผู้สัมผัสโรคพิษสุนัขบ้า สถานเสาวภา สภากาชาดไทย พ.ศ. 2561 และคำถามที่พบบ่อย [Internet]. 2018 [Accessed on 14 August 2023]. Available from http://202.28.95.4/pharmacy/myfile/Rabies%20book%202018%204-09-2018%20ok.pdf
4. WHO. Rabies vaccines and immunoglobulins: WHO position [Internet]. 2018 [Accessed on 14 August 2023]. Available from https://www.who.int/publications/i/item/WHO-CDS-NTD-NZD-2018.04
5. Ravish HS, Sudarshan MK, Madhusudana SN, et al. Assessing safety and immunogenicity of post-exposure prophylaxis following interchangeability of rabies vaccines in humans. Hum Vaccin Immunother. 2014;10(5):1354-1358. doi:10.4161/hv.28064

Keywords:
วัคซีน, พิษสุนัขบ้า, Speeda, CPRV, PVRV