การให้ยา Ceftriaxone แบบ drip ใน D5w or NSS ควรระวังในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ควบคุมน้ำตาลไม่ได้ หรือโรคไตที่ต้องควบคุมปริมาณน้ำในร่างกายหรือไม่ ควรให้แบบ IV push ดีกว่าหรือเปล่า

คำตอบ

[1721] การให้ยา Ceftriaxone แบบ drip ใน D5w or NSS ควรระวังในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ควบคุมน้ำตาลไม่ได้ หรือโรคไตที่ต้องควบคุมปริมาณน้ำในร่างกายหรือไม่ ควรให้แบบ IV push ดีกว่าหรือเปล่า ผู้ถาม : ภญ. รุจิรา (panuruji@hotmail.com) 09/10/2009-00:43:34 118.172.115.94 [เภสัชกร / รพ.เมืองปาน] สถานะข้อความ : Now Showing (แสดงบนหน้าเว็บ) Ceftriaxone เป็นยาฆ่าเชื้อกลุ่ม cephalosporin รุ่นที่ 3 โดยมีขนาดความแรงที่ใช้มีตั้งแต่ 250 mg, 500 mg, 1 g และ 2 g ขึ้นกับความรุนแรงของการติดเชื้อ ceftriaxoneสามารถให้ยาได้ทั้งทาง IM และ IV ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นการให้ยาทาง IV ซึ่งมีประเด็นที่มักพบได้บ่อย คือ การให้ยาแบบไหนดีกว่ากัน ระหว่าง IV push หรือ IV infusion (drip) จากข้อมูลที่มีระบุไว้แนะนำให้ฉีดแบบ IV infusion สำหรับยาขนาด 2 g โดยต้องใช้เวลาฉีดมากกว่า 30 นาที ส่วนความแรงที่ต่ำกว่านั้นสามารถให้ยาแบบ iv push ได้แต่ต้องใช้เวลาฉีดไม่ต่ำกว่า 2-4 นาที[1,2] มีการรายงานเกี่ยวกับผู้ป่วยเบาหวานที่ได้รับยาฉีดที่ผสมกับ D5W พบว่าทำให้การควบคุมน้ำตาลของผู้ป่วยไม่ดี[3] ดังนั้นหากผู้ป่วยเบาหวานจำเป็นต้องได้รับยาฉีด ceftriaxone ควรเลือกตัวทำละลายชนิดอื่นนอกเหนือจาก D5W ที่อาจมีผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด และตัวทำละลายที่มีส่วนผสมของ calcium เช่น Ringer’s solution เพราะอาจทำให้เกิดการตกตะกอนได้ โดยเฉพาะในเด็กเล็ก แต่หากไม่มีตัวทำละลายอื่นแล้วจริงๆ ข้อมูลจาก FDA ระบุว่าอาจจะใช้ตัวทำละลายที่มี calcium ได้ในผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 28 วัน และหากผู้ป่วยต้องได้รับยาฉีดอื่นๆที่มี calcium เป็นส่วนประกอบ ควรให้ยาห่างกับ ceftriaxone อย่างน้อย 48 ชั่วโมง[4] ส่วนการใช้ D5W สามารถทำได้ หากมีจำเป็นจริงๆ แต่ต้องคำนวณปริมาณน้ำตาลที่ผู้ป่วยได้รับจาก ceftriaxone และยา/อาหารอื่นๆ ทั้งหมด เพื่อให้ปริมาณน้ำตาลที่ได้รับต่อวันต้องไม่สูงเกินไป ดังนั้น หากเราไม่ได้ให้น้ำตาลทั้งหมดในหนึ่งวันสูงเกินไป ก็น่าจะไม่เกิดปัญหาใด หรืออีกกรณีหนึ่ง คือ การพิจารณาให้อินซูลิน เพราะการที่น้ำตาลในเลือดสูงไม่ได้แปลว่าจะให้น้ำตาลไม่ได้ เราต้องให้น้ำตาลร่วมกับอินซูลินต่างหาก มิฉะนั้น เซลล์ของร่างกายก็จะไม่สามารถใช้น้ำตาลเป็นพลังงานได้ ส่วนในเรื่องว่าจะให้แบบ IV drip หรือ แบบ IV push นั้นขึ้นอยู่กับว่าผู้ป่วยติดเชื้ออะไรและต้องใช้ยาขนาดความแรงเท่าใด กรณีผู้ป่วยโรคไตที่ต้องควบคุมปริมาณน้ำนั้นอาจจะต้องดูว่า IV diluent (D5W หรือ NSS) ที่ใช้มีปริมาตรเท่าใด และคำนวณปริมาณน้ำที่ผู้ป่วยควรได้รับให้มีความเหมาะสม เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างปริมาณน้ำที่เข้าสู่ร่างกายและออกจากร่างกายของผู้ป่วย และในกรณีที่ใช้ NSS เป็น diluent อาจจะต้องเช็คค่า Serum Na concentration ด้วย ซึ่งการใช้ NSS ในโรคไต สิ่งที่ต้องรู้คือปริมาณสูงสุดของโซเดียมที่ให้ได้คือเท่าไร ถ้าปริมาณโซเดียมรวมทั้งหมดไม่เกินกว่าที่กำหนด ก็สามารถที่จะละลายยาใน NSS ได้ แต่ถ้าทำไม่ได้ ก็อาจต้องหลีกเลี่ยงไปใช้สารน้ำอื่นๆ ส่วนการเลือกใช้การฉีดแบบ IV drip หรือ IV push นั้นขึ้นอยู่กับว่าผู้ป่วยติดเชื้ออะไรและต้องใช้ยาขนาดความแรงเท่าใดครับ

Reference:
1. Rocephin[Online]. 2007 Sep 21 [cited 2009 Oct 12]; Available from:URL: http://emc.medicines.org.uk/medicine/1729/SPC/Rocephin+250mg,+1g+and+2g+vials/
2. Markel PS, Nowobilski-Vasilios SA, Free F. Intravenous Push Medication in the Home. J Intraven Nurs. 1999;22(4):209-15.
3. Krajicek BJ, Kudva YC, Hurley HA. Potentially important contribution of dextrose used as diluent to hyperglycemia in hospitalized patients. Diabetes care. 2005;28(4):980-87.
4. Ceftriaxone (marketed as Rocephin and generics)[Online]. 2009 April 14 [cited 2009 Oct 12]. Available from: URL:http://www.fda.gov/Safety/MedWatch/SafetyInformation/SafetyAlertsforHumanMedicalProducts/ucm136533.htm.
5. Lacy CF , Lance LL, Armstrong LL, Goldman MP. Drug information handbook with international trade names index.18th ed. USA. Lexi-comp; 2009.

Keywords:
-