Dipotassium phosphate กับ D10NSS ทำไมถึงไม่สามารถใช้ร่วมกันได้คะ จากข้อบ่งใชัในเว็บของโรงพยาบาลแนะนำไม่ให้ใช้ร่วมกัน แต่ไม่ได้ระบุถึงสาเหตุค่ะ

คำตอบ

Dipotassium phosphate มีข้อบ่งใช้เพื่อรักษาภาวะโพแทสเซียมต่ำ (hypokalemia) และ/หรือ ภาวะฟอสฟอรัสต่ำ (hypophosphatemia) จัดเป็นยาที่มีความเสี่ยงสูง (high Alert Drug) และก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้ป่วยจนอาจถึงแก่ชีวิตได้ จึงมีความจำเป็นต้องเฝ้าระวังการใช้ยาเป็นพิเศษ การบริหารยาดังกล่าวจะใช้วิธีการผสมสารละลายของ dipotassium phosphate กับสารน้ำเพื่อทำเป็นสารละลายเจือจางที่ต้องผสมเข้ากันดีก่อนทำการหยดเข้าหลอดเลือดดำให้ผู้ป่วย และต้องเฝ้าติดตามอาการผู้ป่วยตลอดระยะเวลาการให้ยา หากเจือจาง dipotassium phosphate ด้วยสารละลายที่มีส่วนผสมของน้ำตาล หรือ dextrose (เช่น dextrose 10% in normal saline; D10NSS) ซึ่งเป็นน้ำตาลที่มีผลกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนอินซูลิน โดยอินซูลินมีฤทธิ์ทำให้โพแทสเซียมในกระแสเลือดเคลื่อนที่กลับเข้าไปเก็บภายในเซลล์กล้ามเนื้อต่าง ๆ จนทำให้ระดับของโพแทสเซียมในเลือดไม่เพิ่มขึ้นถึงระดับที่ต้องการ ดังนั้นจึงควรเจือจาง dipotassium phosphate ด้วย normal saline solution (NSS) หรือสารละลายที่ไม่มีองค์ประกอบของน้ำตาล รวมถึง dextrose

Reference:
คณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัด โรงพยาบาลศิริราช. คู่มือการใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูง (High Alert Drugs: HAD) โรงพยาบาลศิริราช. พิมพ์ครั้งที่ 4.กรุงเทพฯ: คณะแพทยศาสตร์ศิริราขพยาบาล;2560. หน้า 81-5.

Dipotassium phosphate solution [package insert]. Takushima: Otsuka Pharmaceutical Factory.

Yu ASL, Stubbs JR. Evaluation and treatment of hyperphosphatemia. UpToDate. Waltham, MA: UpToDate Inc. [cited 2024 Oct 21]. Available from: https://www.uptodate.com.

Wells BG, Schwinghammer TL, DiPiro JT, DiPiro CV, editors. Pharmacotherapy handbook. 10th ed. New York: McGraw-Hill; 2017. p.826-30.

P. Mathur, S.S. Gupta, R. Sarasam, V. Namana, Dextrose, hypokalemia and torsade de pointes, QJM: An International Journal of Medicine, Volume 110, Issue 4, April 2017, Pages 249–250

Keywords:
Dipotassium phosphate, D10NSS