-ประจำเดือนมาวันนี้วันที่สี่ ถ้าจะเริ่มกินยาคุมเม็ดแรกได้หรือป่าว เพราะเคยได้ยินมาว่าต้องกินวันแรกที่ประจำเดือนมา -จากข้อแรก ถ้ากินยาคุมเม็ดแรกได้ จะสามารถมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ต้องป้องกันได้เมื่อไหร่ ถึงจะมั่นใจได้ว่าไม่ตั้งครรภ์ - ถ้าเริ่มกันยาคุมได้ ควรจะเลือกกินแบบไหน และอย่างไร เพราะประจำเดือนมาวันที่สี่แล้ว

คำตอบ

โดยทั่วไปการเริ่มรับประทานยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนผสม ที่มีตัวยากลุ่ม estrogen และ progestogen เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพดีที่สุดควรเริ่มทานเม็ดแรกในวันแรกของการมีประจำเดือน อาจรับประทานช้ากว่านี้ได้แต่ไม่ควรเกินวันที่ 5 ของการมีประจำเดือน เพราะการเริ่มทานช้าอาจส่งผลให้ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดลดลงช่วงรอบเดือนแรก เนื่องจากกลไกการคุมกำเนิดหนึ่งของยา คือ ยับยั้งการตกไข่ในเพศหญิง ดังนั้นการเริ่มทานยาช้ากว่าวันแรกของการมีประจำเดือนอาจทำให้ปริมาณยาในร่างกายยังไม่คงที่ และยังไม่สูงพอที่จะยับยั้งการตกไข่ในช่วงรอบเดือนแรกของการทานยาได้ หากเริ่มรับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดแรกในวันที่สี่ของการมีประจำเดือน แนะนำให้ใช้วิธีการคุมกำเนิดอื่นร่วมด้วยเป็นเวลาอย่างน้อย 7 หลังจากเริ่มทานยาแผงแรก เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์ เช่น ให้ฝ่ายชายใช้ถุงยางอนามัย เป็นต้น เนื่องจากประสิทธิภาพของการใช้ยาคุมแผงแรกจะน้อย บวกกับการที่เริ่มกินช้าด้วย ยาคุมกำเนิดชนิดรับประทานที่นิยมใช้กันคือ ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนผสม ที่มีตัวยากลุ่ม estrogen และ progestogen โดยเลือกยี่ห้อใดก็ได้ ทั้งขนาดบรรจุแผงละ 21 เม็ด หรือ 28 เม็ด เพราะประสิทธิภาพใกล้เคียงกัน ขึ้นกับความถูกต้องของการรับประทานยามากกว่า โดยให้ทานยาวันละ 1 เม็ด ตามลูกศรที่ระบุไว้หลังแผงยา โดยควรทานยาในเวลาเดิมของทุกวัน (เช่น หลังอาหารเย็น หรือ ก่อนนอน) และทานยาอย่างสม่ำเสมอ ในกรณีแผงละ 21 เม็ด ให้ทานยาติดต่อกันทุกวันจนหมดแล้วเว้น 7 วัน โดยตามปกติประจำเดือนจะมาใช้ช่วงที่เว้น 7 วันนี้ จากนั้นเริ่มทานยาแผงใหม่โดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนหมดหรือประจำเดือนมา ในกรณีแผงละ 28 เม็ด ให้ทานยาติดต่อกันทุกวันจนหมดแล้วสามารถเริ่มยาแผงใหม่ได้เลย โดยไม่ต้องเว้น 7 วันหรือรอให้มีเลือดประจำเดือนหมดหรือประจำเดือนมา โดยปกติประจำเดือนจะมาในช่วง 7 เม็ด หรือ 4 เม็ดสุดท้าย ซึ่งเป็นเม็ดแป้ง หากลืมทานยา ให้ทานทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด แล้วทานยาต่อไปตามปกติ หรือทานพร้อมกันสองเม็ดในวันถัดไป จากนั้นทานยาต่อตามปกติ อาการข้างเคียงที่อาจพบได้ เช่น คลื่นไส้อาเจียน ปวดศีรษะ คัดตึงเต้านม และ มีเลือดออกกะปริบกะปรอยทางช่องคลอด เป็นต้น หากมีอาการไม่พึงประสงค์ เช่น มีเลือดออกจากช่องคลอดมากผิดปกติ หรือ ปวดรุนแรงบริเวณท้องน้อยให้รีบพบแพทย์ทันที Key words: oral contraceptive pill, starting pill, dosage, use, efficacy ยาเม็ดคุมกำเนิด, เริ่มทานยา, วิธีใช้, ประสิทธิภาพ

Reference:
Oral contraceptive instruction [Online: http://healthservices.illinoisstate.edu/downloads/OralContraceptiveInstructions.pdf] cited on August 10, 2013.
Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, Clinical Guidance Quick Starting Contraception Clinical Effectiveness Unit, September 2010.
Burkman R.T. and Shulman L.P. (1988) Oral Contraceptive Practice Guidelines. Contraception. 58: 35S–43S.
คู่มือทักษาตามเกณฑ์ความรู้ความสามารถทางวิชาชีพของผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรม สภาเภสัชกรรม

Keywords:
-